Hạch ở cổ trẻ em có nguy hiểm không? Những bé nào dễ mắc bệnh?

Thông thường, nổi hạch ở cổ là dấu hiệu cơ thể trẻ đang phải chống lại một tác nhân xâm nhập nào đó hoặc có thể do dị ứng, chấn thương vùng cổ hay lân cận. Vậy nổi hạch ở cổ trẻ em có nguy hiểm không? Phải làm gì khi trẻ nổi hạch ở cổ?

Hạch ở cổ trẻ em là gì?

Hạch ở cổ trẻ em là một nhóm tế bào lympho thuộc hệ hạch bạch huyết nằm ở vùng cổ của trẻ. Khi trẻ khỏe mạnh, hạch cổ có thể được sờ thấy, có hình dạng như một hạt đậu, kích thước nhỏ hơn 1cm. Nổi hạch cổ là tình trạng một hoặc một nhóm hạch bạch huyết ở vùng đầu và cổ của trẻ phì đại bất thường, có kích thước lớn hơn 1cm có thể gây đau hoặc không đau cũng như một số triệu chứng đi kèm khác. Có khoảng ⅓ trẻ khỏe mạnh có hiện tượng sưng hạch ở cổ. (1)

Là một phần thiết yếu của hệ thống miễn dịch, hệ thống hạch bạch huyết có thể bị ảnh hưởng bởi các bệnh truyền nhiễm, bệnh tự miễn, rối loạn chuyển hóa và các bệnh lý ác tính. Có hơn 600 hạch bạch huyết bên trong cơ thể, bao gồm ở dưới da và năm sâu bên trong khoang ngực, khoang bụng. Hạch phân bố rộng khắp cơ thể, tập trung chủ yếu ở vùng cổ, nách, háng, bụng và ngực (nhiều nhất là ở cổ). Hạch cổ nằm gần miệng, cổ học, mũi mắt, tai và các cơ quan thuộc hệ hô hấp nên khi trẻ nhiễm bệnh, sưng hạch cổ có thể là một trong những dấu hiệu nhận biết đầu tiên.

Hạch ở cổ trẻ em có nguy hiểm không?

Hạch ở cổ trẻ em có nguy hiểm không là vấn đề được các bậc cha mẹ thắc mắc. Trẻ nổi hạch ở cổ thường là dấu hiệu cơ thể đang chống lại các tác nhân gây bệnh, phổ biến là các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp. Tình trạng này thường không gây nguy hiểm, có thể tự giới hạn và xẹp xuống khi tình trạng viêm nhiễm giảm nhẹ.

Tuy nhiên, một số trường hợp nổi hạch cổ trẻ em có thể là dấu hiệu của bệnh lý nguy hiểm. Hạch sưng to có thể kèm theo các triệu chứng khó chịu, ảnh hưởng xấu để sức khỏe và cuộc sống sinh hoạt cũng như sự phát triển của trẻ. Do đó, phụ huynh cần đưa trẻ đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám và tư vấn đề trị phù hợp khi phát hiện trẻ bị sưng hạch cổ, đặc biệt nếu trẻ nổi hạch cổ kèm theo các triệu chứng sau:

• Hạch sưng to kéo dài không có dấu hiệu thuyên giảm.
• Trẻ sốt cao, không thể hạ sốt bằng thuốc hạ sốt do bác sĩ chỉ định.
• Xuất hiện co giật.
• Hạch càng ngày càng sưng to, căng bóng tạo cảm giác như sắp bị vỡ.
• Hạch sưng to gây đau đớn, ảnh hưởng đến các cơ quan lân cận.
• Trẻ có cảm giác khó thở, khó nuốt.

Những trẻ nào dễ nổi hạch ở cổ?

Các trường hợp trẻ nổi hạch ở cổ thường gặp như:

• Rối loạn/suy giảm miễn dịch;
• Trẻ bị nhiễm trùng đường hô hấp, nhiễm trùng vùng cổ hoặc các khu vực xung quanh;
• Trẻ bị chấn thương vật lý, bị phỏng ở cổ hoặc gần đó;
• Trẻ mắc bệnh mạn tính.

Nguyên nhân trẻ bị nổi hạch ở cổ

Trẻ có thể nổi hạch ở cổ khi bị nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus, do chấn thương, tác dụng phụ của thuốc, dị ứng hay do một số bệnh lý mạn tính. Với mỗi nguyên nhân gây nổi hạch cổ, mức độ nguy hiểm cũng như cách điều trị sẽ khác nhau.

1. Trẻ nổi hạch ở cổ do nhiễm trùng

Nhiễm trùng là nguyên nhân gây nổi hạch ở cổ trẻ em thường gặp nhất, đặc biệt là nhiễm trùng đường hô hấp do virus. Vị trí nhiễm trùng có thể ở ngay cổ hoặc các khu vực lân cận. Hạch sưng to, có thể di động khi chạm vào, thường không gây đau, không gây nguy hiểm và sẽ xẹp xuống khi hết nhiễm trùng.

