Béo bụng có thể ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt cũng như thẩm mỹ, làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh nguy hiểm. Vậy làm thế nào để giảm kích thước vòng bụng? Hãy cùng tìm hiểu qua chia sẻ của ThS.BS Nguyễn Thị Kim Tuyền, khoa Nội tiết – Đái tháo đường, BVĐK Tâm Anh TP.HCM.
Béo bụng là tình trạng bụng to ra do mỡ dưới da và mỡ nội tạng. Béo bụng có thể cảnh báo tình trạng thừa cân, béo phì, tăng các nguy cơ sức khỏe như tiểu đường, gan nhiễm mỡ, ung thư, rối loạn nội tiết… Đo vòng bụng giúp đánh giá phân bố mỡ vòng bụng, ước lượng nguy cơ béo phì.
Cụ thể, người có cơ cao mắc béo phì dạng nam (béo hình hình quả táo) khi vòng bụng >90cm ở nam giới và >80cm ở nữ giới [1].
Mỗi người sẽ có phân bố mỡ và dạng béo bụng khác nhau, tùy thuộc vào nhiều yếu tố như di truyền, thói quen vận động, giới tính…
Bụng có nhiều ngấn mỡ ở phần thành bụng, nguyên nhân thường do lối sống ít vận động, ăn nhiều đồ ngọt, carbs tinh chế, uống nhiều rượu bia…
Mỡ tập trung nhiều ở vùng quanh rốn, thành bụng dày, có cảm giác cứng, chắc khi chạm vào. Nguyên nhân thường do ăn uống không lành mạnh, thường xuyên căng thẳng, nhịn ăn, bỏ bữa, ăn nhiều thực phẩm không lành mạnh (bia rượu, bánh ngọt, thức ăn nhanh…).
Gặp ở phụ nữ sau sinh, bụng vẫn to và có cảm giác như vẫn đang mang bầu. Nguyên nhân thường do tử cung chưa co lại, thông thường, sau khi sinh, tử cung mất khoảng 6 tuần để phục hồi về hình dạng bình thường.
Béo bụng dưới là tình trạng bụng dưới to hơn hẳn bụng trên, có thể gặp ở cả người gầy. Nguyên nhân có thể do di truyền (ảnh hưởng đến phân bổ mỡ cơ thể), chế độ ăn không lành mạnh hoặc thói quen ngồi lâu.
Kích thước vòng bụng thay đổi theo thời gian trong ngày, nhỏ vào buổi sáng và to hơn vào buổi tối. Nguyên nhân có thể do dị ứng thực phẩm, tiêu hóa chậm, mất cân bằng vi sinh đường ruột.
>> Tham khảo thêm về: Cách giảm mỡ bụng trên
Có nhiều nguyên nhân gây béo bụng, trong đó chủ yếu do lối sống và thói quen ăn uống không lành mạnh. Tuy nhiên, một số tác nhân như stress, nội tiết, di truyền hay tác dụng phụ của thuốc cũng có thể gây béo bụng.
Thói quen sống không lành mạnh là nguyên nhân hàng đầu gây bụng mập, ví dụ:
Mỗi thói quen xấu đều có thể ảnh hưởng đến khả năng tích mỡ bụng. Ví dụ, ngủ không đủ giấc gây rối loạn hormone, ảnh hưởng đến cảm giác thèm ăn và khả năng tích mỡ, dẫn đến béo bụng.
>> Xem thêm về các cách giảm mỡ bụng lâu năm
Đăng ký tư vấn về thừa cân, béo phì tại đây
Mỡ hình thành từ năng lượng dư thừa, chế độ, thói quen ăn uống không khoa học khiến cơ thể dễ dư thừa năng lượng, dẫn đến tích mỡ, béo bụng, cụ thể:
Gen di truyền có thể quyết định đến tốc độ trao đổi chất, khả năng hấp thụ dinh dưỡng, phân bố mỡ, sự thèm ăn, nội tiết… Ví dụ, gen di truyền quy định phân bố mỡ cơ thể, nhiều người có cùng mức cân nặng, nhưng lại béo ở những bộ phận khác nhau như bụng, đùi, mông, mặt…
Ngoài gen di truyền, nội tiết cũng đóng vai trò rất quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tích mỡ của cơ thể. Ví dụ, hormone estrogen ở nữ giới khiến cơ thể dễ tích mỡ hơn, đặc biệt vùng thân dưới, do đó, béo phì phần thân dưới còn được gọi béo phì dạng nữ (trái lê). Khi phụ nữ mãn kinh, hormone estrogen giảm, khiến mỡ dễ tích nhiều ở vùng bụng hơn.
