Nước tiểu bị cô đặc do uống ít nước hoặc do chế độ ăn uống, thuốc, bệnh khiến nước tiểu có màu vàng đậm. Hiện tượng này có thể bình thường hoặc là dấu hiệu cảnh báo một số vấn đề sức khỏe. Tìm hiểu về nguyên nhân khiến nước tiểu màu vàng đậm qua những chia sẻ từ bác sĩ CKI Phạm Cao Tháp, khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, BVĐK Tâm Anh TP.HCM trong bài viết bên dưới.
Nước tiểu màu vàng đậm là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang bị mất nước. Khi nước tiểu có màu vàng đậm hơn hoặc thậm chí là màu nâu, đó có thể là dấu hiệu cho thấy lượng nước tiểu đang rất ít và rất cô đặc.
Lượng nước tiểu ít có thể do mất nước (mất chất lỏng trong cơ thể), tập thể dục nặng, làm việc hoặc sống ở nơi nóng hoặc không uống đủ nước. Đôi khi, nước tiểu màu vàng đậm cũng là dấu hiệu cảnh bảo một số vấn đề sức khỏe, người bệnh không nên chủ quan. (1)
Nước tiểu màu vàng đậm không sao nếu có nguyên nhân do mất hoặc thiết nước. Cơ thể bị mất hoặc thiếu nước có thể khiến nước tiểu bị cô đặc lại, chuyển sang màu vàng đậm, lượng nước tiểu ít, có mùi nặng. Đôi khi một số loại thuốc có thể khiến nước tiểu đổi màu sang màu vàng sậm hoặc nâu.
Nước tiểu tự nhiên có một số sắc tố màu vàng gọi là urobilin hoặc urochrome, nên nếu nước tiểu có màu vàng nhạt, điều này là bình thường, cơ thể đang đủ nước và không gặp vấn đề sức khỏe nào đáng báo động. Nước tiểu càng sẫm màu thì càng có xu hướng cô đặc hơn. Nước tiểu sẫm màu thường gặp nhất là do mất nước. (2)
Tuy nhiên, nó có thể là dấu hiệu cho thấy các chất thải dư thừa, bất thường hoặc các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Ví dụ, nước tiểu màu nâu sẫm có thể là dấu hiệu của bệnh gan do có mật trong nước tiểu. Nước tiểu có màu coca hoặc màu trà vì có hồng cầu lẫn bên trong, là dấu hiệu cảnh báo có tổn thương trực tiếp ở thận. Nếu có những triệu chứng này thì nên đi khám bác sĩ ngay.
Nước tiểu màu vàng đậm thường vì cơ thể bị mất nước hoặc vì ảnh hưởng của chế độ ăn uống, thuốc men, hoặc các bệnh tiềm ẩn. Dưới đây là một số lý do khiến nước tiểu có màu vàng đậm:
Nước tiểu vàng đậm có thể là dấu hiệu nhiều bệnh khác nhau, từ các vấn đề về nhiễm trùng đường tiết niệu đến các bệnh nghiêm trọng hơn. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến:
Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI) là tình trạng viêm do viêm khuẩn tấn công vào niêm mạc các cơ quan trong đường tiết niệu và gây viêm. Viêm đường tiết niệu bao gồm các bệnh: bàng quang (viêm bàng quang), niệu đạo (viêm niệu đạo) hoặc thận (nhiễm trùng thận). Khi vi khuẩn tấn công vào hệ tiết niệu khiến nước tiểu chuyển vàng sẫm, đục, có thể kèm mùi hôi do mủ (nhiễm trùng) hoặc máu lẫn bên trong.
Viêm đường tiết niệu dễ mắc phải ở mọi đối tượng, đặc biệt là phụ nữ vì cấu tạo niệu đạo ngắn, chỉ khoảng 4cm, vị trí niệu đạo nằm gần hậu môn, âm đạo, dễ tạo điều kiện cho vi khuẩn từ bên ngoài xâm nhập, tấn công hệ tiết niệu. Quan hệ tình dục không an toàn, có nhiều bạn tình cũng là yếu tố nguy cơ gây viêm nhiễm đường tiết niệu. Viêm bàng quang là loại viêm đường tiết niệu phổ biến nhất, phụ nữ thường mắc phải viêm bàng quang do vi khuẩn ít nhất 1 lần trong đời.