Nếu tác nhân gây nhiễm trùng là virus, hạch sưng có đường kính từ 12 – 25mm, mềm, có thể xuất hiện cả hai bên cổ và không có triệu chứng đi kèm khó chịu tại vị trí hạch bị sưng. Virus xâm nhập có thể khiến trẻ sốt, viêm họng, cảm giác đau khi nuốt, viêm tai, viêm tuyến nước bọt. Một số virus có thể gây sưng hạch: RSV – phổ biến nhất, virus Cúm, Adenovirus, quai bị, sởi, thủy đậu,…

Hạch sưng do nhiễm trùng vi khuẩn có đường kính thường lớn hơn 25mm, ở một bên cổ, thường là phần trước cổ, gây đau, nổi ban đỏ, khó cử động cổ. Vi khuẩn gây nên tình trạng này có thể là Staphylococcus Aureus, Streptococcus nhóm B, Streptococcus nhóm A hay nhiễm trùng kỵ khí và một số chủng vi khuẩn khác.

2. Cổ nổi hạch ở trẻ do lao

Nổi hạch cổ do lao thường không gây đau, hạch tạo thành chùm/chuỗi, sờ nhẵn. Hạch sưng kéo dài, cần can thiệp y tế sớm để phòng ngừa biến chứng nguy hiểm.

3. Bé bị nổi hạch ở cổ do ung thư

Mặc dù hiếm gặp, nhưng ung thư có thể gây sưng hạch cổ ở trẻ em, có thể là ung thư các cơ quan gần đó di căn như ung thư vòm họng, ung thư họng, ung thư thanh quản, ung thư khoang miệng,… Hạch sưng to, đường kính trên 1cm, cứng, đau, không di chuyển khi sờ vào.

Ngoài ra, nổi hạch cổ có thể xảy ra khi trẻ có u lympho ác tính không Hodgkin hay mắc bệnh Hodgkin, hoặc do trẻ có u, nang lành tính ở cổ.

Triệu chứng trẻ có hạch ở cổ

Tùy vào nguyên nhân gây sưng hạch, trẻ có thể bị nổi hạch cổ bên trái, bên phải, cả hai bên cổ, đằng trước hoặc đằng sau cổ. Một số triệu chứng có thể đi kèm khi trẻ bị sưng hạch:

• Sưng tấy, nổi ban đỏ.
• Cảm giác ấm nóng, đau, khó cử động cổ.
• Đau họng, đau khi nuốt, ho.
• Sốt.
• Đau đầu, mệt mỏi, biếng ăn.

Các bệnh lý liên quan đến hạch cổ ở trẻ em

Trẻ nổi hạch cổ thường liên quan đến các bệnh lý nhiễm trùng (có thể do virus hoặc vi khuẩn gây ra) ở cổ hoặc các khu vực lân cận. Các bệnh nhiễm trùng này có thể là viêm họng, cảm lạnh, sâu răng, viêm nướu, nhiễm trùng tai, viêm phế quản, viêm kết mạc, nhiễm trùng nước bọt,… (2)

Ngoài ra, tuy hiếm gặp hơn, bệnh ung thư ở vùng đầu, cổ hoặc các vùng lân cận như vú, nách cũng có thể gây nổi hạch cổ. Các ung thư này thường liên quan đến da, mô mềm bên dưới, họng, tuyến nước bọt, tuyến giáp, dây thanh, mũi, xoang cạnh mũi,… Bệnh hạch bạch huyết, nhiễm trùng mãn tính, rối loạn tự miễn dịch, AIDS, lao phổi, bạch cầu đơn nhân, ung thư hạch Hodgkin, ung thư hạch không Hodgkin, bạch cầu nguyên bào lympho cấp tính, bạch cầu nguyên bào tủy cấp tính, lupus ban đỏ, viêm khớp dạng thấp, Sarcoidosis, Kawasaki, Kikuchi – Fujimoto, bệnh Gaucher, Niemann – Pick, Amyloidosis,… đều là những bệnh lý có thể gây sưng hạch cổ.

>>>Xem thêm: Trẻ nổi hạch ở cổ lâu ngày có sao không? Có nguy hiểm không?

Cách điều trị trẻ bị nổi hạch ở cổ

Dựa vào kết quả thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng, tiền sử bệnh, độ tuổi,… bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất.

• Điều trị bằng kháng sinh đối nếu sưng hạch do nhiễm trùng vi khuẩn hoặc có dấu hiệu bội nhiễm liên quan đến vi khuẩn.
• Cân nhắc điều dùng thuốc kháng virus nếu sưng hạch do virus có diễn tiến nặng.
• Dùng thuốc hạ sốt, giảm đau và một số thuốc khác để giảm các triệu chứng đi kèm như sốt, đau nhức,…
• Phương pháp rạch, dẫn lưu hoặc sinh thiết hạch được cân nhắc thực hiện nếu hạch sưng to, phì đại gây nguy hiểm.

