Bà T. uống thuốc gia truyền chứa corticoid hơn 5 năm gây tăng đường huyết kéo dài dẫn đến bệnh tiểu đường.
Bà P.N.T. 60 tuổi, nhà ở Trà Vinh, bị đau nhức xương khớp nên hơn 5 năm nay, nghe người quen giới thiệu, tìm uống một loại thuốc tễ màu đen, được gọi là thuốc gia truyền.
“Mỗi ngày tôi uống 20 viên, kéo dài đến 5 năm. Mỗi lần đau nhức, tôi uống thuốc chưa tới 30 phút là hết đau nên nghĩ thuốc tốt. Khi ngừng thuốc, các khớp nhức nhiều hơn nên tôi không dám bỏ thuốc”, bà T. kể.
Gần đây, bà đau họng, lở loét miệng, đi tiểu 5-6 lần/đêm, khát nước thường xuyên, da khô mỏng dễ bầm và sụt 6kg trong 3 tháng nên đến BVĐK Tâm Anh TP.HCM.
Qua khám và xét nghiệm, bác sĩ CKII Trương Thị Vành Khuyên, khoa Nội tiết – Đái tháo đường, BVĐK Tâm Anh TP.HCM, phát hiện bà T. bị tiểu đường, với mức đường huyết khá cao, chỉ số HbA1c (chỉ số đường huyết trung bình trong 2-3 tháng) là 13,12% cao hơn gấp đôi bình thường.
Bác sĩ Khuyên nhận định có rất nhiều nguyên nhân gây ra tiểu đường, riêng trường hợp bà T., nhiều khả năng là do uống thuốc tễ “ngậm” corticoid. Gia đình bà không có ai bị tiểu đường nhưng chính thói quen uống mỗi ngày 20 viên thuốc chứa corticoid và uống hơn 5 năm ròng rã khiến đường huyết tăng kéo dài dẫn đến bệnh tiểu đường. Ngoài phát hiện một loạt bệnh, bà T. còn than phiền vì có những triệu chứng như: rạn da, da mỏng, dễ bầm, tích mỡ ở bụng, mặt tròn, huyết áp cao, đi đứng không vững, đau nhức toàn thân…
Bên cạnh được bác sĩ khoa Nội tiết – Đái tháo đường điều trị tiểu đường, huyết áp cao, mỡ máu, loãng xương, người bệnh còn được bác sĩ Trung tâm Tai Mũi Họng điều trị loét họng, miệng. Sau 2 tuần điều trị, bà T. hết đau họng, không còn lở loét ở miệng và lưỡi, đường huyết, huyết áp của bà đã về ngưỡng ổn định, xương khớp giảm đau nhức. Bác sĩ Khuyên cho biết người bệnh sử dụng corticoid trong thời gian dài nên việc cai thuốc cần được bác sĩ theo dõi sát.
Thuốc corticoid vốn ra đời dùng để điều trị các tình trạng viêm, giảm đau, sưng, ngứa, giảm dị ứng… là một “trợ thủ đắc lực” để điều trị bệnh hen suyễn, viêm khớp, lupus, bệnh tự miễn, đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính… Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc corticoid không có chỉ định của bác sĩ, dùng sai cách sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe.
Theo bác sĩ Khuyên, tác dụng phụ của corticoid tuỳ thuộc liều và thời gian sử dụng. Về mặt y học, corticoid có hơn 30 tác dụng phụ không mong muốn, từ nhẹ đến nặng thậm chí có thể ảnh hưởng đến mạng sống.
Corticoid gây tác dụng phụ lên hệ tiêu hoá như viêm loét dạ dày, thậm chí là xuất huyết tiêu hoá. Trên hệ thần kinh, thuốc có thể gây hưng phấn, loạn thần, rối loạn giấc ngủ, mê sảng, hoang tưởng, rối loạn hành vi. Corticoid cũng ảnh hưởng đến sức đề kháng của cơ thể người bệnh, dễ dẫn đến nhiễm trùng cơ hội, bùng phát lao, tăng nguy cơ nhiễm nấm, tăng nguy cơ nhiễm siêu vi cấp tính.
Khi sử dụng kéo dài corticoid gây ra nhiều tác dụng phụ ngay cả với liều thấp. Các tác hại mạn tính kéo dài của corticoid gồm:
Bác sĩ Khuyên giải thích lạm dụng nhiều corticoid trong thời gian dài gây ra nhiều tác dụng phụ không tốt với cơ thể, một trong số đó là teo tuyến thượng thận, khiến tuyến thượng thận suy yếu hoặc mất hoàn toàn chức năng tiết hormone cortisol nội sinh. Khi người bệnh phát hiện ra mình đã sử dụng thuốc có chứa corticoid và ngưng thuốc đột ngột, lúc này cơ thể đã mất phản xạ tạo ra hormone cortisol tự nhiên nên sẽ thiếu hoặc không còn hormone cortisol gây ra tình trạng suy tuyến thượng thận. Người bệnh thường cảm thấy mệt mỏi mơ hồ, chán ăn, buồn nôn và nôn. Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo cho một cơn suy thượng thận cấp sắp xảy ra, biểu hiện tiếp theo là tụt huyết áp. Nếu không được nhận biết và xử trí kịp thời, người bệnh có thể bị tụt huyết áp kéo dài và tử vong.
Bác sĩ Khuyên khuyến cáo người dân nếu có các triệu chứng bất thường trên cơ thể cần gặp bác sĩ để được khám và điều trị. Người dân tuyệt đối không tự ý mua thuốc uống và tự tăng thêm liều thuốc mà không có chỉ định của bác sĩ.
“Một số bệnh nhân đi khám có đơn thuốc uống trong vòng 1-2 tuần, người bệnh không tái khám mà tự ý mua thuốc uống lâu dài cũng gây nguy hiểm cho sức khỏe”, bác sĩ Khuyên chia sẻ thêm.
Ngoài thuốc dạng uống, corticoid còn có ở các loại kem bôi trị viêm ngứa, thuốc hít/xịt trị viêm xoang… Do đó, trước khi sử dụng thuốc cần hỏi ý kiến của bác sĩ để tránh xảy ra biến chứng không mong muốn.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
