Tủy răng là một trong những bộ phận quan trọng của răng, được bảo vệ bởi men và ngà răng. Bộ phận này có cấu trúc phức tạp, với nhiệm vụ nuôi dưỡng và giúp răng cảm nhận các kích thích từ bên ngoài. Vậy tủy răng là gì? Cấu tạo và tác dụng như thế nào đến hàm răng con người? Bài viết sau đây, BS.CKI Nguyễn Thị Châu Bản, Chuyên khoa Răng Hàm Mặt, BVĐK Tâm Anh TP.HCM sẽ giải đáp những thắc mắc về tủy răng.
Tủy răng là lớp trong cùng của răng, chứa các dây thần kinh, mạch máu, tế bào chuyên biệt và mô liên kết, có nhiệm vụ cung cấp chất dinh dưỡng cho răng. Hiểu một cách đơn giản, tủy răng là yếu tố giúp răng tồn tại.
Các lớp bên ngoài như ngà răng, men răng giúp bảo vệ tủy răng khỏi nguy cơ nhiễm trùng do vi khuẩn có trong miệng. Khi các lớp bên ngoài bị bào mòn do sâu, nứt hoặc nghiến răng khiến phần tủy bên trong lộ ra, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập gây viêm, nhiễm trùng.
Tủy răng là 1 khối mô liên kết nằm ở trung tâm của răng, ngay bên dưới lớp ngà. Đây được xem là 1 phần của phức hợp “ngà – tủy”, 2 mô này có liên quan chặt chẽ và phụ thuộc vào nhau.
Tủy răng là một khối mô liên kết, có nhiều mạch máu nằm trong buồng tủy. Trong tủy răng chứa:
Tủy nằm gọn trong khoang tủy. Khoang tủy có 3 phần chính gồm:
Tủy răng chứa các mạch máu và dây thần kinh nên có màu đỏ hồng và hình dạng tương tự như hình thu nhỏ của răng.
Răng phát triển qua những giai đoạn sau:
Từ tuần thứ 6 của thai kỳ, răng bắt đầu có dấu hiệu phát triển. Biểu mô miệng nhân lên và bắt đầu xâm lấn đến tế bào ngoại trung mô tạo nên lá răng. Nụ răng lúc này hình thành và có nguồn gốc từ lá răng.
Nụ răng tiến triển thành chỏm răng khi biểu mô tạo men. Khi men đạt đến giai đoạn chuông và trong quá trình hình thành mô cứng, nhú răng lúc này bắt đầu xuất hiện dạng cấu trúc điển hình. Những tế bào ngoại trung mô dần ngưng tụ và tạo nhú răng. Cùng với biểu mô men, nang và nhú răng góp phần tạo nên mầm răng.
Nhú răng được xem là nguồn gốc tủy răng. Trải qua quá trình phân chia, biệt hóa khiến tế bào ngoại vi của nhú răng trở thành nguyên bào ngà. Phần tế bào nhú răng đa phần là những tế bào trung mô dạng hình sao, chưa biệt hóa và có mật độ cao. Ở cuối giai đoạn chuông, nhánh động mạch xương ổ phát triển đến nhú răng và phân chia thành những động mạch nhỏ. Sau đó phát triển một hệ mao mạch nằm ở khu vực ngoại vi của nhú răng.
Ở giai đoạn tạo ngà, mầm răng dạng chuông phát triển lớn dần và có hình dạng của 1 thân răng. Nhờ sự tăng sinh của tế bào, nhú răng dần lớn lên. Tuy nhiên, thể tích nhú răng cũng giảm dần do lớp ngà phát triển dày lên. Mô nhú giai đoạn này cũng tăng sinh theo chiều dài của chân răng và bị thu hẹp. Có thể hiểu đơn giản, tủy răng là 1 nhú răng trưởng thành.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, tủy răng còn nguyên vẹn có khả năng chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn tốt hơn răng không còn tủy. Ngoài ra, tủy răng còn có những tác dụng như:
Bệnh tủy răng là tình trạng khá phổ biến, chủ yếu do sâu răng gây ra (2). Sâu răng không điều trị sớm, vi khuẩn trong miệng sẽ xâm nhập vào lỗ hở ở răng gây bệnh. Ngoài ra, có thể kể đến một số yếu tố khác ảnh hưởng đến tủy răng như:
Tủy răng tổn thương sẽ gây các bệnh gồm:
Viêm tủy có hồi phục là giai đoạn đầu của bệnh. Ở giai đoạn này, răng có triệu chứng ê buốt khi ăn thức ăn quá lạnh hay quá nóng. Song, triệu chứng này sẽ biến mất khi dừng ăn. Tình trạng viêm chủ yếu do sâu răng. Phát hiện viêm tủy sớm sẽ giúp việc điều trị trở nên dễ dàng.
