Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra sự thay đổi màu sắc trong nước tiểu. Thông thường, màu sắc của nước tiểu sẽ có màu vàng nhạt, màu vàng chanh, màu vàng đậm cho đến màu hổ phách. Vậy nước tiểu màu vàng chanh (vàng tươi) có phải là dấu hiệu của bệnh lý hay không? Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng này? BS.CKI Lý Minh Hoàng, khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, chia sẻ thông tin qua bài viết sau.
Bình thường nước tiểu có màu vàng, màu này chủ yếu được tạo ra bởi một sắc tố trong nước tiểu là urochrome, còn được gọi là urobilin. Thông thường, màu nước tiểu dao động từ màu trắng trong đến màu vàng nhạt và màu hổ phách đậm. Màu sắc bình thường của nước tiểu phụ thuộc vào hàm lượng sắc tố nước tiểu và cường độ ánh sáng xung quanh.
Khi cơ thể bạn tiêu thụ nhiều nước hơn, nước tiểu thường trở nên nhẹ hơn và trong suốt hơn do sự pha loãng sắc tố nước tiểu. Ngược lại, nước tiểu có thể cô đặc và có màu sẫm hơn.
Các sắc tố và hợp chất hóa học trong khẩu phần dinh dưỡng hàng ngày và một số loại thuốc cũng có thể ảnh hưởng đến màu sắc của nước tiểu. những thay đổi này thường chỉ là nhất thời và không kéo dài lâu. Ví dụ, uống nhiều cà phê có thể làm cho nước tiểu có màu đậm hơn và nếu ăn nhiều cà rốt có thể tạo ra nước tiểu màu cam nhạt.
Một số thay đổi về màu sắc có thể là dấu hiệu của tình trạng bệnh lý tiềm ẩn. Nước tiểu thường không có màu đỏ, cam, xanh lá cây hoặc bất kỳ màu nào ngoài phạm vi màu vàng bình thường. Sự thay đổi màu sắc của nước tiểu có thể đến từ nhiều lý do khác nhau và có thể cho thấy các dấu hiệu bất thường của sức khỏe. (1)
Nước tiểu màu vàng chanh là kết quả của sự pha loãng của chất urochrome, sắc tố nước tiểu được phân giải từ quá trình phá hủy các tế bào máu cũ. Tình trạng này thường xảy ra do cơ thể dư thừa vitamin nhóm B, tuy nhiên cũng có thể do các tác nhân khác gây ra.
Có nhiều nguyên nhân khác nhau làm nước tiểu màu vàng chanh:
Nước tiểu màu vàng chanh chủ yếu do cơ thể mất nước (do hoạt động gây đổ mồ hôi, tiêu chảy, nôn mửa) hoặc bị thừa vitamin B. Các đối tượng có nguy cơ bị nước tiểu màu vàng chanh gồm:
Đa số nước tiểu có màu vàng chanh hoặc vàng sáng không phải là cảnh báo về sự bất thường về mặt y tế. Nguyên nhân phổ biến khiến nước tiểu đổi màu là do ảnh hưởng của thức ăn, vitamin và các loại thuốc khác.
Nếu bạn gặp tình trạng nước tiểu màu vàng tươi, kèm theo nhiều biểu hiện khác như: tiểu đêm, tiểu buốt, tiểu ra máu, tiểu nhiều lần… thì đây là dấu hiệu cho thấy hệ bài tiết của bạn đang gặp trục trặc, hoặc có khả năng bạn đang mắc phải một căn bệnh nào đó. Khi gặp vấn đề này, bạn nên đến khám bác sĩ ngay để được tư vấn và điều trị kịp thời, tránh để lại những biến chứng nghiêm trọng về sau.
Khi gặp tình trạng nước tiểu có màu vàng tươi, bạn có thể thử:
Nếu sau khi thử các phương pháp này mà màu nước tiểu vẫn lạ thì bạn nên đến bệnh viện có chuyên khoa Tiết niệu để kiểm tra càng sớm càng tốt. Bạn nên ghi nhớ một số thông tin như: Tình trạng này xảy ra bao lâu rồi, nước tiểu có mùi hôi, trong nước tiểu có máu hay có dấu hiệu bất thường nào khác không?
Chỉ có thể khắc phục tình trạng này sau khi đã xác định nguyên nhân gốc rễ của vấn đề bằng cách đến bác sĩ khám. Bác sĩ sẽ thăm khám tổng quát và cho bạn thực hiện một vài thí nghiệm nhằm chẩn đoán chính xác bệnh.
Trường hợp bạn thấy nước tiểu xuất hiện màu sắc bất thường nhưng nguyên nhân không xuất phát từ chế độ ăn uống, thuốc men hay thực phẩm bổ sung, nên đến khám bác sĩ. Đặc biệt là các trường hợp: (2)
Nhiều trường hợp nước tiểu có màu bất thường hoặc sẫm màu là do những nguyên nhân vô hại nhưng trong một số trường hợp, đó là dấu hiệu của một tình trạng bệnh lý nghiêm trọng cần được điều trị. Đến khám bác sĩ có thể giúp bạn xác định nguyên nhân gây ra màu sắc bất thường của nước tiểu.
Hầu hết các trường hợp nước tiểu thay đổi màu sắc đều không cần đến sự chăm sóc y tế vì hầu hết đều vô hại. Nhiều thay đổi về màu nước tiểu chỉ là tạm thời hoặc có thể trở lại bình thường sau khi thay đổi chế độ ăn uống hoặc dùng thuốc.
Tìm kiếm sự chăm sóc y tế khi bạn bị mất nước do bệnh tật hoặc không thể uống nước. Điều này đặc biệt quan trọng nếu tình trạng mất nước không rõ nguyên nhân hoặc nếu tình trạng mất nước nghiêm trọng.
Mất nước là nguy hiểm cho bất cứ ai, đặc biệt là trẻ nhỏ hoặc người già. Điều quan trọng là phải đi khám bác sĩ nếu có bất kỳ thay đổi nào kéo dài hơn 2 – 3 ngày hoặc kèm theo các triệu chứng khác, chẳng hạn như đau hoặc rát khi đi tiểu.
Trường hợp xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào như trên, bạn có thể đến khám tại khoa Thận học – Tiết niệu – Nam khoa, BVĐK Tâm Anh TP.HCM. Các bác sĩ với nhiều chuyên môn được đào tạo tại các trung tâm y tế trong và ngoài nước cùng các trang thiết bị cao cấp được nhập khẩu chính hãng từ các nước Âu – Mỹ sẽ giúp quá trình thăm khám, chẩn đoán và điều trị bệnh diễn ra nhanh chóng, an toàn, hiệu quả.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Nước tiểu màu vàng chanh có thể là do cơ thể dư thừa vitamin nhóm B hoặc cũng có thể do nhiều nguyên nhân khác gây ra. Khi nghi ngờ nước tiểu có màu sắc bất thường, bạn nên tìm kiếm sự trợ giúp của bác sĩ ngay để được thăm khám và điều trị kịp thời.
