Người huyết áp cao có uống được sâm không? Hồng sâm thì sao?

Nhân sâm từ lâu được biết đến như một dược liệu quý trong y học cổ truyền, với khả năng tăng cường sinh lực và cải thiện sức khỏe. Tuy nhiên, với những người mắc bệnh lý tim mạch, đặc biệt là liên quan huyết áp, việc sử dụng nhân sâm cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Vậy người huyết áp cao có uống được sâm không?

Tư vấn chuyên môn bài viết: ThS.BS Nguyễn Anh Duy Tùng – Trung tâm Tim mạch, BVĐK Tâm Anh.

Tại sao nhiều người cao huyết áp băn khoăn về việc dùng sâm?

1. Quan niệm truyền thống về nhân sâm và sức khỏe

Theo Đông Y, nhân sâm là vị thuốc có vị ngọt hơi đắng, tính ôn, nổi tiếng với tác dụng bồi bổ cơ thể, tăng cường sinh lực. Đặc biệt, hiệu quả điều trị của nhân sâm đã được nghiên cứu rộng rãi trong nhiều năm cho thấy vị thuốc này có tác dụng trong việc chữa một số bệnh tim mạch, đường huyết cao, rối loạn chức năng tình dục, bệnh hô hấp, rối loạn miễn dịch và rối loạn thần kinh…

Vì được xếp vào nhóm đại bổ nên nhiều người muốn sử dụng với mong muốn khỏe mạnh hơn. Tuy nhiên, việc sử dụng với lượng lớn trong thời gian dài có thể gây ra nhiều tác dụng phụ cho sức khỏe. Đối với người có chỉ số huyết áp bị cao, việc sử dụng nhân sâm lại khiến không ít người lo ngại. (1)

2. Lo ngại về tác dụng kép của sâm đối với huyết áp

Một số nghiên cứu cho thấy một số loại nhân sâm có thể giúp giãn mạch và hỗ trợ hạ huyết áp nhẹ nếu dùng với lượng phù hợp. Tuy nhiên cũng có nhiều nghiên cứu ghi nhận việc sử dụng nhân sâm trong thời gian dài cũng có tác dụng phụ làm huyết áp bị tăng. Chính vì sự “không nhất quán” này, nhiều người cao huyết áp băn khoăn không biết có nên dùng sâm hay không.

3. Tính tương tác của sâm với thuốc đang dùng

Bên cạnh những tác dụng phụ có thể ảnh hưởng đến huyết áp, nhiều người lo ngại nhân sâm có thể tương tác với một số loại thuốc điều trị mà người cao huyết áp đang sử dụng, làm giảm hiệu quả của thuốc và tác động xấu đến huyết áp. Nghiên cứu của tác giả Lee và cộng sự đã cho thấy nhân sâm có ảnh hưởng đến quá trình chuyển hoá của thuốc chống tăng huyết áp, từ đó khuyến cáo cần thận trọng khi dùng nhân sâm đồng thời với các thuốc khác. (2)

Người huyết áp cao có uống được sâm không?

ThS.BS Nguyễn Anh Duy Tùng cho biết việc uống sâm hoặc sử dụng chế phẩm từ sâm không khuyến cáo với người có huyết áp ở mức cao kèm các bệnh tim mạch khác. Tuy nhiên với những trường hợp tăng huyết áp đơn thuần có thể dùng liều thấp với các chế phẩm sâm hàm lượng thấp như kẹo sâm, trà sâm. Riêng rượu sâm, cao sâm, sâm nguyên nhất thì không nên dùng. Nhìn chung, người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi uống sâm để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.

Người bị cao huyết áp nên dùng sâm sao cho đúng cách?

