Chụp CT hệ tiết niệu: Khi nào cần, quy trình và có rủi ro gì không?

Chụp CT hệ tiết niệu là kỹ thuật thường được bác sĩ chỉ định trong quá trình thăm khám, chẩn đoán các vấn đề xảy ra ở hệ tiết niệu. Vậy, quy trình thực hiện CT hệ tiết niệu cụ thể ra sao? Cần lưu ý gì trong quá trình thực hiện? Bài viết dưới đây do bác sĩ chuyên khoa trực tiếp tư vấn sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về kỹ thuật này

Bài viết được tư vấn bởi Trung tâm Thông tin Y khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM

Chụp CT hệ tiết niệu là gì?

Chụp CT hệ tiết niệu hay chụp cắt lớp vi tính ở khu vực hệ tiết niệu là xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh giúp bác sĩ có thể quan sát, đánh giá chi tiết tình trạng của các cơ quan ở hệ tiết niệu. Kỹ thuật này sử dụng tia X chiếu xuyên qua cơ thể, tạo nên hình ảnh cấu trúc các bộ phận ở hệ tiết niệu một cách chi tiết, rõ nét. Dựa trên kết quả chụp CT hệ tiết niệu, bác sĩ có thể phát hiện sớm các yếu tố gây bệnh tiềm ẩn, từ đó đưa ra biện pháp xử trí kịp thời, đảm bảo sức khỏe cho người bệnh.

Khi nào cần chụp CT hệ tiết niệu?

Kỹ thuật chụp CT cho phép bác sĩ quan sát chi tiết hình ảnh cấu trúc ở dạng 2D hoặc 3D của các cơ quan trong hệ tiết niệu như bàng quang, hai bên niệu quản, đài bể thận, nhu mô thận, đường bài xuất, tuyến tiền liệt… Người bệnh cần thực hiện kỹ thuật này theo chỉ định của bác sĩ khi cần chẩn đoán các bệnh lý, tổn thương ở các cơ quan trong hệ tiết niệu.

Đối tượng nào cần chụp CT hệ tiết niệu?

1. Chỉ định

Bác sĩ có thể chỉ định người bệnh thực hiện chụp CT hệ tiết niệu trong một số trường hợp sau:

• Người bệnh thường xuyên bị đau quặn vùng thận, tiểu tiện có lẫn máu, rối loạn tiểu tiện
• Nghi ngờ có sỏi ở thận, bàng quang, niệu quản
• Người bệnh bị chấn thương ở thận
• Người bệnh mắc phải các bệnh lý bẩm sinh ở hệ tiết niệu như hẹp khúc nối bể thận niệu quản, thận đôi, thận móng ngựa…
• Tổn thương hoặc bệnh lý ở tuyến tiền liệt, túi tinh
• Chẩn đoán tình trạng nhiễm khuẩn, nhiễm trùng ở nhu mô thận, bàng quang, đài bể thận…
• Kiểm tra, đánh giá tình trạng khối u ở thận, khối u tuyến tiền liệt

2. Chống chỉ định

CT hệ tiết niệu được đánh giá an toàn đối với sức khỏe vì tần suất chụp cũng như lượng tia X sử dụng trong mỗi lần chụp CT luôn được bác sĩ kiểm soát ở mức tối thiểu. Tuy nhiên, một số đối tượng có thể được bác sĩ cân nhắc thận trọng hoặc không chỉ định thực hiện các kỹ thuật xét nghiệm có sử dụng tia X trong đó có chụp CT, bao gồm:

• Người bệnh có tiền sử dị ứng với thuốc cản quang
• Phụ nữ đang mang thai hoặc nghi ngờ đang mang thai
• Thuốc cản quang có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh suy thận. Người mắc bệnh suy thận cần thông báo với bác sĩ về tình trạng bệnh để có biện pháp dự phòng kịp thời.

Quy trình chụp CT hệ tiết niệu

1. Cần chuẩn bị những gì?

Một số điều cần chuẩn bị trước khi thực hiện kỹ thuật này gồm:

• Thông báo với bác sĩ về lịch sử thực hiện các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh có sử dụng tia X như chụp CT, chụp X quang… trong thời gian gần.
• Thông báo với bác sĩ về quá trình sử dụng thuốc trong thời gian gần, đặc biệt là các loại thuốc như metformin (Fortamet, Glucophage…), thuốc chống viêm không Steroid (NSAID), thuốc chống thải ghép…
• Người bệnh là phụ nữ cần thông báo với bác sĩ về tình trạng mang thai của bản thân.
• Người bị dị ứng với chất cản quang hoặc đang mắc các bệnh nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, hen suyễn, động kinh… cần thông báo với bác sĩ về tình trạng sức khỏe của bản thân.
• Người bệnh có thể được bác sĩ yêu cầu uống nước và nhịn tiểu trước khi thực hiện chụp CT hệ tiết niệu để giúp bàng quang đạt độ giãn nở phù hợp.
• Trước khi chụp CT, người bệnh cần loại bỏ các vật dụng, trang sức bằng kim loại khỏi cơ thể.

2. Thực hiện

Quá trình thực hiện bao gồm các bước sau:

• Người bệnh có thể được kỹ thuật viên yêu cầu thay trang phục của bệnh viện.
• Sau đó, kỹ thuật viên sẽ hướng dẫn người bệnh nằm lên hệ thống chụp CT với tư thế ngửa, đưa 2 tay qua đầu.
• Kỹ thuật viên sẽ hướng dẫn người bệnh thở đúng cách để hạn chế nguy cơ gây nhiễu hình ảnh.
• Thực hiện chụp CT hệ tiết niệu trước và sau tiêm chất cản quang qua đường tĩnh mạch.

