Trào ngược dạ dày ở trẻ em có thể là hiện tượng sinh lý hoặc do bệnh lý nào đó. Đối với trào ngược dạ dày sinh lý, tình trạng này có thể tự cải thiện khi trẻ lớn lên và được chăm sóc đúng cách. Nhưng nếu trẻ trào ngược dạ dày bệnh lý, bố mẹ cần kết hợp điều trị đúng cách theo hướng dẫn của bác sĩ và chăm sóc phù hợp. Vậy chăm sóc trẻ bị trào ngược dạ dày cần lưu ý gì?
Trẻ bị trào ngược dạ dày thường có các triệu chứng đặc trưng như biếng ăn, dễ nôn, ói thức ăn ngay sau khi ăn hay uống sữa. Chất nôn có thể bị đẩy ra ngoài qua đường miệng hoặc mũi. Bên cạnh đó, trẻ thường xuyên nấc cụt, ho, ợ nóng, dễ bị nghẹn, thở khò khè, quấy khóc, ngủ không sâu giấc.
Trào ngược dạ dày kéo dài có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ, khiến trẻ kém hấp thu dưỡng chất, chững cân, chậm phát triển, trở nên thấp còi so với bạn bè cùng trang lứa. Nếu trào ngược gây ho, tình trạng ho lâu ngày làm tăng nguy cơ viêm họng, nhiễm trùng phổi ở trẻ. Ngoài ra, trào ngược dạ dày còn khiến hơi thở của trẻ có mùi hôi, chua miệng, dễ bị mất hoặc hư men răng. Ở trẻ lớn hơn, bệnh có thể gây triệu chứng đau phía sau xương ức, ợ nóng khó chịu, suy giảm chất lượng cuộc sống. (1)
Phương pháp điều trị trào ngược dạ dày ở trẻ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như nguyên nhân, độ tuổi, mức độ nghiêm trọng của trào ngược dạ dày. Bác sĩ sẽ tư vấn điều trị phù hợp cho từng trường hợp. Về cơ bản, các phương pháp điều trị sẽ hỗ trợ điều hòa hoạt động và tránh các yếu tố làm giảm trương lực cơ thắt thực quản dưới.
Trào ngược dạ dày sinh lý, bác sĩ sẽ hướng dẫn điều trị bằng các biện pháp không dùng thuốc như: cho trẻ bú đúng cách, vỗ ợ, giữ nguyên tư thế đứng khoảng 30 phút sau bú, nằm ngửa (đầu cao hơn thân, có thể dùng thêm gối cho trẻ trào ngược dạ dày); mặc quần áo thoải mái, tránh chèn ép, tác động đến vùng bụng của trẻ nhất là sau khi vừa bú/ăn xong; tránh cho trẻ ăn các thực phẩm kích thích…
Đối với trẻ trào ngược dạ dày bệnh lý hoặc tình trạng trào ngược không cải thiện sau khi đã thực hiện các biện pháp điều trị không dùng thuốc, bác sĩ sẽ cân nhắc kết hợp với một số phương pháp điều trị khác. Thuốc trị trào ngược dạ dày ở trẻ sẽ được bác sĩ cân nhắc chỉ định với liều lượng phù hợp. Bên cạnh đó, trẻ sẽ được tư vấn về chế độ ăn uống hàng ngày, có thể dùng thêm các sản phẩm bố sung dinh dưỡng khác để đảm bảo trẻ được cung cấp đủ dinh dưỡng và calo. (2)
Trường hợp trào ngược dạ dày nghiêm trọng, gây các triệu chứng hô hấp nặng như xuất hiện cơn ngưng thở, bệnh phổi mạn… bác sĩ sẽ cân nhắc phẫu thuật cơ thắt thực quản dưới. Thông qua phẫu thuật, bác sĩ sẽ thắt chặt cơ thắt thực quản dưới, ngăn axit chảy ngược từ dạ dày lên thực quản gây trào ngược. Trẻ có thể ăn uống nhẹ sau 1 ngày phẫu thuật và ăn uống bình thường sau khoảng 1 tuần.
