Giảm sắc tố dạng dát tiến triển (PMH): Tìm hiểu chi tiết

Giảm sắc tố dạng dát tiến triển là bệnh lý da liễu tương đối phổ biến ở người trẻ, gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ, về lâu dài có thể tác động tiêu cực đến tâm lý, sự tự tin, giao tiếp, công việc… Trong bài viết dưới đây, ThS.BS Ngô Chí Thiện, chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM sẽ có những chia sẻ chi tiết về nguyên nhân và cách điều trị tình trạng này.

Giảm sắc tố dạng dát tiến triển là gì?

Giảm sắc tố dạng dát tiến triển (Progressive Macular Hypomelanosis – PMH) là một rối loạn sắc tố lành tính, đặc trưng bởi những dát tròn hoặc bầu dục nhạt màu hơn vùng da xung quanh. Trong y khoa, “dát” là thuật ngữ dùng để chỉ tổn thương phẳng, không gồ lên trên bề mặt da. Các tổn thương thường xuất hiện ở thân, đôi khi lan ra cổ, mặt hoặc gốc chi.

Nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh

Nguyên nhân chính xác của bệnh PHM hiện chưa được xác định rõ, nhưng nhiều yếu tố được cho là có liên quan như:

• Rối loạn phân bố melanin: ở vùng da bị ảnh hưởng, lượng melanin trong tế bào hắc tố và sự phân bố melanosome bị rối loạn, khiến da trở nên nhạt màu hơn vùng da xung quanh.
• Vai trò của vi khuẩn Cutibacterium acnes: vi khuẩn xuất hiện với mật độ cao trong nang lông, tiết ra enzym, porphyrin và các chất trung gian gây ảnh hưởng đến tế bào hắc tố, từ đó làm rối loạn quá trình tổng hợp và phân bố melanin.
• Yếu tố di truyền và miễn dịch: nếu trong gia đình có người từng mắc PMH, nguy cơ gặp phải tình trạng này có thể cao hơn. Bên cạnh đó, những rối loạn trong đáp ứng miễn dịch tại vùng da bị ảnh hưởng cũng có thể làm gián đoạn hoạt động của tế bào hắc tố, dẫn đến hiện tượng giảm sắc tố.
• Ngoài cơ chế bệnh sinh chưa rõ ràng, một số yếu tố được cho là có thể liên quan đến tình trạng giảm sắc tố dạng dát tiến triển, bao gồm:
  • Tuổi và giới tính: bệnh thường gặp ở thanh thiếu niên và người trẻ (15-35 tuổi), nữ giới có xu hướng mắc nhiều hơn nam giới.
  • Màu da: người có làn da sẫm màu dễ mắc hơn.
  • Vị trí: tổn thương chủ yếu tập trung ở vùng thân mình, đặc biệt là lưng và bụng, đôi khi lan ra ngực, cổ hoặc gốc chi.
  • Khu vực địa lý: những khu vực thuộc khí hậu nhiệt đới như châu Á, châu Phi và Nam Mỹ thường có tỷ lệ mắc cao hơn so với châu Âu.

Tìm hiểu thêm chi tiết: Rối loạn sắc tố da và cách điều trị hiệu quả

Đặc điểm nhận dạng

Giảm sắc tố dạng dát tiến triển thường biểu hiện bằng:

• Mảng da nhạt màu hình tròn hoặc bầu dục, ranh giới không rõ, thường phân bố đối xứng hai bên cơ thể.
• Các dát này tập trung chủ yếu ở vùng lưng và bụng, nơi có mật độ tuyến bã cao, đôi khi lan lên ngực, cổ hoặc vùng gốc chi.
• Kích thước tổn thương có thể thay đổi, từ những dát nhỏ khoảng 0.5-2 cm đến những mảng lớn 5-20 cm, thậm chí có thể lan rộng.
• Ngoài sự thay đổi về màu da, người bệnh hầu như không có triệu chứng cơ năng như ngứa hay đau. Tuy nhiên, vì vấn đề thẩm mỹ, tình trạng này khiến nhiều người cảm thấy mất tự tin hoặc mặc cảm trong giao tiếp.

Giảm sắc tố dạng dát tiến triển ảnh hưởng đời sống như thế nào?