Các bệnh về gan như suy giảm chức năng gan, viêm gan siêu vi B, C, bệnh xơ gan,… khiến lượng lớn bilirubin bị thất thoát, lẫn vào nước tiểu, khiến nước tiểu có màu vàng đậm hơn so với bình thường. Xét nghiệm phân tích nước tiểu có thể cung cấp thêm bằng chứng cận lâm sàng, giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác chức năng gan.
Những người có tiền sử về bệnh gan như: xơ gan, ung thư gan, viêm gan siêu vi B, C mạn tính, nghiện rượu mạn tính, hút thuốc lá,… có nguy cơ cao mắc các bệnh về gan. Nếu nằm trong nhóm nguy cơ cao, gần đây nhận thấy nước tiểu có màu vàng đậm, người bệnh nên đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Thông thường, máu trong nước tiểu (tiểu máu) là dấu hiệu đầu tiên của ung thư bàng quang. Tiểu máu có thể là vi thể hoặc đại thể, chỉ có tiểu máu đại thể mới làm nước tiểu đổi màu sang màu vàng đậm như màu nước trà hoặc màu nâu sậm, như màu coca. Trong một số trường hợp, máu có thể không nhìn thấy được trong nước tiểu mỗi ngày nếu người bệnh bị ung thư bàng quang giai đoạn đầu (ung thư nhỏ và vẫn chỉ ở trong bàng quang) gây chảy máu nhưng ít hoặc không gây đau hoặc có các triệu chứng khác.
Tuy nhiên, không phải 100% trường hợp có máu trong nước tiểu cũng mắc ung thư bàng quang. Nhiều khả năng là do nguyên nhân khác như nhiễm trùng, khối u lành tính (không phải ung thư), sỏi thận hoặc sỏi bàng quang hoặc một số bệnh thận lành tính khác. Điều quan trọng là phải được bác sĩ kiểm tra để có thể tìm ra nguyên nhân gây bệnh và can thiệp điều trị kịp thời.
Sỏi bàng quang lớn có thể gây kích ứng bàng quang và gây đau dữ dội, chảy máu và khó đi tiểu. Các dấu hiệu và triệu chứng của sỏi bàng quang lớn hơn có thể làm thay đổi màu sắc của nước tiểu, khiến nước tiểu trông đục hoặc sẫm màu hơn.
Những bệnh này có thể làm gia tăng bilirubin trong máu, khiến nước tiểu trở nên sẫm màu.
Khi phát hiện nước tiểu có màu vàng sậm lâu ngày dù đã cố gắng uống đủ nước thì cần đến gặp bác sĩ khoa Tiết niệu, để được chẩn đoán và tìm ra nguyên nhân khiến nước đái có màu vàng đậm. Xét nghiệm phân tích nước tiểu là cách đơn giản để chẩn đoán tình trạng này.
Có 3 phương pháp chẩn đoán tình trạng nước tiểu màu vàng đậm, gồm:
Cách giải quyết tình trạng nước tiểu màu vàng đậm phải dựa trên nguyên nhân gây ra tình trạng này, các hướng giải quyết bao gồm:
Quan trọng nhất, cần thăm khám sức khỏe Tiết niệu định kỳ để tầm soát các vấn đề như sỏi tiết niệu, ung thư, suy thận,… hoặc ngay khi phát hiện các dấu hiệu bất thường trong nước tiểu, can thiệp điều trị sớm có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe hệ tiết niệu và sức khỏe tổng thể.
Nước tiểu màu đậm có thể là điều bình thường, do cơ thể thiếu nước, tuy nhiên nếu đã bù nước đầy đủ mà hiện tượng này chưa biến mất, người bệnh cần đến ngay khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, BVĐK Tâm Anh hoặc Đơn vị Tiết niệu, Trung tâm khám chữa bệnh Tâm Anh Quận 7 để được chẩn đoán và điều trị kịp thời các nguyên nhân tiềm ẩn gây ra tình trạng nước tiểu màu vàng đậm.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Hy vọng, với các thông tin bài viết vừa chia sẻ đã giúp bạn giải đáp thắc mắc nước tiểu màu vàng đậm có sao không? Cũng như giải đáp các thắc mắc về nguyên nhân gây ra tình trạng này. Bất kỳ bất thường nào trong màu sắc nước tiểu cũng là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang gặp vấn đề, người bệnh không nên chủ quan, cần tìm hiểu nguyên nhân và điều trị kịp thời, bảo vệ sức khỏe hệ tiết niệu.
