Chỉ số định lượng HDL cholesterol cao, các yếu tố ảnh hưởng

Chỉ số HDL cholesterol cao sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh động mạch vành, đột quỵ và bệnh tim mạch khác. Do đó, đây là chỉ số trong bảng kết quả xét nghiệm lipid máu mà mỗi người nên duy trì ở mức cao phù hợp. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ được nên có mức HDL cholesterol cao bao nhiêu và những cách giúp cải thiện chỉ số này hiệu quả.

Chỉ số HDL cholesterol cao là gì?

Chỉ số HDL cholesterol cao là tình trạng khi lượng lipoprotein mật độ cao trong máu vượt quá mức bình thường. HDL hay còn gọi là HDL cholesterol (HDL-C), được mệnh danh là “cholesterol tốt” vì có khả năng thu gom và vận chuyển LDL cholesterol (cholesterol “xấu”) ra ngoài cơ thể. Quá trình này giúp ngăn ngừa sự tích tụ cholesterol trong thành mạch máu, từ đó giảm nguy cơ xơ vữa động mạch và các bệnh tim mạch.

HDL cholesterol là một trong 5 loại lipoprotein chính và mang khoảng 1/4 lượng cholesterol trong máu. HDL là chỉ số trong kết quả xét nghiệm cholesterol toàn phần mà mỗi người nên cố gắng duy trì ở mức cao thích hợp.

Định lượng HDL cholesterol cao có tốt không?

Định lượng HDL cholesterol cao thường được xem là dấu hiệu tốt đối với sức khỏe tim mạch. HDL có thể hoạt động theo nhiều cách khác nhau nhằm giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch. (1)

• Loại bỏ lượng cholesterol dư thừa khỏi mạch máu và các mô khác và đưa trở lại gan để tái chế hoặc loại bỏ khỏi cơ thể. Quá trình vận chuyển cholesterol ngược có tác dụng ngăn ngừa xơ vữa động mạch bằng cách giảm bớt cholesterol tích tụ trong thành mạch máu;
• Tác dụng chống viêm: HDL có khả năng làm giảm sự xâm nhập của tế bào viêm vào lớp nội mạc, từ đó ngăn chặn quá trình hình thành mảng xơ vữa động mạch cũng như hạn chế tình trạng huyết khối;
• Chống oxy hóa: Giúp bảo vệ tế bào và các chất hóa học quan trọng trong máu và mô khỏi bị phân hủy. HDL có khả năng vô hiệu hóa các lipid bị oxy hóa trong LDL cholesterol, góp phần bảo vệ tim mạch, bảo vệ nội mô khỏi quá trình xơ vữa.

Mức HDL cholesterol bao nhiêu là cao?

Mức HDL cholesterol được đo bằng miligam (mg) cholesterol trên mỗi deciliter (dL) máu. Chỉ số HDL cao đóng vai trò như “lá chắn bảo vệ” giúp giảm nguy cơ mắc bệnh động mạch vành, đột quỵ và các biến cố tim mạch khác. Mức cholesterol HDL bình thường khác nhau ở nam và nữ. Bé trai và bé gái có mức HDL tương tự nhau, nhưng ở bé trai, mức HDL giảm sau tuổi dậy thì và duy trì ở mức thấp hơn trong suốt cuộc đời.

• Đối với phụ nữ, mức HDL từ 50mg/dL trở lên được coi là khỏe mạnh;
• Đối với nam giới , mức HDL từ 40mg/dL trở lên được coi là khỏe mạnh;
• Trẻ em từ 2-19 tuổi, mức HDL từ 45mg/dL trở lên được coi là khỏe mạnh.

Mức HDL cholesterol được coi là cao khi vượt quá 60 mg/dL theo tiêu chuẩn y khoa hiện nay. Các chuyên gia nhấn mạnh, không chỉ số lượng mà chất lượng và chức năng của phân tử HDL cũng đóng vai trò quyết định trong hiệu quả bảo vệ tim mạch. Không phải chỉ số HDL càng cao là càng tốt, vì khi vượt quá ngưỡng nhất định (60 mg/dL), nồng độ HDL quá cao có thể gây hiệu ứng ngược, đẩy nhanh quá trình xơ vữa động mạch.

Các yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số HDL cholesterol

Chỉ số HDL cholesterol trong máu chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau. Do đó, khi hiểu rõ những yếu tố này sẽ giúp mỗi người chúng ta chủ động hơn trong việc duy trì mức HDL lý tưởng cho sức khỏe tim mạch. Một số yếu tố có thể tác động đến chỉ số HDL cholesterol bao gồm: (2)