Trong một số trường hợp, cơ thể tự làm chậm quá trình trao đổi chất để tiết kiệm năng lượng, dẫn đến năng lượng dư thừa, gây tích mỡ. Ví dụ, khi bạn đột ngột nhịn ăn, cơ thể sẽ tiến vào trạng thái “sinh tồn”, tự làm chậm quá trình trao đổi chất để tiết kiệm năng lượng.
Việc vận động cường độ cao hay tập thể dục đẩy nhanh quá trình trao đổi chất, tăng lượng calo cơ thể dùng, dẫn đến giảm cân, giảm mỡ. Do đó, những bài tập giảm mỡ bụng hiệu quả không phải những bài tập tác động lên cơ bụng mà là những bài cần dùng nhiều sức, đẩy nhịp tim và hô hấp lên cao trong thời gian dài như chạy bộ, đạp xe, nhảy dây…
Căng thẳng đã được chứng minh có liên quan đến việc tăng cân, tích mỡ. Khi căng thẳng, cơ thể tiết ra nhiều hormone cortisol, có nhiều tác dụng như giảm căng thẳng, tăng khả năng tập trung, phản xạ của cơ thể và tăng đường huyết để cung cấp năng lượng cho các bộ phận cơ thể, làm chậm quá trình tiêu hóa… Cortisol tăng cao kéo dài có thể khiến cơ thể dễ tích mỡ bụng hơn và làm tăng cảm giác thèm ăn.
Lười vận động khiến năng lượng nạp vào cơ thể trở nên dư thừa, dẫn đến tích mỡ. Đặc biệt, thói quen ngồi lâu cũng dễ khiến cơ thể tích mỡ bụng hơn. Người ít hoặc lười vận động cần kiểm soát lượng calo nạp vào cơ thể qua ăn uống để tránh tăng cân, béo bụng.
Nhiều loại thuốc có tác dụng phụ gây tăng cân do tăng cảm giác thèm ăn, gây tích nước trong cơ thể như: điều trị trầm cảm, chống loạn thần, kháng viêm corticoid, tiểu đường, chẹn beta (điều trị huyết áp, rối loạn nhịp tim).
Béo bụng, đặc biệt do mỡ nội tạng có thể gây rất nhiều bệnh nguy hiểm như:
Ngoài ra, bụng béo phì cũng có thể gây nhiều bệnh như mỡ máu, rối loạn tiêu hóa, Alzheimer…
Để chẩn đoán tình trạng béo bụng, số đo vòng eo là phương pháp đơn giản nhất. Tình trạng béo bụng ở nam giới xảy ra khi vòng eo >90 và >80 với nữ giới. Ngoài ra, để xác định chính xác khối lượng mỡ dưới da và mỡ nội tạng, cần thực hiện phân tích thành phần cơ thể với thiết bị hiện đại (như máy đo InBody). Tỷ lệ mỡ nội tạng nên bằng hoặc ít hơn 10% để hạn chế các nguy cơ gây ảnh hưởng xấu cho sức khỏe.
Trên thực tế, khi giảm cân, mỡ trên toàn bộ cơ thể sẽ giảm, tuy nhiên, một số người có thể gặp tình trạng bị mập bụng rõ ràng hơn. Hiện, có nhiều phương pháp giúp giảm mỡ, giảm cân như:
Nằm nhiều không trực tiếp gây béo bụng, tuy nhiên, nằm nhiều do lười vận động cộng với thói quen ăn uống không kiểm soát có thể khiến bạn tăng cân nhanh chóng. Do đó, nên tập thói quen thường xuyên vận động, hạn chế ngồi, nằm lâu một chỗ.
Uống nước nhiều không gây mập bụng, mỗi người trưởng thành nên uống từ 2-2,5 lít mỗi ngày để duy trì sức khỏe, hạn chế nhiều nguy cơ sức khỏe (như sỏi thận). Tuy nhiên, những thức uống chứa nhiều calo như rượu, bia, nước ngọt… có thể gây tăng cân, béo bụng. Trong chế độ ăn giảm cận, bạn nên tránh dùng các loại thức uống chứa calo không cần thiết.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Trên đây là bài viết giải đáp về nguyên nhân béo bụng cũng như cách giảm cân, giảm mỡ bụng hiệu quả. Béo bụng có thể do rất nhiều nguyên nhân, để giảm mập bụng hiệu quả, cần tìm ra nguyên nhân để áp dụng phương pháp giảm béo phù hợp. Nếu bạn gặp khó khăn trong việc giảm bụng béo, các bác sĩ, chuyên gia tại Tâm Anh sẽ giúp bạn bằng những phương pháp an toàn, hiệu quả được cá thể hóa.