Chăm sóc trẻ em nổi hạch cổ

Sưng hạch cổ lành tính, mức độ nhẹ, đa số sẽ được bác sĩ hướng dẫn và chăm sóc điều trị tại nhà. Phụ huynh lưu ý cho trẻ uống thuốc theo đúng chỉ định của trẻ và tuyệt đối không tự áp dụng các bài thuốc dân gian, không có cơ sở khoa học để điều trị sưng hạch cổ cho trẻ. Trẻ cần được đưa đến bệnh viện ngay lập tức nếu hạch cổ có diễn tiến xấu, sưng to dọa vỡ, dọa nhiễm trùng gây biến chứng hoặc ăn hưởng đến các cơ quan xung quanh vị trí nổi hạch. Thăm khám sức khỏe định kỳ để bác sĩ theo dõi diễn tiến của hạch và có can thiệp kịp thời nếu có bất thường.

Chăm sóc trẻ bị nổi hạch cổ để trẻ cảm thấy thoải mái, tăng cường miễn dịch, phòng ngừa nhiễm trùng, từ đó nhanh chóng hồi phục sức khỏe:

• Ăn uống khoa học, đủ dinh dưỡng;
• Uống đủ nước;
• Tăng cường rau xanh và các loại trái cây tươi, nước ép để bổ sung vitamin và khoáng chất;
• Dành nhiều thời gian để nghỉ ngơi;
• Tránh áp lực, căng thẳng quá mức;
• Dọn dẹp không gian sống sạch sẽ, thoáng mát, tránh khói bụi;
• Đảm bảo vệ sinh các vật dụng hàng ngày, đồ dùng cá nhân;
• Rửa tay với xà phòng sau khi đi vệ sinh, ho, hắt hơi và trước khi ăn;
• Hướng dẫn trẻ súc miệng với nước muối sinh lý.

Lưu ý: Trẻ em có tính hiếu kỳ, tò mò, phụ huynh nên dặn dò trẻ không nên quá chú tâm đến cục hạch, tuyệt đối ông sờ, nắn, cạy, nặn hay tác động lực đến hạch bị sưng.

>>>Tham khảo thêm: Trẻ bị nổi hạch ở cổ bên phải: Nguyên nhân và triệu chứng

Trẻ bị nổi hạch ở cổ khám ở đâu an toàn?

Trẻ bị nổi hạch ở cổ, phụ huynh có thể đưa bé đến khoa Nhi thuộc Hệ thống Bệnh viện đa khoa Tâm Anh để được các bác sĩ thăm khám và tư vấn điều trị phù hợp.

Khoa Nhi – BVĐK Tâm Anh quy tụ đội ngũ bác sĩ, chuyên gia giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực Nội nhi và Ngoại Nhi. Hệ thống trang thiết bị thăm khám và điều trị bệnh nhi được trang bị đầy đủ, hiện tại và tân tiến. Do đó, khi thăm khám tại đây, trẻ sẽ được điều trị theo một phát đồ riêng, phác đồ “cá nhân hóa” với những kỹ thuật tiên tiến nhất nhằm giúp mang lại hiệu quả điều trị tốt nhất.

Phòng khám Ngoại Nhi thuộc khoa Nhi – BVĐK Tâm Anh đã điều trị thành công nhiều ca bệnh ở trẻ, như:

• Bệnh lý vùng rốn, bệnh lý ống bẹn ở trẻ em, hẹp bao quy đầu ở trẻ, tinh hoàn ẩn, tràn dịch màng tinh hoàn, thoát vị bẹn.
• Dư ngón, dính ngón, ngón tay cò súng, nang hoạt mạc ở khoeo tay, khoeo chân, cổ tay, chai mắt cá chân, móng quặp ở trẻ em.
• Nang nhầy môi dưới, rò vùng cổ – ngực bẩm sinh, nang giáp móng, hạch vùng nách, cổ, sau vai sau khi chích ngừa vaccine lao.
• Dính thắng lưỡi, dính thắng môi trên, các u nhú – kén nhầy khoang miệng,…
• Bệnh ngoại nhi tổng quát: thoát vị rốn, thoát vị thành bụng, bệnh lý lồng ngực (lõm ngực, thoát vị hoành bẩm sinh,…).
• Bướu máu, bướu mạch bạch huyết kén mô mềm, các u vùng đầu mặt cổ kích thước nhỏ, áp xe quanh hậu môn, rò hậu môn,… cũng như các bệnh Ngoại khoa khác ở trẻ em.
• Tư vấn trước – sau sinh và điều trị các bệnh lý dị tật bẩm sinh ở trẻ em.

Để biết thêm thông tin về cách chăm sóc trẻ và những vấn đề về sức khỏe khác của trẻ, bạn có thể liên hệ tới bệnh viện theo địa chỉ:

Hạch ở cổ trẻ em có nguy hiểm không? Hầu hết tình trạng nổi hạch ở cổ có thể tự hết mà không cần điều trị. Tuy nhiên, bố mẹ vẫn nên đưa trẻ đến bệnh viện thăm khám để được bác sĩ tư vấn chăm sóc, điều trị phù hợp, phòng ngừa biến chứng.