Đau cơ ức đòn chũm là một trong những tổn thương thường gặp ở vùng cổ. Không chỉ gây mỏi và cứng cổ, tình trạng này còn ảnh hưởng đến nhiều cơ quan khác, cản trở vận động và sinh hoạt. Vậy, nguyên nhân nào gây đau nhức cơ ức đòn chũm và khắc phục như thế nào?
Đây là tình trạng tổn thương ở cơ ức đòn chũm (SCM) dẫn đến đau nhức và căng cứng. SCM là một cơ dài chạy dọc hai bên cổ, kết nối mỏm chũm phía sau tai với xương đòn và xương ức và có thể dễ dàng được nhận biết khi dùng tay sờ lên vùng trước cổ. Cơ này hỗ trợ điều khiển những hoạt động như nghiêng đầu, cúi/ngửa cổ, thở, nhai và ổn định cột sống cổ. Khi cơ ức đòn chũm bị kích thích và kéo căng do bất cứ nguyên nhân nào, người bệnh sẽ cảm thấy đau ở sau tai và lan xuống cổ, vai kèm theo nhiều triệu chứng khác. (1)
Đây là tình trạng đau cơ thường gặp ở người lớn có thể do những nguyên nhân như: (2)
Nâng vật nặng sai cách hoặc mang balo ở một bên vai có thể gia tăng áp lực lên cơ ức đòn chũm. Tình trạng này tái diễn thường xuyên sẽ khiến cơ bị kéo căng và dẫn đến đau nhức.
Cơ SCM có thể bị căng thẳng do những chuyển động lặp đi lặp lại như xoay cổ, nghiêng đầu hoặc gập cổ, kể cả khi không dùng sức. Theo thời gian dẫn đến đau nhức vùng cơ ức đòn chũm.
Cơ ức đòn chũm có thể bị kích thích và đau nhức do việc duy trì những tư thế không đúng khi sinh hoạt và làm việc. Những tư thế dễ gây đau phổ biến gồm cúi đầu khi dùng điện thoại, ngủ gục trên bàn, kê gối cao khi ngủ, ngồi ngửa cổ ra sau, ngủ nghiêng cổ một bên…
Tập thể thao với cường độ quá mức hoặc chỉ tập trung vào một nhóm cơ nhất định có thể gây ra những chấn thương thể chất. Cơ ức đòn chũm là một trong những cơ dễ bị ảnh hưởng do các hoạt động thể chất quá sức, dẫn đến đau nhức, căng cứng và nhiều vấn đề khác.
Vùng cổ, vai hoặc lưng có thể bị chấn thương do tai nạn, té ngã, đổi tư thế đột ngột hoặc va đập mạnh. Điều này ảnh hưởng đến các cấu trúc của cổ, bao gồm cơ ức đòn chũm, tùy theo mức độ nghiêm trọng.
Căng thẳng và stress khiến các cơ, đặc biệt cơ vùng cổ và vai, co lại. Nếu tình trạng này kéo dài, hiện tượng căng cứng cơ bắp sẽ ngày càng nghiêm trọng hơn. Đây là một trong những nguyên nhân gây đau nhức cơ ức đòn chũm.
Cơ ức đòn chũm có thể bị đau mỏi và khó chịu do ảnh hưởng của những bệnh lý xương khớp như:
Ngoài ra viêm nhiễm cận kề (viêm hạch cổ, nhiễm khuẩn hầu họng) kích thích phản xạ co cơ cũng có thể gây ra tình trạng đau vùng cơ ức đòn chũm
Khi cơ SCM bị đau, người bệnh có thể nhận thấy những dấu hiệu như: (3)
Bất cứ ai cũng có thể gặp phải tình trạng bệnh lý này. Tuy nhiên, nguy cơ sẽ cao hơn nếu thuộc 1 trong những trường hợp sau:
Cơ ức đòn chũm bị đau không chỉ ảnh hưởng đến cổ mà còn có thể lan sang những vùng xung quanh và gây ra những vấn đề như:
Người bệnh nên thăm khám càng sớm càng tốt nếu tình trạng đau nhức cơ ức đòn chũm kéo dài kèm theo những triệu chứng như:
Trước tiên, bác sĩ sẽ tiến hành hỏi bệnh để khác triệu chứng, mức độ đau, những bệnh từng điều trị, thói quen sinh hoạt, tiền sử gia đình… Người bệnh cũng được yêu cầu thực hiện các cử động cổ, vai và hàm theo nhiều hướng để đánh giá khả năng vận động.
Dựa trên kết quả khám lâm sàng, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng như chụp CT, chụp MRI, chụp X-quang, siêu âm… Đây là những chẩn đoán hình ảnh giúp quan sát chi tiết các cơ và cấu trúc xung quanh, qua đó xác định nguyên nhân gây bệnh chính xác nhất và loại trừ các bệnh lí liên quan. Trong một số trường hợp theo BVĐK Tâm Anh, xét nghiệm máu có thể cần thiết nếu nghi ngờ xuất hiện nhiễm trùng.
Khi bị đau, người bệnh cần hạn chế vận động mạnh. Thay vào đó nên ngồi hoặc nằm kê đầu trên gối cao vừa phải để nghỉ ngơi và thư giãn. Điều này giúp giảm tình trạng co cơ và tổn thương lan rộng. Song song đó, nghỉ ngơi còn góp phần giải tỏa căng thẳng tinh thần, tránh tạo thêm áp lực lên vùng cổ vai gáy và gây đau cơ.
