Nhiễm khuẩn đường tiết niệu (UTI) là bệnh do vi khuẩn phổ biến, ảnh hưởng đến các phần của hệ niệu. Các triệu chứng có thể từ nhẹ đến nghiêm trọng, khiến nhiều người lo ngại: nhiễm khuẩn đường tiết niệu có nguy hiểm không? Bài viết này, ThS.BS Cao Vĩnh Duy sẽ tư vấn giải đáp thắc mắc.
Nhiễm khuẩn đường tiết niệu hay nhiễm khuẩn hệ tiết niệu (UTI – Urinary Tract Infection) là tình trạng vi khuẩn xâm nhập và phát triển trong các cơ quan của hệ tiết niệu như: niệu đạo, bàng quang, niệu quản và thận. Bệnh xảy ra phổ biến ở mọi độ tuổi, nhưng thường gặp hơn ở phụ nữ, người cao tuổi và trẻ nhỏ.
Hầu hết các UTI ảnh hưởng đến đường tiết niệu dưới, cụ thể là bàng quang (được gọi là viêm bàng quang) và niệu đạo (được gọi là viêm niệu đạo). Khi nhiễm khuẩn lan sang thận (được gọi là viêm bể thận hay viêm đài bể thận), khi này, UTI có thể nghiêm trọng hơn. UTI thường do vi khuẩn gây ra, phổ biến nhất Escherichia coli (E. coli), thường sống ở đường tiêu hóa và có thể đi vào đường tiết niệu qua niệu đạo.
Tùy theo vị trí viêm nhiễm, UTI được chia thành 2 loại chính:(1)
Nhiễm khuẩn đường tiết niệu có thể gây nguy hiểm, đặc biệt là khi không được phát hiện và điều trị đúng cách. Mặc dù nhiều nhiễm khuẩn đường tiết niệu phổ biến và dễ điều trị, nhưng bệnh có thể trở nên nghiêm trọng nếu không được điều trị đúng cách hoặc chậm phát hiện, khiến bệnh tiến triển. Mức độ nghiêm trọng phụ thuộc phần lớn vào việc nhiễm trùng vẫn còn ở đường tiết niệu dưới (bàng quang và niệu đạo) hay đã lan sang thận.
Nếu vi khuẩn di chuyển từ bàng quang lên đến 1 hoặc cả 2 thận, người bệnh có thể gặp nhiễm trùng nặng hơn, gọi là viêm bể thận. Các triệu chứng thường bao gồm: sốt cao, ớn lạnh, buồn nôn, nôn và đau ở phía sau hoặc bên cạnh sườn (hông lưng). Nhiễm trùng thận không được điều trị có thể dẫn đến sẹo, làm tổn thương thận vĩnh viễn và suy giảm chức năng thận tiến triển, cuối cùng là bệnh thận mạn tính (CKD).
Ngoài ra, mức độ nguy hiểm của nhiễm khuẩn hệ tiết niệu còn phụ thuộc vào:
Xem thêm: Nhiễm khuẩn hệ tiết niệu có gây suy thận không
Nhiễm khuẩn đường tiết niệu để lâu có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm hoặc nhiễm trùng tiến triển, gây tổn thương thận, chẳng hạn như:
Mặc dù một số trường hợp UTI rất nhẹ có thể tự khỏi, nhưng những rủi ro và biến chứng tiềm ẩn vẫn tồn tại. Khi vi khuẩn không được loại bỏ hoàn toàn khỏi hệ tiết niệu, nguy cơ bùng phát các đợt viêm trong tương lai sẽ gia tăng, khiến người bệnh bị UTI tái phát, kéo dài, làm tăng nguy cơ kháng thuốc, UTI phức tạp và có thể để lại sẹo gây hẹp đường dẫn nước tiểu như: hẹp đầu ra bàng quang, hẹp niệu đạo,…
Tiến triển đến nhiễm trùng thận (viêm thận – bể thận) là biến chứng nghiêm trọng và phổ biến nhất của UTI. Vi khuẩn từ bàng quang có thể đi lên niệu quản đến thận, gây nhiễm trùng nặng hơn nhiều. Nhiễm trùng thận lặp đi lặp lại hoặc nặng có thể gây sẹo và giảm chức năng thận, có khả năng dẫn đến bệnh thận mạn tính.