Tình trạng viêm ở giai đoạn này làm tổn thương tủy hoàn toàn, răng không thể phục hồi như ban đầu. Người bệnh đau dữ dội khi ăn thức ăn quá lạnh hoặc quá nóng. Cơn đau kéo dài và thường lan sang các vùng khác.
Người bệnh có các cơn đau kéo dài. Đau cả khi đang thư giãn, nghỉ ngơi. Cơn đau khó chịu hơn khi người bệnh ăn những món quá lạnh, quá nóng hoặc thức ăn rơi trúng vùng răng viêm. Cơn đau có thể xuất hiện từng đợt hoặc liên tục, thậm chí nghiêm trọng hơn khi viêm sinh mủ. Viêm tủy cấp làm người bệnh khó chịu, mệt mỏi, giảm chất lượng cuộc sống.
Cơn đau xuất hiện ở viêm tủy mạn tính thường kéo dài nhiều giờ. Ở một số trường hợp, cơn đau chỉ nhẹ thoáng qua khi người bệnh đang nhai thức ăn.
Hoại tử tủy là tình trạng tủy răng không còn nguyên vẹn. Ở tình trạng này, người bệnh không còn cảm thấy đau hoặc khó chịu. Nếu không được điều trị, hoại tử tủy có thể dẫn đến áp xe (tụ mủ bên trong răng và các mô xung quanh). Loại nhiễm trùng này có thể lan sang các khu vực khác trong miệng và cơ thể.
Một số người xuất hiện và phát triển các vùng vôi hóa trong tủy răng. Những nguyên nhân phổ biến thường do quá trình lão hóa tự nhiên và chấn thương răng.
Ít phổ biến hơn, một số tình trạng sức khỏe có thể làm tăng nguy cơ vôi hóa tủy răng, bao gồm:
Trong nhiều trường hợp, vôi hóa tủy răng không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu răng vôi hóa có dấu hiệu nhiễm trùng, người bệnh sẽ phải điều trị tủy, thậm chí nhổ răng.
Để kiểm tra tình trạng tủy răng, bác sĩ chuyên khoa răng hàm mặt sẽ sử dụng kết hợp các xét nghiệm gồm:
Cách hiệu quả nhất để giảm nguy cơ mắc viêm tủy, hoại tử tủy là chăm sóc, vệ sinh răng miệng đúng cách. Các lưu ý gồm:
Tủy răng là lớp trong cùng của răng, chứa các dây thần kinh và mạch máu. Tủy được bảo bọc bởi men răng và lớp ngà. Tuy nhiên, sâu răng hoặc chấn thương răng có thể làm lộ tủy gây nhiễm trùng. Do đó, ngay khi có dấu hiệu sâu răng, ê buốt, viêm nhiễm, người bệnh nên đến bác sĩ chuyên khoa răng hàm mặt để kiểm tra và điều trị sớm.
Chuyên khoa Răng Hàm Mặt, BVĐK Tâm Anh TP.HCM với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, hệ thống trang thiết bị, máy móc hiện đại, dịch vụ chăm sóc sức khỏe tận tâm, giúp bạn phát hiện và điều trị kịp thời những vấn đề răng miệng.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Bài viết đã cung cấp những thông tin về tủy răng là gì? Cấu tạo và có tác dụng ra sao đến hàm răng con người? Có nhiều nguyên nhân khiến tủy răng tổn thương. Vì vậy, chăm sóc và làm sạch răng miệng đúng cách không chỉ ngăn ngừa sâu răng mà còn giảm nguy cơ mắc các bệnh về tủy răng.
