Sụn giáp là cấu trúc tạo nên “trái cổ” dễ thấy ở vùng cổ, đặc biệt nổi bật ở nam giới. Không chỉ có chức năng bảo vệ thanh quản và dây thanh, bộ phận này còn hỗ trợ hoạt động hô hấp. Vậy sụn tuyến giáp là gì? Các bệnh nào có thể liên quan đến bộ phận này?
Bài viết được tư vấn chuyên môn Trung tâm Thông tin Y khoa Tâm Anh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.
Sụn giáp là một trong những sụn lớn và quan trọng nhất của thanh quản, nằm ngay phía trước vùng cổ, dưới xương móng và trên khí quản. Bộ phận này liên kết với sụn thanh âm và sụn nhẫn bằng các dây chằng và cơ. Vị trí và hình dạng của sụn đóng vai trò then chốt, giúp bảo vệ cho các cấu trúc mỏng manh của thanh quản và đường thở, đồng thời duy trì chức năng nói. (1)
Sụn tuyến giáp được cấu tạo bởi 2 mảnh sụn (cánh sụn) hợp lại với nhau ở đường giữa phía trước, tạo nên góc nhô ra ngoài. Độ mở của góc này ở nam giới nhỏ hơn nữ giới, tạo nên góc vuông rõ ràng do đó dễ quan sát được từ bên ngoài (trái cổ). Ở nữ giới, góc mở này lớn hơn, do đó không tạo ra hình dáng rõ như nam giới. (2)
Sụn giáp có vai trò quan trọng trong hoạt động hô hấp và phát âm. Nó tạo thành khung bảo vệ chắc chắn cho thanh quản và dây thanh âm, giúp các bộ phận này tránh tổn thương do tác động từ bên ngoài. Ngoài ra, nhờ vị trí và cấu tạo đặc biệt, sụn còn tham gia vào quá trình phát âm, hỗ trợ điều chỉnh độ căng của dây thanh âm để tạo ra âm sắc và cao độ của giọng.
Sụn giúp duy trì độ mở của đường thở, giúp không khí lưu thông ổn định khi hít thở. Do đó, các bệnh lý ở sụn tuyến giáp đều có thể ảnh hưởng đến giọng nói và hô hấp của người bệnh.
Các bệnh liên quan đến sụn bao gồm:
Là tình trạng sụn và các mô xung quanh tuyến giáp bị viêm, thường do nhiễm khuẩn, chấn thương hoặc lan từ viêm thanh quản. Người bệnh có triệu chứng đau, sưng vùng cổ trước; khàn tiếng; khó nuốt; khó thở (trường hợp nặng). Nếu không được điều trị kịp thời, quá trình này có thể gây hoại tử sụn và các biến chứng nguy hiểm cho đường thở.
Là tình trạng hiếm gặp, do khối u lành tính/ác tính hình thành từ mô sụn. U làm thay đổi cấu trúc giải phẫu vùng cổ, có thể gây khàn tiếng, khó thở… Nếu u ác tính có thể xâm lấn thanh quản và các cấu trúc lân cận.
Là tình trạng các tinh thể canxi lắng đọng trong mô sụn, làm sụn cứng hơn, mất khả năng đàn hồi. Vôi hóa sụn thường gặp ở người lớn tuổi hoặc sau chấn thương, khiến dây thanh kém linh hoạt, ảnh hưởng đến giọng nói.
Biến dạng sụn bẩm sinh là các dị tật xuất hiện từ lúc sinh ra, như sụn không cân đối, quá nhỏ hoặc hình dạng bất thường. Những biến dạng này có thể gây ảnh hưởng đến hình thái cổ, giọng nói, thậm chí hô hấp. Một số trường hợp cần được phẫu thuật chỉnh hình để đảm bảo chức năng và thẩm mỹ cho người bệnh.
Để chẩn đoán bệnh, bác sĩ Nội tiết – Đái tháo đường cần kết hợp khám lâm sàng (sờ nắn vùng cổ để phát hiện bất thường, kiểm tra giọng nói và khả năng nuốt, thở…) và cận lâm sàng. Một số phương pháp cận lâm sàng thường được sử dụng gồm:
Phương pháp điều trị bệnh ở sụn phụ thuộc vào nguyên nhân, mức độ tổn thương, tình trạng sức khỏe người bệnh… Các phương pháp được áp dụng phổ biến gồm:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Sụn giáp là cấu trúc quan trọng, giúp bảo vệ thanh quản và hỗ trợ hoạt động nói, hô hấp… Do đó, ngay khi nhận thấy các dấu hiệu bất thường ở vùng cổ như đau, sưng, khó thở, khó nuốt, khàn tiếng…, người bệnh nên nhanh chóng đến khám với các bác sĩ tại khoa Nội tiết – Đái tháo đường, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được tư vấn, hỗ trợ kịp thời.
