Răng cấm mọc cố định trên hàm, đóng vai trò quan trọng trong thực hiện chức năng ăn nhai và thẩm mỹ. Vậy răng cấm là răng số mấy? Có thể thay thế không và khác gì so với răng khôn? Chăm sóc răng cấm như thế nào cho đúng cách? Tất cả sẽ được BS.CKI Nguyễn Thị Châu Bản, chuyên khoa Răng Hàm Mặt, BVĐK Tâm Anh TP.HCM chia sẻ trong bài viết này.
Hàm răng của 1 người trưởng thành bao gồm 32 răng, được phân thành 4 loại chính:
Răng cấm là răng thuộc nhóm răng hàm, bao gồm răng số 6 và 7 tính từ ngoài vào trong, còn được biết đến với tên gọi răng cối lớn số 1 và số 2. Một người trưởng thành có tổng cộng 8 răng cấm, chia đều cho 2 hàm, mỗi hàm 4 chiếc. Đặc điểm của chúng có bề mặt nhai rộng, nhiều gợn sóng và rãnh cùng thân răng phình to, chân răng hơi cong.
Răng cấm đóng vai trò quan trọng trong việc nghiền nhai thức ăn thành từng mảnh nhỏ, chuẩn bị cho quá trình tiêu hóa trong dạ dày.
Răng cấm thường sở hữu từ 2 – 3 chân răng. Đặc biệt, răng cấm ở hàm trên thường có 3 chân, trong khi ở hàm dưới chỉ có 2 chân. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp ngoại lệ, răng cấm có thể có số chân răng nhiều hơn hoặc ít hơn 1 đến 2 chân.
Để xác định chính xác số lượng răng cấm của mỗi người, phương pháp duy nhất là thông qua chụp X – quang nha khoa.
Răng cấm bắt đầu mọc khi trẻ từ 6 – 7 tuổi (1). Khi mọc, răng cấm trồi lên làm nướu (lợi) bị nứt, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và gây ra các tình trạng như nhiễm trùng, viêm nướu và sốt. Do răng cấm có kích thước lớn hơn so với các răng khác, trẻ thường cảm thấy đau và sốt cao hơn khi mọc răng này. Một số triệu chứng thường gặp khi trẻ mọc răng cấm như sau:
Răng khôn (răng hàm thứ 3 hoặc răng số 8), mọc ở vị trí cuối cùng của hàm răng, ngay sau răng số 7 và sát vách hàm. Vị trí khá tương đồng nên thường gây nhầm lẫn giữa răng khôn và răng cấm.
Mỗi người trưởng thành có 4 răng khôn, tức là mỗi hàm chứa 2 răng khôn. Tuy nhiên, nhiều trường hợp răng khôn mọc ngầm trong xương hàm và không trồi lên khỏi nướu, khiến cho nhiều người nghĩ họ không mọc răng khôn.
Cách phân biệt răng khôn và răng hàm cụ thể như sau:
| Răng cấm | Răng khôn | |
| Vị trí | Răng số 6 và răng số 7 trong cung răng tính từ ngoài vào trong. | Răng số 8 mọc cuối cùng trong hàm. |
| Thời điểm mọc | 6 – 13 tuổi. | 17 – 25 tuổi. |
| Chức năng | Nhai, nghiền nát thức ăn. Chịu lực chủ yếu của toàn bộ hàm. | Không có chức năng ăn nhai. |
| Nguy cơ bệnh lý | Nguy cơ mắc các bệnh lý như các răng tương tự khác. | Nguy cơ mắc các bệnh về nướu cao, dễ mọc ngầm, lệch và khó vệ sinh. |
| Chỉ định | Bảo tồn tối đa. | Nhổ đi khi cần thiết. |
| Trồng lại răng khi mất | Rất cần thiết, trồng răng càng sớm càng tốt. | Không cần thiết. |
Trong tổng số 32 chiếc răng của con người, chỉ có 20 chiếc có khả năng thay thế bao gồm: 8 răng cửa, 4 răng nanh và 8 răng tiền hàm. Răng cấm thuộc nhóm 12 răng hàm, là loại răng vĩnh viễn, chỉ mọc 1 lần và không thể thay thế nếu mất.
