Sai khớp cắn là gì? Nguyên nhân, tác hại và cách khắc phục

Hiện tỷ lệ sai khớp cắn trên toàn thế giới là 56%. Sai khớp cắn không chỉ ảnh hưởng đến chức năng nhai nuốt của răng miệng mà còn ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ và cân đối của khuôn mặt. Vậy sai khớp cắn là gì? Có cách nào khắc phục không? Bài viết sau của bác sĩ CKI Dương Anh Thư, Trưởng đơn vị Răng Hàm Mặt, Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7 sẽ giải đáp chi tiết.

Sai khớp cắn là gì?

Sai khớp cắn là 1 trong những vấn đề răng miệng phổ biến nhất, đặc trưng bởi tình trạng răng trên và dưới không thẳng hàng khi ngậm miệng lại. Tình trạng này thường xảy ra khi hàm có quá nhiều răng hay răng quá lớn so với hàm hoặc mọc xiêu vẹo. Sai khớp cắn thường được điều trị bằng cách chỉnh nha hoặc niềng răng và can thiệp phẫu thuật nếu tình trạng quá nghiêm trọng.

Dấu hiệu sai khớp cắn

Sai khớp cắn có thể dễ dàng phát hiện bằng mắt thường với các dấu hiệu sau:

• Gặp vấn đề trong quá trình sinh hoạt hàng ngày: thường xuyên cắn phải lưỡi hoặc má…
• Khó khăn khi giao tiếp: người bị sai khớp cắn nặng có thể nói ngọng, không thể phát âm tròn vành, rõ chữ.
• Khó ngậm miệng và thở bằng miệng khi ngủ: xảy ra khi lệch khớp cắn nặng.
• Khó khăn trong quá trình ăn uống: khi 2 hàm có độ lệch lớn, không thể khép chặt khiến quá trình nghiền nát thức ăn kém hiệu quả, gây các vấn đề ở hệ tiêu hóa.

Các loại sai khớp cắn

Có 3 mức độ sai khớp cắn:

1. Sai khớp cắn loại I

• Sai khớp cắn loại I là loại phổ biến nhất.
• Khớp cắn hàm vẫn đúng, nhưng răng có thể chen chúc, lệch lạc hoặc xoay.
• Thường gây mất thẩm mỹ nhưng chức năng ăn nhai không bị ảnh hưởng quá nhiều.

2. Sai khớp cắn loại II

• Sai khớp cắn loại II là tình trạng hàm trên nhô ra quá mức (hay còn gọi là hô)
• Răng cửa hàm trên phủ lên răng cửa hàm dưới quá nhiều.
• Gây khó khăn trong ăn nhai và nói chuyện.

3. Sai khớp cắn loại III

• Sai khớp cắn loại III là tình trạng hàm dưới đưa ra trước (còn gọi là móm).
• Răng cửa hàm dưới phủ ra ngoài răng cửa hàm trên.
• Gây mất thẩm mỹ nghiêm trọng và ảnh hưởng mạnh đến chức năng ăn nhai.  (1)

Nguyên nhân sai khớp cắn là gì?

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến sai khớp cắn:

• Do di truyền từ các thế hệ trước.
• Kích thước răng quá lớn so với hàm, khiến các răng chen chúc vào nhau và ảnh hưởng đến sự thẳng hàng giữa hàm trên và hàm dưới.
• Thói quen mút tay ngay khi còn nhỏ.
• Trong quá trình thay răng, khi 1 chiếc răng rụng đi nhưng không mọc lại, hoặc mọc quá chậm các răng còn lại sẽ dịch chuyển để lấp đầy khoảng trống, dẫn đến răng mọc chen chúc, sai lệch.
• Mắc bệnh di truyền ảnh hưởng đến hàm, khiến răng mọc lệch.

Tác hại của sai khớp cắn

Nếu lệch khớp cắn ở mức độ nhẹ, người bệnh có thể dần thích nghi. Tuy nhiên, lệch khớp cắn nặng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng nhai, lời nói và thẩm mỹ khuôn mặt của người bệnh, cụ thể:

• Người bị sai khớp cắn sẽ có khuôn mặt mất cân đối, ảnh hưởng rất lớn đến ngoại hình. Vì vậy, người bệnh thường cảm thấy mặc cảm, tự ti, ngại giao tiếp.
• Chức năng nhai giảm sút, gây khó khăn khi ăn uống. Các cơ hàm cũng phải hoạt động quá mức, dẫn đến co thắt cơ, rối loạn chức năng khớp thái dương hàm. Người bệnh thường xuyên bị đau nhức, rất khó chịu.
• Sai khớp cắn mức độ nặng có thể gây khó khăn khi phát âm, khiến việc giao tiếp với người xung quanh khó khăn hơn.
• Vệ sinh răng miệng rất khó khăn khi bị lệch khớp cắn và đây cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh răng miệng như: viêm nha chu, viêm nướu, sâu răng… Răng cũng trở nên nhạy cảm hơn với các chấn thương, dễ gãy răng hay chết tủy răng khi bị va đập.