3. Sau khi chụp cắt lớp vi tính hệ tiết niệu

Sau khi kết thúc quá trình chụp cắt lớp vi tính ở hệ tiết niệu, người bệnh sẽ mặc lại trang phục bình thường, ở lại bệnh viện khoảng 30 phút để theo dõi phản ứng của cơ thể trước khi ra về. Để đào thải hoàn toàn chất cản quang khỏi cơ thể, người bệnh nên uống nhiều nước sau khi thực hiện chụp CT ở hệ tiết niệu.

Kết quả chụp CT hệ tiết niệu bao gồm các hình ảnh từ các lớp cắt được chụp ở nhiều giai đoạn khác nhau: trước khi tiêm thuốc cản quang, lớp cắt động mạch, lớp cắt tĩnh mạch và lớp cắt muộn. Quá trình này giúp xác định vị trí tổn thương và đánh giá tổn thương trong hệ tiết niệu.

Tìm hiểu thêm: Chụp CT thận khi nào?

Tác dụng phụ, rủi ro có thể gặp

Dù không phổ biến nhưng một số trường hợp người bệnh thực hiện chụp CT ở hệ tiết niệu có thể gặp phải các triệu chứng như ngứa, nóng rát vùng tiêm, buồn nôn… do tác dụng phụ của chất cản quang. Phụ nữ mang thai thực hiện chụp CT có thể tiềm ẩn nguy cơ nhiễm phóng xạ, ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của thai nhi.

Trường hợp người bệnh chụp CT tại các cơ sở y tế không uy tín, sử dụng thiết bị kém chất lượng và lượng tia X không được kiểm soát tối thiểu cũng có thể tiềm ẩn rủi ro tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư.

Để hạn chế tối đa nguy cơ xảy ra các rủi ro sức khỏe, người bệnh nên chọn thăm khám và thực hiện chụp CT hệ tiết niệu theo chỉ định của bác sĩ tại các bệnh viện uy tín.

Những lưu ý cần biết khi chụp CT hệ tiết niệu

Một số thông tin về kỹ thuật chụp CT ở hệ tiết niệu mà người bệnh cần biết gồm:

• Đây là phương pháp không xâm lấn, giúp bác sĩ quan sát được chi tiết tình trạng các cơ quan ở hệ tiết niệu.
• Giúp đo lường tỷ trọng và hỗ trợ phân biệt máu, dịch, mỡ, vôi hóa…
• Thể hiện hình ảnh các lớp cắt theo trục cơ thể bắt đầu từ thận đến tuyến tiền liệt một cách chi tiết.
• Tiêm chất cản quang trong quá trình chụp CT ở hệ tiết niệu đóng vai trò quan trọng, giúp bác sĩ phân biệt rõ ràng các cấu trúc khác nhau và đánh giá chính xác tổn thương ở các cơ quan.

Thắc mắc thường gặp

1. Chụp CT hệ tiết niệu mất bao lâu?

Toàn bộ quá trình chụp CT ở hệ tiết niệu thường diễn ra nhanh chóng khoảng từ 20 – 30 phút. Tuy nhiên, thời gian thực hiện kỹ thuật này ở mỗi bệnh viện có thể khác nhau. Điều này tùy thuộc vào quy trình tại mỗi cơ sở y tế, chất lượng của hệ thống chụp CT và tình trạng sức khỏe của người bệnh.

2. Chụp CT hệ tiết niệu có cần kiêng ăn gì, uống gì không?

Tùy thuộc vào từng tình trạng sức khỏe của người bệnh và mục đích chẩn đoán bệnh, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh nhịn ăn trước khi thực hiện chụp CT hệ tiết niệu.

3. Chi phí chụp cắt lớp hệ tiết niệu bao nhiêu?

Chi phí chụp cắt lớp vi tính hệ tiết niệu có thể dao động từ hơn 1,000,000 VNĐ đến vài triệu đồng. Ở mỗi cơ sở y tế, mức chi phí này có thể có sự chênh lệch tùy thuộc vào các yếu tố như cơ sở vật chất, chất lượng hệ thống chụp CT, dịch vụ y tế, trình độ chuyên môn và kinh nghiệm của đội ngũ y bác sĩ… Người bệnh có nhu cầu nên liên hệ trực tiếp cơ sở y tế để được tư vấn cụ thể.

4. Chụp CT hệ tiết niệu ở đâu tốt?

Người bệnh nên chọn thăm khám và thực hiện chụp CT ở hệ tiết niệu tại các cơ sở y tế uy tín, ứng dụng kỹ thuật hiện đại để hạn chế nguy cơ xảy ra rủi ro về sức khỏe.

Trung tâm Chẩn đoán Hình ảnh và Điện quang Can thiệp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Tâm Anh Quận 7 quy tụ đội ngũ y bác sĩ chuyên môn cao, dày dặn kinh nghiệm trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh.

Bệnh viện Tâm Anh chú trọng đầu tư hệ thống trang thiết tiên tiến như hệ thống chụp CT 1975 lát cắt hiện đại bậc nhất đầu tiên tại Đông Nam Á, hệ thống chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive (Siemens, Đức), hệ thống máy siêu âm tổng quát cao cấp Acuson Sequoia (Siemens, Đức), hệ thống cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira Biomatrix (Siemens, Đức)…

Như vậy, bài viết đã cung cấp những thông tin xoay quanh kỹ thuật chụp CT hệ tiết niệu. Để biết thêm thông tin về kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh này, người bệnh có thể liên hệ đến Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được bác sĩ trực tiếp tư vấn chi tiết.