• Di truyền: Một số người có khuynh hướng di truyền khiến mức HDL thấp hơn bình thường, ngay cả khi họ có lối sống lành mạnh.
• Tuổi tác và giới tính: Phụ nữ trước khi mãn kinh thường có mức HDL cao hơn nam giới nhờ tác động của hormone estrogen. Tuy nhiên, sau mãn kinh, mức HDL có thể giảm.
• Bệnh lý nền: Một số bệnh như tiểu đường type 2, hội chứng chuyển hóa, bệnh thận mạn tính có thể làm giảm nồng độ HDL cholesterol.
• Căng thẳng kéo dài: Stress có thể gây mất cân bằng hormone và làm tăng mức LDL, đồng thời giảm HDL cholesterol.
• Chế độ ăn uống: Tiêu thụ quá nhiều chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa như bánh ngọt, thực phẩm chiên, các sản phẩm từ sữa béo… có thể làm giảm mức HDL và tăng LDL cholesterol;
• Ít vận động thể chất: Thói quen lười vận động khiến năng lượng bị tích tụ dưới dạng mỡ thừa, làm giảm HDL cholesterol và tăng chỉ số của LDL cholesterol;
• Cân nặng: Thừa cân, đặc biệt là tích tụ mỡ ở bụng, có liên quan trực tiếp đến việc giảm nồng độ HDL cholesterol. Chỉ số khối cơ thể (BMI) cao hơn 25 có thể khiến HDL cholesterol giảm;
• Hút thuốc lá: Thuốc lá chứa nhiều hóa chất độc hại không chỉ làm giảm nồng độ HDL mà còn làm tổn thương trực tiếp thành mạch máu;
• Rượu bia: Uống quá nhiều rượu lại gây hại cho gan và tim, và có thể làm tăng triglyceride;
• Tác dụng phụ của một số loại thuốc như: Thuốc an thần, thuốc lợi tiểu, một số loại hormone… có thể ảnh hưởng đến chỉ số HDL cholesterol trong cơ thể.

Phương pháp xác định chỉ số HDL cholesterol

Xác định chỉ số HDL cholesterol được thực hiện thông qua xét nghiệm máu. Kết quả của xét nghiệm máu sẽ cho thấy các chỉ số về LDL cholesterol, HDL cholesterol, Triglyceride… trong máu. Trước khi xét nghiệm máu, người bệnh nên chú ý nhịn đói tối thiểu 6 giờ để đảm bảo kết quả chính xác. Sau khi lấy máu, mẫu máu sẽ được chuyển đến Trung tâm Xét nghiệm và trả kết quả nhanh chóng. Bác sĩ tại BVĐK Tâm Anh sẽ dựa vào kết quả để đánh giá các mức cholesterol trong cơ thể người bệnh và có hướng tư vấn thích hợp.

Cải thiện chỉ số HDL cholesterol ra sao?

Để cải thiện chỉ số HDL cholesterol, mỗi người nên có những thay đổi tích cực trong lối sống hằng ngày như:

1. Dùng thuốc giảm LDL cholesterol

Một số loại thuốc được kê đơn để điều trị rối loạn lipid máu, giúp giảm LDL cholesterol và Triglycerid. Tuy nhiên, người bệnh không tự ý mua thuốc về sử dụng mà cần có chỉ định của bác sĩ và uống thuốc theo đúng hướng dẫn của bác sĩ.

2. Kiểm soát cân nặng bản thân

Duy trì cân nặng hợp lý là yếu tố then chốt giúp cải thiện chỉ số HDL cholesterol và sức khỏe tim mạch tổng thể. Nghiên cứu cho thấy, giảm 5-10% trọng lượng cơ thể ở người thừa cân có thể làm tăng HDL đến 0,35 mg/dL cho mỗi kg giảm được. Đặc biệt, giảm mỡ vùng bụng có tác động tích cực nhất đến việc cải thiện mức LDL cholesterol. (3)

3. Có chế độ ăn uống phù hợp

Ưu tiên ăn những thực phẩm tốt cho tim mạch như: Trái cây tươi, rau xanh, các loại cá béo giàu omega-3, ngũ cốc nguyên hạt… Đồng thời, hạn chế thực phẩm nhiều chất béo từ đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn.

4. Tập thể dục đều độ

Hoạt động thể chất đều đặn là một trong những biện pháp hiệu quả giúp tăng HDL cholesterol tự nhiên. Vì vậy, nên duy trì thói quen tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, tập trong 5 ngày mỗi tuần không chỉ giúp nâng cao chỉ số HDL mà còn giúp tăng cường sức khỏe tim mạch và sức khỏe tổng thể.

5. Hạn chế rượu bia, chất kích thích

Nghiên cứu cho thấy, chỉ số HDL cholesterol có thể tăng đến 10% trong vòng một năm sau khi ngừng hút thuốc lá. Bên cạnh đó, người bệnh cũng nên giảm uống rượu, bia, đồ uống có chứa caffeine để góp phần giúp tăng HDL cholesterol, ổn định các chỉ số lipid máu.

6. Thăm khám, kiểm tra sức khỏe định kỳ

Các chuyên gia khuyến nghị, mỗi người nên kiểm tra cholesterol 5 năm/lần đối với người trưởng thành khỏe mạnh từ 20 tuổi trở lên. Đối với những đối tượng có yếu tố nguy cơ cao như tiền sử gia đình mắc bệnh tim sớm, đái tháo đường, tăng huyết áp, hoặc có lối sống không lành mạnh, nên kiểm tra hàng năm hoặc theo chỉ định của bác sĩ. Theo dõi cholesterol đều đặn không chỉ giúp phát hiện sớm các bất thường mà còn đánh giá hiệu quả của các biện pháp điều trị.

Để đặt lịch khám, tư vấn và điều trị trực tiếp với các bác sĩ tại Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách hàng có thể liên hệ theo thông tin sau:

Khi có mức HDL cholesterol cao sẽ giúp loại bỏ được lượng cholesterol dư thừa ra khỏi máu và giảm nguy cơ mắc bệnh tim. Vì vậy, mỗi người nên có lối sống khoa học và kiểm tra các chỉ số cholesterol định kỳ thông qua xét nghiệm máu để có biện pháp cải thiện nếu cholesterol bất thường.