10 cách hạn chế mất ngủ do trào ngược dạ dày cần tham khảo

Mất ngủ do trào ngược dạ dày là tình trạng khá phổ biến, ảnh hưởng đến sức khỏe, làm giảm chất lượng sống. Để cải thiện chứng trào ngược dạ dày gây mất ngủ, bên cạnh điều trị y tế theo chỉ định của bác sĩ, người bệnh có thể chủ động thay đổi tư thế nằm phù hợp, bỏ thói quen ăn khuya, kê gối cao khi nằm…

Bệnh trào ngược dạ dày gây mất ngủ không?

Trào ngược dạ dày là tác nhân phổ biến gây mất ngủ, đặc biệt là vào ban đêm. Khi nằm xuống, axit dạ dày dễ dàng trào ngược lên thực quản hơn do trọng lực không còn hỗ trợ giữ axit trong dạ dày. Điều này dẫn đến cảm giác nóng rát ở ngực, ho khan, nghẹt thở hoặc cảm giác nghẹn, khiến người bệnh khó đi vào giấc ngủ hoặc bị thức giấc nhiều lần trong đêm.⁽¹⁾

1. Tại sao trào ngược dạ dày gây mất ngủ?

Trào ngược axit vào ban đêm ảnh hưởng đến giấc ngủ thường qua các cơ chế sau:

• Giảm tiết nước bọt và nuốt: Trong khi ngủ, cơ thể giảm tiết nước bọt và tần suất nuốt, làm giảm khả năng trung hòa và loại bỏ axit từ thực quản.
• Tăng độ nhạy cảm của thực quản: Thiếu ngủ có thể làm tăng cảm giác đau rát do axit, khiến người bệnh nhạy cảm hơn với các triệu chứng trào ngược.
• Phản xạ thức giấc: Cảm giác khó chịu do trào ngược có thể kích hoạt phản xạ thức giấc, làm gián đoạn chu kỳ giấc ngủ và giảm chất lượng giấc ngủ tổng thể.

2. Mất ngủ làm trầm trọng thêm chứng trào ngược dạ dày

Trào ngược dạ dày và mất ngủ có mối quan hệ hai chiều: trào ngược dạ dày có thể gây mất ngủ và ngược lại. Thiếu ngủ làm tăng độ nhạy cảm của thực quản với axit, dẫn đến cảm giác đau rát nặng hơn, ngay cả khi lượng axit không tăng. Mất ngủ còn ảnh hưởng đến chức năng hoạt động của cơ vòng thực quản dưới, làm tăng nguy cơ trào ngược.

Dấu hiệu nhận biết khó ngủ được do chứng trào ngược

Người bị mất ngủ vì trào ngược dạ dày thường có dấu hiệu sau:

• Thức giấc nhiều lần trong đêm mà không rõ nguyên nhân;
• Cảm giác nóng rát ở ngực hoặc cổ họng khi nằm;
• Ho khan, khò khè hoặc có cảm giác nghẹn khi ngủ;
• Khó đi vào giấc ngủ hoặc ngủ không sâu;
• Mệt mỏi, buồn ngủ vào ban ngày do giấc ngủ bị gián đoạn.

Những triệu chứng này ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ, qua đó làm giảm hiệu suất làm việc và chất lượng cuộc sống hàng ngày.

Yếu tố tăng nguy cơ bị mất ngủ do trào ngược

Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mất ngủ do trào ngược bao gồm:

1. Tư thế nằm

Nằm nghiêng bên trái giúp giảm trào ngược do dạ dày nằm thấp hơn thực quản, hạn chế axit trào ngược lên. Ngược lại, tư thế nằm nghiêng bên phải hoặc nằm ngửa sẽ làm tăng nguy cơ trào ngược do dạ dày nằm ngang hoặc cao hơn thực quản, tạo điều kiện cho axit dễ trào lên hơn.

2. Stress, căng thẳng

Stress và lo âu làm tăng nguy cơ, ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa, làm tăng tiết axit dạ dày, giảm chức năng của cơ vòng thực quản dưới, qua đó dẫn đến trào ngược.

3. Thói quen ăn khuya

Ăn tối muộn hoặc ăn sát giờ đi ngủ khiến dạ dày chưa kịp tiêu hóa hết thức ăn, làm tăng áp lực lên cơ vòng thực quản dưới và dễ gây trào ngược khi nằm. Lời khuyên là nên ăn tối ít nhất 3 giờ trước khi đi ngủ để giảm nguy cơ này.

Phương pháp điều trị trào ngược dạ dày gây mất ngủ, khó thở

Khi bị trào ngược dạ dày không ngủ được, người bệnh cần sớm đến cơ sở y tế uy tín thăm khám để được bác sĩ chẩn đoán, điều trị. Người bệnh cũng có thể áp dụng các phương pháp góp phần kiểm soát triệu chứng tại nhà theo hướng dẫn của bác sĩ.⁽²⁾

1. Sử dụng thuốc

Trong một số trường hợp mất ngủ do trào ngược dạ dày, bác sĩ có thể chỉ định dùng các loại thuốc sau để hỗ trợ kiểm soát triệu chứng:

• Thuốc kháng axit: Giúp trung hòa axit dạ dày.
• Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Giảm sản xuất axit dạ dày.
• Thuốc kháng histamin H2: Giảm tiết axit.