Trong các trường hợp hiếm gặp nhưng đe dọa đến tính mạng, UTI nghiêm trọng, đặc biệt là nhiễm trùng thận, có thể dẫn đến nhiễm trùng huyết. Nhiễm trùng huyết là phản ứng quá lớn và đe dọa đến tính mạng vì khi này hệ thống miễn dịch bị quá tải, gây viêm lan rộng có thể làm hỏng các cơ quan và dẫn đến suy nội tạng và thậm chí tử vong. Dấu hiệu bao gồm thay đổi đột ngột tình trạng tâm thần (nhầm lẫn, mất phương hướng), nhịp tim nhanh, thở nhanh, sốt hoặc nhiệt độ cơ thể thấp bất thường, và đau đớn hoặc khó chịu.(3)
Ở nam giới, nhiễm khuẩn hệ tiết niệu kéo dài hoặc tái phát đôi khi có thể dẫn đến sẹo và thu hẹp niệu đạo (urethral stricture), khiến việc đi tiểu trở nên khó khăn hơn.
Nhiễm khuẩn hệ tiết niệu khi mang thai có thể đặc biệt nguy hiểm cho cả mẹ và em bé. Nhiễm trùng không được điều trị có thể làm tăng nguy cơ sinh non, cân nặng khi sinh thấp và thậm chí nhiễm trùng thận nghiêm trọng ở người mẹ.
Viêm bàng quang tái phát liên tục có thể làm tổn thương lớp lót (niêm mạc) bàng quang, gây kích ứng, đau và tăng tần suất đi tiểu, cảm giác buồn tiểu cấp bách. Trong trường hợp nghiêm trọng, viêm mạn tính do UTI tái phát có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng hơn như xơ hóa (sẹo) và thậm chí có khả năng ung thư bàng quang.
Các dấu hiệu cảnh báo nhiễm khuẩn đường tiết niệu đang trở nặng thường được biểu hiện khi nhiễm trùng đang lan rộng, phổ biến nhất là đến thận. Nếu có nghiệm bất kỳ triệu chứng nào trong số này, hãy đến gặp bác sĩ ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời:
Cách hiệu quả nhất để điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI) và ngăn ngừa các biến chứng là chẩn đoán kịp thời và điều trị với phác đồ phù hợp. Mặc dù một số UTI rất nhẹ, không phức tạp có thể tự khỏi, nhưng việc trì hoãn điều trị có thể dẫn đến sự lây nhiễm và lây lan vi khuẩn, làm tăng nguy cơ biến chứng nghiêm trọng như tổn thương thận hoặc nhiễm trùng huyết. Các lựa chọn điều trị hiện tại cho nhiễm khuẩn hệ tiết niệu gồm:
Tuân thủ các hướng dẫn điều trị từ bác sĩ sẽ giúp người bệnh nhanh chóng cải thiện sức khỏe khỏi các triệu chứng của nhiễm khuẩn đường tiết niệu, giảm đáng kể nguy cơ phát triển các biến chứng nguy hiểm.
Người bệnh có thể đến thăm khám và điều trị nhiễm khuẩn hệ tiết niệu tại khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, BVĐK Tâm Anh TP.HCM và Đơn vị Tiết niệu, Trung tâm Khám chữa bệnh Tâm Anh Quận 7. Tại đây có đội ngũ bác sĩ là những chuyên gia trong chẩn đoán và điều trị UTI, xét nghiệm chuyên sâu để xác định loại vi khuẩn gây viêm và có phác đồ điều trị phù hợp, loại bỏ vi khuẩn ra khỏi hệ tiết niệu và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.
Để đặt lịch khám, tư vấn và điều trị nhiễm khuẩn đường tiết niệu tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách hàng có thể liên hệ theo thông tin:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Hy vọng với những thông tin bài viết vừa chia sẻ đã giúp giải đáp thắc mắc của bạn về việc nhiễm khuẩn đường tiết niệu có nguy hiểm không? cũng như các biến chứng, phương pháp điều trị để UTI không đe dọa đến sức khỏe người bệnh.