Song song với việc cho trẻ dùng thuốc, tuân thủ các chỉ định của bác sĩ khi điều trị trào ngược dạ dày cho trẻ, bố mẹ cần chú ý chăm sóc trẻ bị trào ngược dạ dày đúng cách. Điều này góp phần tăng hiệu quả điều trị, giúp trẻ cảm thấy thoải mái, dễ chịu hơn:
Ở trẻ nhỏ bú mẹ hoàn toàn, mẹ cho trẻ bú nhiều lần trong ngày, khoảng 10 – 15 phút/lần; mỗi lần cho bú cách nhau khoảng 1 – 1,5 giờ. Khi cho trẻ bú, mẹ lưu ý để trẻ ngậm bắt vú, bú đúng tư thế nhằm hạn chế để trẻ nuốt nhiều hơi vào dạ dày. Trẻ bú xong, bố mẹ vỗ ợ cho trẻ đúng cách. Trường hợp cho con bú bằng sữa mẹ, mẹ cần duy trì chế độ dinh dưỡng lành mạnh, đủ chất để đảm bảo chất lượng sữa cho trẻ.
Ở trẻ bú bình hoặc bú sữa công thức, bố mẹ cần lựa chọn bình sữa với kích thước núm vú, tia sữa phù hợp với khả năng bú/nuốt của trẻ. Trẻ lớn hơn, bố mẹ cho chia nhỏ bữa ăn và chỉ cho trẻ ăn một lượng vừa đủ, có thể cho trẻ ăn nhiều bữa cách nhau 1 – 1,5 giờ.
Trẻ bị trào ngược dạ dày nên ăn gì, kiêng gì là vấn đề nhiều phụ huynh quan tâm. Nếu trẻ đang bú mẹ, tiếp tục cho bú mẹ, sữa mẹ vừa dễ tiêu hóa, vừa cung cấp nhiều loại kháng thể giúp bảo vệ đường tiêu hóa cho trẻ. Nếu trẻ bú sữa công thức, có thể sử dụng sữa công thức dành cho trẻ bị trào ngược hoặc sữa công thức có chứa bột gạo, ngũ cốc (giúp sữa đặc hơn).
Đối với trẻ lớn, ưu tiên những loại thức ăn lành mạnh, dễ tiêu hóa, không gây kích thích dạ dày như chuối, táo, gạo, khoai lang, bí đỏ, thức ăn ít gia vị, hạn chế các thức ăn có thể làm tăng trào ngược như thực phẩm nhiều mỡ, thức ăn cay, cà phê, hoặc sô cô la.
Ngủ ngay khi vừa mới ăn xong sẽ khiến tình trạng trào ngược trở nên nghiêm trọng hơn. Do đó, bố mẹ nên cho trẻ ăn trước khi ngủ khoảng 2 – 3 tiếng để thức ăn trong dạ dày được tiêu hóa và di chuyển xuống ruột trước khi trẻ ngủ.
Trường hợp trẻ đói, bố mẹ có thể cho trẻ ăn nhẹ một lượng thức ăn vừa đủ, dễ tiêu hóa hoặc cho trẻ bú một ít sữa. Sau đó, trẻ cần giữ ở tư thế thẳng đứng trong một thời gian ngắn trước khi nằm ngủ trở lại.
Tuyệt đối không vác trẻ trên vai hoặc bế ngang người, nhất là khi trẻ mới bú/ăn no. Tốt nhất, nên bế trẻ ở tư thế thẳng đứng (ngồi hoặc bế đứng), đặc biệt sau ăn trong khoảng 20 – 30 phút.
Đặt trẻ nằm nghiêng trái hoặc nâng cao đầu giường một chút (tầm 30 độ). Tư thế này giúp giảm áp lực lên dạ dày, hạn chế axit dạ dày trào ngược lên thực quản.
Trào ngược dạ dày có thể xảy ra ở bất kỳ trẻ nào. Tuy nhiên, bố mẹ có thể giúp trẻ giảm nguy cơ gặp phải vấn đề này thông qua các biện pháp phòng ngừa dưới đây:
Nếu trẻ có các dấu hiệu nghi ngờ trào ngược dạ dày, bố mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện để được bác sĩ kiểm tra và tư vấn chăm sóc, điều trị phù hợp. Trong quá trình chăm sóc trẻ bị trào ngược dạ dày tại nhà, bố mẹ chú ý quan sát chặt chẽ các biểu hiện của trẻ, cần đưa trẻ trở lại bệnh viện để có hỗ trợ y tế phù hợp nếu:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Hy vọng với những thông tin trên, quý phụ huynh đã hiểu rõ hơn về cách chăm sóc trẻ bị trào ngược dạ dày. Chăm sóc trào ngược dà dày cho trẻ đúng cách và kết hợp với hướng dẫn điều trị của bác sĩ là điều tốt nhất để giúp trẻ trào ngược dạ dày thực quản nhanh khỏi, nâng cao chất lượng cuộc sống, giúp trẻ phát triển toàn diện, khỏe mạnh.