Do đó, khi mất răng cấm (răng số 6 và 7) sẽ suy giảm chức năng nhai và gây trở ngại trong việc ăn uống. Hơn nữa, mất răng kéo dài làm tiêu biến xương hàm, gây hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe răng miệng cũng như sức khỏe toàn diện của cơ thể.
Răng cấm chủ yếu tham gia vào quá trình nhai và có bề mặt tiếp xúc lớn với thức ăn. Do đó, chúng thường phải đối mặt với nhiều bệnh lý như:
Răng cấm dễ bị sâu răng do bề mặt nhai lớn, tạo điều kiện cho mảng bám thức ăn dễ dàng tích tụ. Nếu không vệ sinh đúng cách, sẽ tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn gây sâu răng phát triển. Bên cạnh đó, răng khôn mọc lệch hoặc ngầm có thể chèn ép lên răng cấm số 7 dễ gây sâu răng.
Viêm nha chu là tình trạng viêm các mô xung quanh răng, ảnh hưởng đến cấu trúc răng và dần dần phá huỷ xương ổ răng, dẫn đến răng lung lay. Bệnh gây ra các triệu chứng như nướu sưng phồng, cảm giác đau đớn, khó chịu và ảnh hưởng đến dây thần kinh quanh chân răng.
Quá trình sâu răng có thể khiến bề mặt răng bị mất khoáng, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và gây tổn thương tủy răng, dẫn đến viêm tủy và đau nhức. Nếu không được chữa trị đúng cách và kịp thời, cấu trúc răng sẽ dần bị phá hủy, cuối cùng dẫn đến mất răng.
Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, các bệnh lý răng cấm kể trên: sâu răng, viêm nha chu, viêm tủy răng sẽ phá hủy răng và gây mất răng. Từ đó, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng ăn nhai và dẫn đến tình trạng sâu răng toàn hàm.
Hơn nữa, răng cấm mất lâu gây ra tiêu xương hàm, làm các răng còn lại bị xô lệch, dẫn đến thay đổi hình dạng của má và khuôn mặt.
Trường hợp răng cấm sâu nặng và không thể phục hồi, nhổ bỏ răng là giải pháp cần thiết để bảo vệ sức khỏe của người bệnh và ngăn chặn sâu răng lan rộng đến các răng khác.
Sau khi nhổ răng cấm, bạn nên trồng răng giả càng sớm càng tốt. Điều này không chỉ giúp đảm bảo thẩm mỹ, chức năng ăn nhai mà còn hạn chế những tác động do mất răng gây ra, bao gồm ảnh hưởng đến sức khỏe toàn thân, làm cho các răng khác bị xô lệch và gây ra tình trạng tiêu xương hàm.
Răng cấm thuộc loại răng vĩnh viễn, chỉ mọc 1 lần và không thể mọc lại sau khi bị nhổ. Điều này có nghĩa nếu răng cấm bị mất, vị trí của răng đó sẽ trống vĩnh viễn. Do đó, việc nhổ răng cấm thường được xem là giải pháp cuối cùng, chỉ được thực hiện khi răng bị tổn thương quá nặng và không thể phục hồi bằng cách điều trị.
Một số cách chăm sóc để giữ cho răng cấm luôn khỏe mạnh và sáng bóng:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Răng cấm chỉ mọc một lần trong đời và đóng vai trò chính trong ăn nhai. Do đó, việc chăm sóc răng miệng đúng cách và thăm khám nha khoa định kỳ là cần thiết để giảm thiểu các bệnh lý răng miệng có thể ảnh hưởng đến răng cấm của bạn.