Một số lời khuyên khi sử dụng sâm ở người cao huyết áp như sau:

• Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng: Nhân sâm được xếp vào loại thực phẩm đại bổ nhưng vẫn tiềm ẩn nhiều tác dụng phụ nếu sử dụng sai cách. Do đó, trước khi dùng, người bệnh nên trao đổi với bác sĩ hoặc dược sĩ để được đánh giá tình trạng huyết áp, các loại thuốc đang dùng để lựa chọn dạng chế phẩm phù hợp.
• Thận trọng với liều lượng: Sử dụng sâm ở liều cao có thể làm tăng hoặc giảm huyết áp bất thường. Người bệnh nên bắt đầu với liều thấp và chỉ tăng nếu cơ thể dung nạp tốt, dưới sự hướng của bác sĩ.
• Không sử dụng trong thời gian dài: Việc dùng sâm liên tục trong thời gian dài có thể làm giảm huyết áp nghiêm trọng, và nhiều tác dụng phụ khác gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Do đó, các chuyên gia thường khuyến nghị bệnh nhân sử dụng sâm trong thời gian ngắn với liều lượng phù hợp để tối ưu hiệu quả của loại thảo dược này.
• Tránh dùng chung với các thuốc huyết áp: Một số hoạt chất trong sâm có thể làm tăng hoặc giảm tác dụng của thuốc huyết áp, dẫn đến huyết áp không ổn định. Nếu cần dùng song song, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ để điều chỉnh liều thuốc cho phù hợp.
• Theo dõi huyết áp khi sử dụng: Việc theo dõi huyết áp thường xuyên giúp phát hiện sớm những thay đổi bất thường khi người bệnh sử dụng nhân sâm. Ghi lại các chỉ số huyết áp giúp bác sĩ dễ dàng đánh giá và điều chỉnh liệu lượng cũng như có hướng xử trí khi có dấu hiệu bất thường.
• Nhận biết các dấu hiệu bất thường: Nếu xuất hiện các triệu chứng như trống ngực, hồi hộp, chóng mặt, đau đầu nhiều hơn, chảy máu bất thường hoặc huyết áp tăng/giảm quá mức, nên ngừng sử dụng sâm ngay và liên hệ với bác sĩ điều trị để có hướng xử trí kịp thời, phòng ngừa các biến chứng tim mạch nguy hiểm.

Cách xử trí khi chỉ số huyết áp vọt cao do sử dụng sâm sai cách

Nếu sau khi dùng sâm, huyết áp đột ngột vọt cao hơn so với mức bình thường, người bệnh cần thực hiện các bước sau đây:

• Ngưng sử dụng sâm hoặc các chế phẩm từ sâm (hồng sâm, sâm tươi, trà sâm, rượu sâm, trà sâm, sâm mật ong…
• Ngồi ở tư thế thoải mái, giữ bình tĩnh và hít thở sâu.
• Đo lại huyết áp sau 5-10 phút và theo dõi biểu hiện của cơ thể.
• Dùng thuốc hạ áp theo chỉ định của bác sĩ trong trường hợp huyết áp tăng đột biến. Không tự ý tăng liều thuốc hoặc thêm thuốc mới khi chưa có hướng dẫn của bác sĩ.
• Nếu chỉ số huyết áp vẫn tăng kèm các triệu chứng nguy hiểm như khó thở, đau ngực, đau đầu dữ dội… người bệnh cần đến bệnh viện để được cấp cứu ngay.
• Sau khi đã được kiểm soát triệu chứng, tiếp tục kiểm tra huyết áp nhiều lần trong những ngày tiếp theo và ghi lại để bác sĩ dễ dàng đánh giá.

Để biết thêm thông tin hoặc đặt lịch tư vấn về cách sinh hoạt và ăn uống thường ngày cho người bệnh huyết áp tại Trung tâm Tim mạch, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, quý khách có thể đặt lịch trực tuyến qua thông tin sau đây:

Tóm lại, câu trả lời cho thắc mắc người huyết áp cao có uống sâm được không là Có thể, nhưng cần cân nhắc kỹ lưỡng, sử dụng đúng cách dưới sự hướng dẫn của bác sĩ. Việc lựa chọn loại sâm phù hợp, kiểm soát liều lượng và theo dõi huyết áp thường xuyên giúp người bệnh tận dụng được lợi ích của sâm mà vẫn đảm bảo an toàn cho sức khỏe tim mạch.