Người bệnh có thể giảm đau bằng các loại thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) và thuốc giãn cơ theo toa. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến của bác sĩ điều trị trước khi sử dụng. Tránh trường hợp tự ý mua hoặc điều chỉnh liều lượng để hạn chế các tác dụng phụ không mong muốn.
Đây là những biện pháp có tác dụng hỗ trợ giảm đau và co cứng tạm thời. Trong khoảng 48 giờ đầu sau chấn thương, người bệnh có thể chườm lạnh để giảm sưng đau và viêm. Sau đó có thể chuyển qua chườm nóng nhằm cải thiện lưu thông máu và giảm co thắt cơ. Khi chườm, tránh đặt túi chườm trực tiếp lên da và chỉ thực hiện khoảng 15 – 20 phút. Không nên chườm nóng hoặc chườm lạnh khi trên da có vết thương hở để tránh nhiễm trùng.
Để tránh cơn đau trở nên nghiêm trọng hơn, người bệnh nên hạn chế mang vác vật nặng, đồng thời điều chỉnh tư thế đúng khi sinh hoạt và làm việc. Bên cạnh đó, tập thể thao thường xuyên, duy trì chế độ dinh dưỡng khoa học và ngủ đủ giấc cũng góp phần hỗ trợ điều trị bệnh.
Đây là phương pháp điều trị đau cơ ức đòn chũm thông qua những bài tập được thiết kế theo hướng cá nhân hóa kết hợp trị liệu chuyên sâu như điện xung, chiếu đèn hồng ngoại, siêu âm… Điều này không chỉ hỗ trợ phục hồi mà còn tránh làm tổn thương lan rộng và giảm lệ thuộc vào thuốc. Song song đó, thực hiện vật lý trị liệu còn giúp tăng cường sức mạnh cơ, phòng tránh tái phát chấn thương sau khi điều trị.
Rất ít trường hợp cần phải phẫu thuật liên quan tới tình trạng bệnh lý này, có thể gặp ở trường hợp dị tật hoặc chấn thương dẫn đến sẹo co rút cơ ức đòn chũm, cần phẫu thuật giải phóng, kéo dài hoặc liên quan đến khối u, áp xe cần giải quyết.
Để phòng tránh bệnh, mỗi người nên thực hiện những biện pháp sau:
Tránh mặc trang phục quá dày, ôm sát, đặc biệt là các loại áo cổ cao khi ngủ. Thay vào đó, nên ưu tiên những loại quần áo làm từ chất liệu thoáng mát và mỏng nhẹ. Điều này giúp giảm áp lực lên cổ và toàn bộ cơ thể, phòng tránh những chấn thương như căng cơ.
Mỗi người có thể tăng cường sức mạnh cho cơ vùng cổ bằng những bài tập như xoay cổ, ưỡn ngực, kéo giãn cơ hai bên cổ… Song song đó, cần kết hợp đồng thời những bài tập cho các nhóm cơ khác như lưng, bụng, cánh tay, đùi… để duy trì sự cân bằng cơ, nâng cao sức khỏe tổng thể và phòng tránh chấn thương. Việc tập luyện nên duy trì đều đặn khoảng 3 – 5 ngày mỗi tuần tùy theo tình trạng sức khỏe. Chú ý khởi động khoảng 15 – 20 phút trước khi tập.
Sử dụng điện thoại và các thiết bị điện tử trong thời gian dài có thể gây đau cổ và đau lưng do tư thế xấu. Đồng thời, thói quen này còn ảnh hưởng đến thị lực, tinh thần, giấc ngủ và gây ra nhiều vấn đề khác. Để phòng tránh, mỗi người có thể áp dụng những biện pháp như:
Tránh thực hiện những chuyển động lặp đi lặp lại liên tục như cúi đầu, gập cổ, kẹp điện thoại giữa tai và vai, bưng bê vật nặng sai tư thế, xoay cổ đột ngột… Nếu công việc yêu cầu phải đứng hoặc ngồi lâu, nên thực hiện các động tác giãn cơ, thư giãn cơ thể hoặc đi bộ nhẹ nhàng sau mỗi 1 – 2 tiếng.
Những biện pháp phòng tránh té ngã và chấn thương gồm:
Dùng gối kê cổ khi ngủ hoặc đi tàu xe hỗ trợ giữ đầu ở tư thế trung tính và hạn chế áp lực lên các cơ ở cổ dẫn đến đau cơ ức đòn chũm. Nên lựa chọn gối mềm mại và có độ nâng đỡ vừa phải, tránh chọn gối quá mềm hoặc quá cứng.
Mỗi người nên chủ động khám sức khỏe xương khớp định kỳ 1 – 2 lần mỗi năm để phát hiện sớm những yếu tố nguy cơ và can thiệp kịp thời. Trung tâm Chấn thương Chỉnh hình, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là địa chỉ uy tín trong việc khám, chẩn đoán và điều trị nhiều bệnh lý cơ xương khớp từ nhẹ đến nghiêm trọng. Tại đây quy tụ đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và tận tâm. Bệnh viện còn sở hữu hệ thống trang thiết bị hiện đại, hỗ trợ tốt nhất cho việc khám, chẩn đoán và điều trị.
Để đặt lịch thăm khám tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Đau cơ ức đòn chũm do nhiều nguyên nhân, từ nhẹ đến nghiêm trọng. Cơn đau có thể xuất hiện thoáng qua và thuyên giảm từ từ. Tuy nhiên, nếu tình trạng đau nhức kéo dài kèm theo nhiều dấu hiệu bất thường, người bệnh nên thăm khám càng sớm càng tốt để được chẩn đoán và can thiệp kịp thời.