Sai khớp cắn ở trẻ em gây một số nguy cơ sức khỏe như:

• Khó ăn hoặc nói.
• Nghiến răng.
• Mất răng sữa quá sớm hoặc quá muộn.
• Thở bằng miệng thay vì mũi.
• Sâu răng.
• Bệnh nướu răng.
• Đau khớp hàm.

Chẩn đoán sai khớp cắn

Bác sĩ sẽ theo dõi tình trạng sai khớp cắn trong các lần khám răng định kỳ. Bắt đầu từ 2 tuổi, cha mẹ nên đưa trẻ đến các bệnh viện có chuyên khoa Răng Hàm Mặt 2 lần/năm để bác sĩ có thể điều trị sớm, tránh để khớp cắn ngày càng lệch. Hiệp hội Chỉnh nha Hoa Kỳ khuyến nghị tất cả trẻ em nên được kiểm tra trước 7 tuổi. Quá trình khám bao gồm:

• Hỏi về tiền sử sức khỏe.
• Kiểm tra và khám lâm sàng răng miệng.
• Chụp X-quang răng và hàm.
• Lấy dấu mẫu hàm để có cơ sở, dữ liệu ban đầu trước khi điều trị.

Phương pháp điều trị sai khớp cắn

Tùy vào mức độ sai khớp cắn mà bác sĩ sẽ áp dụng các phương pháp điều trị phù hợp với từng người bệnh. Các phương pháp điều trị sai khớp cắn phổ biến như:

1. Niềng răng sai khớp cắn

Niềng răng là phương pháp điều chỉnh khớp cắn rất hiệu quả. Lực niềng răng nhẹ nhàng kéo răng về đúng vị trí mong muốn, định hình lại xương bên trong ổ răng và giữ răng không về lại vị trí cũ. Hiện niềng răng sai khớp cắn là 1 trong những biện pháp được áp dụng phổ biến nhất.

2. Phẫu thuật chỉnh hàm

Phù hợp với những trường hợp sai khớp cắn do di truyền hoặc gãy xương hàm không thể hồi phục. Đây là các vấn đề không phải do răng mà do xương hàm. Bác sĩ sẽ loại bỏ hoặc thêm vào các phần xương để khắc phục. Phẫu thuật hàm là phương pháp giải quyết triệt để nhất các vấn đề này.

3. Niềng răng kết hợp phẫu thuật chỉnh hàm

Người bệnh vừa bị răng mọc lệch, chen chúc vừa bị hô/móm cần kết hợp cả 2 phương pháp niềng răng và phẫu thuật để có được khớp cắn chuẩn.

4. Bọc răng sứ

Phương pháp này phù hợp với người bệnh cần điều trị nhanh, sai khớp cắn nhẹ không phải do hàm.

Cách phòng ngừa sai khớp cắn

Đa số các trường hợp răng bị sai khớp cắn do di truyền, không thể phòng ngừa. Bạn có thể phòng ngừa sai khớp cắn ở trẻ em bằng cách không để bé mút tay. Nhiều trường hợp bị sai khớp cắn do mất răng. Vì vậy, khi mất răng vĩnh viễn, người bệnh nên đến khám bác sĩ để được tư vấn về các lựa chọn điều trị.

Đơn vị Răng Hàm Mặt, Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7 và Chuyên khoa Răng Hàm Mặt, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM quy tụ đội ngũ bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm trong điều trị các vấn đề liên quan đến răng miệng.

Với nền tảng kiến ​​thức chuyên môn và kinh nghiệm sâu rộng, các bác sĩ có thể dễ dàng phát hiện những bất thường nhỏ nhất của người bệnh, từ đó xây dựng kế hoạch điều trị chuyên biệt, giúp khách hàng hồi phục chức năng ăn nhai và thẩm mỹ khuôn mặt.

Qua bài viết, hy vọng quý độc giả đã có được nhiều thông tin hữu ích về sai khớp cắn. Phát hiện sai khớp cắn sớm giúp thời gian điều trị càng ngắn và tỷ lệ điều trị thành công càng cao. Vì vậy, ngay khi phát hiện các triệu chứng, bạn nên đến bệnh viện có chuyên khoa Răng Hàm Mặt để được tư vấn và điều trị kịp thời.