2. Nằm nghiêng bên trái khi ngủ

Tư thế ngủ nghiêng bên trái giúp giảm triệu chứng trào ngược do dạ dày nằm thấp hơn thực quản, hạn chế axit trào ngược lên. Nghiên cứu cho thấy, tư thế này giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ cho người bệnh.

3. Kê gối cao lên

Nâng cao đầu giường hoặc kê gối lên cao khoảng 15 – 20 cm giúp trọng lực giữ axit trong dạ dày, giảm nguy cơ trào ngược khi nằm. Biện pháp này đặc biệt có ích đối với những người bệnh thường xuất hiện triệu chứng khó chịu vào ban đêm.

4. Thay đổi chế độ ăn uống

Người bệnh bị trào ngược dạ dày nên tránh ăn các loại thực phẩm kích thích như: thức ăn cay, chua, nhiều dầu mỡ, socola, bạc hà, cà phê, rượu, nước có ga. Lời khuyên là nên chia nhỏ bữa ăn trong ngày, ăn theo khẩu phần ít để giúp giảm áp lực lên dạ dày.

5. Không nên ăn trong vòng 3 giờ trước khi đi ngủ

Ăn sát giờ đi ngủ làm tăng nguy cơ trào ngược khi nằm. Lời khuyên là nên ăn tối ít nhất 3 giờ trước khi đi ngủ để dạ dày có thời gian tiêu hóa.

6. Ăn ít hơn vào buổi tối

Ăn nhẹ vào buổi tối giúp giảm áp lực lên dạ dày và hạn chế trào ngược khi nằm ngủ. Người bệnh nên duy trì thói quen này để có chất lượng giấc ngủ tốt hơn.

7. Đi bộ thư giãn nhẹ nhàng sau khi ăn tối

Đi bộ nhẹ nhàng sau ăn giúp thúc đẩy tiêu hóa và giảm nguy cơ trào ngược. Người bệnh có thể duy trì thói quen này mỗi tối để cải thiện chất lượng giấc ngủ.

8. Thư giãn tinh thần

Căng thẳng và lo âu có thể làm trầm trọng thêm triệu chứng trào ngược. Người bệnh có thể tập thiền, yoga hoặc hít thở sâu giúp giảm căng thẳng và cải thiện giấc ngủ.

9. Mặc quần áo thoải mái

Quần áo bó sát, đặc biệt là bó quanh bụng có thể làm tăng áp lực lên dạ dày, thúc đẩy quá trình trào ngược. Người bệnh lưu ý nên ưu tiên mặc quần áo thoải mái khi ngủ.

10. Uống nước

Uống nước giúp trung hòa axit dạ dày và làm dịu thực quản. Tuy nhiên, người bệnh lưu ý tránh uống quá nhiều nước ngay trước khi ngủ để không làm tăng áp lực lên dạ dày.

Khi nào thì nên đi khám?

Người bệnh không nên chủ quan, nên đi khám bác sĩ ngay nếu xuất hiện các tình trạng đáng lo ngại sau đây:

• Triệu chứng trào ngược xảy ra thường xuyên (hơn 2 lần mỗi tuần);
• Khó nuốt hoặc đau khi nuốt;
• Sụt cân không rõ nguyên nhân;
• Buồn nôn hoặc nôn mửa kéo dài;
• Trào ngược dạ dày gây khó thở khó ngủ hoặc đau ngực.

Những triệu chứng này có thể là dấu hiệu cảnh báo các biến chứng nghiêm trọng như viêm thực quản, loét hoặc Barrett thực quản, cần được can thiệp điều trị sớm, tuyệt đối không được chủ quan.

Phòng ngừa mất ngủ do trào ngược dạ dày được không?

Dưới đây là các biện pháp hỗ trợ phòng ngừa mất ngủ do trào ngược dạ dày, có thể mang lại hiệu quả tích cực:

• Khám sức khỏe định kỳ: Mỗi người nên đến cơ sở y tế uy tín khám sức khỏe định kỳ 1 – 2 lần/năm và khám ngay khi gặp triệu chứng trào ngược dạ dày.
• Hạn chế rượu và caffeine: Những chất này có thể kích thích dạ dày và làm trầm trọng thêm triệu chứng bệnh đang gặp phải.
• Thiết lập thói quen ngủ đều đặn: Duy trì thói quen đi ngủ và thức dậy vào cùng một giờ mỗi ngày giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ.
• Tạo môi trường ngủ thoải mái: Thiết kế không gian phòng ngủ yên tĩnh, tối và mát mẻ để giúp dễ dàng đi vào giấc ngủ.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Thừa cân làm tăng áp lực lên dạ dày, dễ gây trào ngược.
• Tránh hút thuốc: Hút thuốc làm suy yếu cơ vòng thực quản dưới, tăng nguy cơ trào ngược.

Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

Tình trạng mất ngủ do trào ngược dạ dày có thể được cải thiện tích cực bằng việc thay đổi thói quen ăn uống, sinh hoạt khoa học. Người bệnh vẫn nên đi khám bác sĩ để được chỉ định điều trị sớm, hiệu quả hơn, đặc biệt là khi gặp triệu chứng nặng.