Giảm sắc tố dạng dát tiến triển không gây nguy hiểm cho sức khỏe, nhưng lại ảnh hưởng đáng kể đến yếu tố thẩm mỹ. Những mảng da nhạt màu khiến nhiều người cảm thấy thiếu tự tin, ngại giao tiếp hoặc hạn chế trong các hoạt động xã hội, sinh hoạt hàng ngày. Về lâu dài, điều này có thể tác động tiêu cực đến tâm lý và chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Phương pháp chẩn đoán

Việc chẩn đoán giảm sắc tố dạng dát tiến triển chủ yếu dựa vào thăm khám lâm sàng kết hợp với một số kỹ thuật hỗ trợ chuyên sâu:

• Khám lâm sàng: bác sĩ sẽ đánh giá đặc điểm tổn thương qua những dát giảm sắc tố hình tròn hoặc bầu dục, ranh giới mờ, thường tập trung ở vùng thân mình và phân bố đối xứng hai bên cơ thể.
• Soi đèn Wood: khi chiếu đèn Wood, các nang lông tại vùng tổn thương có thể phát huỳnh quang đỏ cam, đây là dấu hiệu gợi ý sự hiện diện của vi khuẩn Cutibacterium acnes (P. acnes).
• Soi da (Dermatoscopy): hình ảnh thường cho thấy vùng da nhạt màu với cấu trúc sắc tố lưới mờ, không có vảy, đôi khi xuất hiện vảy khu trú.
• Sinh thiết da: dưới kính hiển vi, có thể quan sát thấy lượng melanin giảm tại vùng tổn thương trong khi số lượng tế bào hắc tố vẫn bình thường. Ở mức độ hiển vi điện tử, các melanosome có kích thước nhỏ hơn và phân bố không đồng đều so với vùng da lành.

Có thể bạn quan tâm: Giảm sắc tố dạng giọt tự phát (IGH)

Cách điều trị giảm sắc tố dạng dát tiến triển

Hiện nay chưa có phương pháp điều trị nào được xem là đặc hiệu hoàn toàn cho tình trạng này. Tuy nhiên, nhiều hướng điều trị đã cho thấy hiệu quả trong việc cải thiện sắc tố da và giảm nguy cơ tái phát: (1)

• Thuốc bôi tại chỗ: các chế phẩm trị mụn như clindamycin hoặc benzoyl peroxide có thể làm giảm sự hiện diện của vi khuẩn Cutibacterium acnes, yếu tố được cho là liên quan đến cơ chế bệnh sinh. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể phối hợp thêm thuốc chống viêm nếu vùng da tổn thương có kèm tình trạng viêm hoặc kích ứng.
• Thuốc uống: bác sĩ có thể kê kháng sinh nhóm tetracycline (như doxycycline hoặc minocycline) để hỗ trợ cải thiện nhờ tác dụng kháng khuẩn và chống viêm. Một số ca lâm sàng riêng lẻ ghi nhận isotretinoin giúp cải thiện sắc tố, nhưng thuốc này không được dùng thường quy vì nguy cơ tác dụng phụ cao và chưa có bằng chứng đủ mạnh.
• Quang trị liệu: liệu pháp NB-UVB được chứng minh giúp kích thích sản xuất melanin và cải thiện sắc tố da an toàn hơn so với PUVA. Người bệnh cần được chiếu tia nhiều buổi mỗi tuần và phải được theo dõi sát bởi bác sĩ chuyên khoa da liễu.
• Điều trị kết hợp: trong nhiều trường hợp, bác sĩ có thể phối hợp thuốc bôi, thuốc uống và NB-UVB để đạt hiệu quả tối ưu. Quá trình điều trị cần được duy trì đều đặn trong vài tháng, vì sắc tố da thường hồi phục dần theo thời gian và có thể tái phát nếu ngừng sớm.

Để đặt lịch khám, tư vấn, chăm sóc da tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách hàng có thể liên hệ theo thông tin:

Giảm sắc tố dạng dát tiến triển tuy không nguy hiểm đến sức khỏe nhưng có thể ảnh hưởng đáng kể đến thẩm mỹ và tâm lý người bệnh. Việc nhận biết sớm, chẩn đoán chính xác và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp sẽ giúp kiểm soát bệnh hiệu quả, góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống.