Mất thính giác: Dấu hiệu, nguyên nhân và cách cải thiện thính giác

Mất thính lực ảnh hưởng đến tất cả mọi người, từ trẻ sơ sinh đến người ở độ tuổi 60-70. Tình trạng này do nhiều nguyên nhân gây nên như tiếng ồn, di truyền, bẩm sinh… Vậy mất thính giác là gì? Triệu chứng ra sao? Điều trị như thế nào? Bài viết sau sẽ giải đáp tình trạng này.

Mất thính giác là gì?

Mất thính giác là tình trạng xảy ra khi bất kỳ bộ phận nào của tai không hoạt động bình thường. Lúc này, người bệnh gặp khó khăn trong việc hiểu, theo dõi, tham gia vào các cuộc trò chuyện, nghe điện thoại, tham gia các cuộc họp trực tuyến hoặc theo dõi cuộc đối thoại trên tivi.

Mất thính giác thường không thể phục hồi nhưng bác sĩ sẽ giúp chẩn đoán và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp cho từng người bệnh như máy trợ thính hoặc cấy ghép ốc tai điện tử…

Các dạng mất thính giác

Có 3 loại mất thính lực khác nhau, được phân loại dựa trên vị trí tổn thương:

• Dẫn truyền: liên quan đến tai ngoài hoặc tai giữa.
• Thần kinh cảm giác: liên quan đến tai trong.
• Hỗn hợp nếu kết hợp 2 loại trên. (1)

Một số tình trạng nhất định, bao gồm tuổi tác, bệnh và di truyền có thể góp phần làm mất thính giác. Bên cạnh đó, một số loại thuốc và việc tiếp xúc với tiếng ồn lớn, liên tục cũng gây nên tình trạng này. Các trường hợp mất thính giác rất khó để phục hồi, phòng ngừa là cách tốt nhất để duy trì thính giác lâu dài. Nếu đã mất một phần thính giác, bạn cần đi đến gặp bác sĩ sớm nhất có thể để tìm ra nguyên nhân và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp cho mỗi người.

Mất thính giác còn được phân loại dựa trên mức độ:

• Mất thính lực nhẹ: trò chuyện riêng vẫn ổn, nhưng khó nghe rõ từng từ khi có tiếng ồn xung quanh.
• Mất thính lực trung bình: thường yêu cầu mọi người nhắc lại khi trò chuyện trực tiếp và qua điện thoại.
• Mất thính lực nghiêm trọng: gần như không thể theo dõi cuộc trò chuyện nếu không có máy trợ thính.
• Mất thính lực sâu: không thể nghe người khác nói trừ khi họ nói rất to. Người bệnh không thể hiểu người xung quanh đang nói gì nếu không có máy trợ thính hoặc ốc tai điện tử.

Ai dễ bị mất thính giác?

Tuổi cao là nguyên nhân phổ biến nhất gây mất thính lực. 1/3 người trong độ tuổi từ 65-74 bị mất thính lực ở một mức độ nào đó. Sau 75 tuổi, tỷ lệ này tăng lên 1/2.

Một số đối tượng khác dễ mất thính giác như:

• Người có yếu tố di truyền.
• Người mắc bệnh động mạch vành (bệnh tim), tăng huyết áp, đột quỵ hoặc tiểu đường.
• Chấn thương vùng đầu.
• Tiếp xúc lâu dài với tiếng ồn, làm việc trong môi trường có nhiều tiếng ồn như nhà máy và công trường xây dựng.

Các yếu tố nguy cơ và nguyên nhân mất thính giác

Các yếu tố nguy cơ và nguyên nhân mất thính giác như:

1. Nguyên nhân gây mất thính giác bẩm sinh

• Yếu tố di truyền: có nhiều gen khác nhau liên quan đến việc phát triển thính giác và sự đột biến trong các gen này có thể dẫn đến mất thính giác.
• Nhiễm trùng trong thai kỳ: một số bệnh nhiễm trùng mà người mẹ mắc phải trong quá trình mang thai có thể ảnh hưởng đến sự phát triển thính giác của thai nhi. Các bệnh nhiễm trùng phổ biến bao gồm: rubella, cytomegalovirus (CMV), herpes, và toxoplasmosis.
• Sinh non: trẻ sinh non có nguy cơ cao mắc các vấn đề về thính giác do hệ thống thính giác chưa phát triển hoàn thiện. Ngoài ra, trẻ sinh non cần điều trị bằng các phương pháp có thể gây tổn thương thính giác như thuốc kháng sinh mạnh hoặc hỗ trợ hô hấp dài hạn.
• Các yếu tố môi trường và mẹ: môi trường mà mẹ tiếp xúc trong thời kỳ mang thai cũng có thể ảnh hưởng đến thính giác của thai nhi. Tiếp xúc với các chất độc hại như: thuốc lá, rượu hoặc các hóa chất độc hại khác có thể làm tăng nguy cơ mất thính giác bẩm sinh.
• Các vấn đề trong quá trình sinh: thiếu oxy trong quá trình sinh, các biến chứng như vàng da nặng (có thể gây tổn thương thính giác) hoặc chấn thương do quá trình sinh khó khăn đều có thể gây mất thính giác ở trẻ.

2. Nguyên nhân gây mất thính giác mắc phải

• Ráy tai tích tụ trong tai.
• Nhiễm trùng tai giữa (viêm tai giữa).
• Viêm tai ngoài.
• Các vấn đề về vòi nhĩ gây ứ dịch trong tai giữa.
• Màng nhĩ bị thủng.
• Khối u ở tai.
• Dị vật tai.
• Lão hóa.
• Các bệnh như: bệnh động mạch vành (bệnh tim), huyết áp cao, đột quỵ hoặc tiểu đường.
• Độc tính ở tai.
• Bị đánh vào đầu.
• Mất thính lực do làm việc trong môi trường có nhiều tiếng ồn như nhà máy và công trường xây dựng.
• Nhiễm trùng bẩm sinh (cytomegalovirus – CMV).

Triệu chứng bị mất thính giác

Triệu chứng mất thính giác có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ và nguyên nhân gây ra tình trạng này. Dưới đây là một số triệu chứng phổ biến:

Triệu chứng mất thính giác ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ:

• Không phản ứng với âm thanh lớn: trẻ không giật mình hoặc không có phản ứng khi nghe âm thanh lớn.
• Không quay đầu về phía âm thanh: trẻ không hướng mắt hoặc quay đầu về phía âm thanh hoặc giọng nói.
• Không phản ứng với giọng nói của người thân: trẻ không nhận biết hoặc phản ứng khi được gọi tên hoặc nghe giọng nói quen thuộc.
• Chậm nói hoặc không nói được: trẻ có thể gặp khó khăn trong việc phát triển ngôn ngữ và chậm nói so với lứa tuổi.
• Không đáp lại các âm thanh vui vẻ: Trẻ không cười hoặc không tỏ ra vui mừng khi nghe các âm thanh vui vẻ như tiếng nhạc hoặc giọng nói.

Triệu chứng mất thính giác ở trẻ lớn và người lớn:

• Nghe không rõ trong môi trường ồn ào: khó khăn trong việc nghe và hiểu lời nói khi có tiếng ồn nền, như trong một bữa tiệc hoặc ở nơi đông người. (2)
• Thường yêu cầu người khác nhắc lại: cảm thấy khó nghe rõ ràng và thường phải yêu cầu người khác lặp lại những gì họ nói. (3)
• Nghe được một bên tai nhưng không nghe được bên còn lại: có thể nghe rõ ở 1 tai nhưng gặp khó khăn ở tai còn lại.
• Nghe âm thanh bị méo mó hoặc không rõ ràng: âm thanh nghe không chính xác hoặc như bị bóp méo.
• Cảm giác ù tai: cảm thấy có tiếng ù, rít, hoặc kêu trong tai ngay cả khi không có nguồn âm thanh bên ngoài.

Triệu chứng mất thính giác đột ngột:

• Mất thính giác một cách nhanh chóng: thính giác giảm mạnh hoặc mất hẳn trong vài giờ hoặc vài ngày.
• Cảm giác nặng tai hoặc tai bị bịt kín: có cảm giác tai bị áp lực hoặc như có cái gì đó cản trở việc nghe.
• Mất thăng bằng hoặc chóng mặt: một số người mất thính giác đột ngột có thể cảm thấy chóng mặt hoặc mất thăng bằng.

Những triệu chứng trên có thể xuất hiện riêng lẻ hoặc kết hợp, tùy thuộc vào từng cá nhân. Nếu nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào trong số này, người bệnh nên đến gặp bác sĩ Tai Mũi Họng để được kiểm tra và chẩn đoán kịp thời.

Ảnh hưởng khi bị mất thính giác

Một số ảnh hưởng khi bị mất thị giác bao gồm:

1. Suy giảm nhận thức

Mối liên quan giữa mất thính lực liên quan đến tuổi tác và bệnh Alzheimer không đáng kể, cho thấy mất thính giác có liên quan đến chứng mất trí không phụ thuộc vào bệnh Alzheimer. Khi bị mất thính giác trong quá trình lão hóa, đòi hỏi nhận thức thính giác tăng lên, có thể dẫn đến thay đổi cấu trúc não và cuối cùng là chứng mất trí. Mối liên hệ giữa mất thính lực và suy giảm nhận thức còn liên quan đến nhiều yếu tố tâm lý xã hội, trong đó có giảm giao tiếp xã hội và tăng cô lập xã hội.

2. Té ngã

Té ngã là vấn đề cần được quan tâm ở người lớn tuổi, có thể dẫn đến chấn thương và tử vong. Người cao tuổi dễ bị tổn thương do ngã vì xương giòn hơn và phản xạ bảo vệ kém hơn. Mất thính lực liên quan đến tuổi tác được phát hiện có liên quan đáng kể đến té ngã. Mức độ của mất thính giác càng cao, việc kiểm soát tư thế càng khó khăn và tỷ lệ ngã cũng cao hơn.

3. Trầm cảm

Trầm cảm là một trong những nguyên nhân gây bệnh và tử vong hàng đầu trên thế giới. Ở người lớn tuổi, tỷ lệ tự tử cao hơn so với người trẻ tuổi và nhiều trường hợp tự tử do trầm cảm. Mất thính giác làm giảm chất lượng cuộc sống, tăng cô lập và giảm tương tác xã hội, tăng nguy cơ trầm cảm.

4. Khả năng nói

Điếc sau ngôn ngữ là tình trạng điếc ở người đã nghe được và nói được trước đó. Ban đầu, người bệnh vẫn còn có thể nói được nhưng nếu tình trạng mất thính giác kéo dài sẽ dẫn đến méo tiếng do không nghe được giọng nói của bản thân. Có nhiều nguyên nhân gây ra điếc sau ngôn ngữ, bao gồm: điếc ở người cao tuổi; ảnh hưởng của tiếng ồn lâu ngày làm ốc tai bị tổn thương; bệnh điếc do nhiễm vi khuẩn hoặc virus (sởi, quai bị, viêm màng não); tổn thương tai ngoài, tai giữa, hay cả tai ngoài, tai giữa và tai trong.

Chẩn đoán bệnh mất thính giác

Để chẩn đoán bệnh mất thính giác, bác sĩ có thể thực hiện các xét nghiệm sau:

• Khám sức khỏe định kỳ để kiểm tra tình trạng tai.
• Các xét nghiệm tầm soát chung, bao gồm việc bịt từng tai để kiểm tra thính lực từng bên.
• Kiểm tra âm thanh bằng cách sử dụng các dụng cụ kim loại 2 chấu phát ra âm thanh khi gõ vào. Từ đó, bác sĩ xác định khả năng nghe và vị trí mất thính lực trong tai.
• Kiểm tra thính lực đồ bằng cách cho người bệnh đeo tai nghe và lắng nghe âm thanh hướng vào tai. Kiểm tra này được thực hiện bởi bác sĩ Tai Mũi Họng và đo được mức âm thanh người bệnh có thể nghe chính xác hơn các xét nghiệm khác.

Mất thính giác có thể hồi phục không?

Hầu hết các trường hợp mất thính giác không thể hồi phục do đây là hậu quả của tổn thương ở tai trong, đường dẫn thần kinh thính giác; lão hóa tự nhiên; tiếp xúc với âm thanh lớn. Tuy nhiên, bệnh có thể điều trị được nếu phát hiện và điều trị sớm.

Điều trị mất thính giác

Cách điều trị mất thính giác phụ thuộc vào loại và nguyên nhân gây bệnh, cụ thể:

• Phẫu thuật điều trị mất thính giác do xơ cứng tai, mô sẹo hoặc nhiễm trùng.
• Thuốc kháng sinh điều trị mất thính giác do nhiễm trùng.
• Loại bỏ ráy tai bằng cách hút hoặc dụng cụ chuyên dụng có thể điều trị tình trạng mất thính giác do tắc nghẽn.
• Máy trợ thính có thể giúp ích cho một số trường hợp mất thính giác vĩnh viễn. Người bệnh thường đeo những dụng cụ nhỏ này trong hoặc sau tai để âm thanh to, rõ hơn.
• Cấy ghép ốc tai điện tử chủ yếu được sử dụng cho trẻ nhỏ nhưng phương pháp này đang trở nên phổ biến hơn ở người lớn tuổi bị mất thính giác nặng.

Phòng ngừa và cải thiện tình trạng mất thính giác tại nhà

Mất thính lực thường rất khó để hồi phục, vì vậy phòng ngừa tình trạng mất thính giác rất quan trọng, cụ thể:

• Đeo nút tai khi ở gần những nơi có âm thanh lớn bằng hoặc lớn hơn tiếng giao thông. Máy cắt cỏ, máy chà nhám, máy hút bụi và hầu hết các buổi hòa nhạc đều có thể gây hại cho tai nếu không được bảo vệ. Khi có thể, cần hạn chế tối đa việc tiếp xúc tiếng ồn.
• Huyết áp cao và bệnh tim có thể ảnh hưởng đến các cơ quan trong tai. Vì vậy, khi mắc các bệnh này, người bệnh cần tuân theo chỉ định điều trị để phòng ngừa mất thính giác tại nhà.
• Khói thuốc lá (bao gồm cả thuốc lá điện tử), dù trực tiếp hay gián tiếp đều ảnh hưởng lớn đến sức khỏe nói chung, ngay cả em bé trong bụng mẹ. Tương tự với sử dụng nhiều rượu, có thể tạo môi trường độc hại trong tai. Vì vậy, nên tránh xa thuốc lá và rượu bia để bảo vệ thính lực của bản thân và người xung quanh.
• Người bệnh tiểu đường có nguy cơ mất thính giác cao gấp đôi. Tương tự khi mắc tăng huyết áp, bệnh tiểu đường có thể gây ảnh hưởng đến thần kinh thính giác trong tai. Do đó, việc kiểm soát lượng đường trong máu và tuân theo chỉ định của bác sĩ là việc làm cần thiết để kiểm soát bệnh tiểu đường.
• Tập thể dục để cải thiện lưu lượng máu và giúp ích cho cơ thể, sức khỏe tai.
• Hạn chế căng thẳng vì tình trạng này kéo dài sẽ gây ảnh hưởng không tốt cho thính giác.
• Bổ sung một số vitamin và khoáng chất, đặc biệt là B12, kali, magie và sắt giúp bảo vệ sức khỏe tai.
• Hạn chế tự ý sử dụng các loại thuốc không kê đơn và thuốc theo toa.

Khám và điều trị mất thính giác tại BVĐK Tâm Anh

Khám và điều trị mất thính giác tại Trung tâm Tai Mũi Họng, BVĐK Tâm Anh TP.HCM với đội ngũ bác sĩ chuyên sâu về mảng Thanh học, Thính học, Tiền đình.

Với hệ thống thiết bị máy móc hiện đại nhập khẩu chính hãng từ các nước Âu Mỹ, cùng đội ngũ bác sĩ đầu ngành, giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm, phác đồ điều trị tiên tiến giúp người bệnh đạt hiệu quả cao trong điều trị.

Các trang thiết bị hiện đại như:

• Phòng đo thính lực riêng tư, kín đáo cùng hệ thống máy đo chứng năng thính lực Resonance công nghệ Ý.
• Hệ thống kính vi phẫu mổ tai Zeiss (Đức), hệ thống nội soi Karl Storz (Đức) cùng với hệ thống khoan Skeeter dùng phẫu thuật nội soi mũi xoang, nội soi vi phẫu thanh quản và mổ nội soi tai.
• Hệ thống máy cắt đốt Coblator của hãng Smith Nephew (Mỹ) dùng phẫu thuật cắt Amidan, nạo VA, chỉnh hình màn hầu, đốt cuốn mũi.
• Máy khoan bào mô của hãng Medtronic (Mỹ) dùng trong phẫu thuật tai xương chũm, cấy điện ốc tai, khoan cắt trong phẫu thuật mũi xoang, cắt u thanh quản.

Mất thính giác có thể diễn tiến âm thầm và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến giao tiếp, sinh hoạt hằng ngày nếu không được phát hiện kịp thời. Việc chẩn đoán đúng nguyên nhân và điều trị sớm đóng vai trò quyết định trong việc phục hồi chức năng nghe. Hãy đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, nơi Khoa Tai Mũi Họng quy tụ đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại, sẵn sàng đồng hành cùng bạn trong quá trình điều trị. Đặt lịch khám ngay hôm nay!