Glocom là tình trạng gây tổn thương dây thần kinh thị giác và có thể di truyền trong gia đình. Bệnh glocom có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến hơn ở người lớn tuổi và là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa cho những người trên 60 tuổi [1]. Cùng tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh qua bài viết này.
Glocom là một nhóm bệnh về mắt gây tổn thương dây thần kinh thị giác kéo dài suốt đời. Bệnh có thể dẫn đến suy giảm thị lực, mù lòa vĩnh viễn nếu không được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Nguyên nhân chính gây nên tình trạng tổn thương dây thần kinh thị giác là do tình trạng tăng áp lực trong nhãn cầu.
Áp suất tăng trong mắt, được gọi là áp suất nội nhãn, có thể làm chèn ép, gây tổn thương dây thần kinh thị giác, đây là dây thần kinh dẫn truyền các thông tin thu nhận được từ mắt chuyển về não. Nếu tổn thương trở nên tồi tệ hơn, bệnh glocom (hay còn gọi là Glaucoma – Thiên đầu thống – cườm nước) có thể gây mất thị lực vĩnh viễn hoặc thậm chí mù hoàn toàn trong vòng vài năm.
Nguyên nhân gây nên bệnh glôcôm là gì? Bệnh glocom có thể hình thành do nguyên nhân nguyên phát. Glocom nguyên phát ở nhiều trường hợp không có bất kỳ triệu chứng nào cho đến khi thị lực bị mất dần. Bệnh hình thành do áp lực tích tụ trong mắt mà không rõ nguyên nhân. Nếu chất lỏng trong mắt không thoát đủ nhanh, nó sẽ tạo ra áp lực đè lên dây thần kinh thị giác ở phía sau mắt. Theo thời gian, áp lực sẽ làm tổn thương dây thần kinh thị giác, ảnh hưởng đến thị lực. Cuối cùng, điều này có thể dẫn đến mù lòa.
Nguyên nhân thứ phát glôcôm là bị gì? Có rất nhiều trường hợp bệnh glocom là do tình trạng bệnh lý khác gây ra và được gọi glocom thứ phát. Một số tình trạng bệnh lý gây tăng nhãn áp thứ phát như:
Bệnh glôcôm ở mắt chủ yếu ảnh hưởng đến người lớn trên 40 tuổi, nhưng người lớn trẻ tuổi, trẻ em và thậm chí trẻ sơ sinh cũng có thể mắc bệnh này. Những người bị tiểu đường có nguy cơ mắc bệnh glocom cao gấp đôi. Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh glocom có thể kể đến như:
Đây là loại bệnh tăng nhãn áp phổ biến nhất. Bệnh xảy ra khi mắt không thoát dịch tốt như bình thường (giống như ống dẫn lưu bị tắc). Do đó, áp lực mắt tăng lên và dần làm hỏng dây thần kinh thị giác. Bệnh glocom góc mở không gây đau và không gây ra sự thay đổi thị lực lúc đầu.
Hầu hết những người mắc bệnh glôcôm góc mở không có triệu chứng. Nếu các triệu chứng xuất hiện, chúng thường ở giai đoạn muộn của bệnh. Dấu hiệu bệnh glocom chính thường là mất thị lực ngoại vi.
Bệnh glocom góc đóng xảy ra khi chân mống mắt áp gần tiếp xúc với góc thoát nước nơi có hệ thống lưới bè dẫn đến tình trạng ứ đọng của thủy dịch. Khi góc thoát nước bị chặn hoàn toàn, áp suất mắt tăng rất nhanh. Đây được gọi là cơn cấp tính có thể dẫn đến bị mù.
Các triệu chứng của bệnh glocom góc đóng thường xuất hiện nhanh hơn và rõ ràng hơn. Tổn thương có thể xảy ra nhanh chóng với các triệu chứng như:
Trẻ em sinh ra bị bệnh tăng nhãn áp bẩm sinh có khiếm khuyết ở góc tiền phòng – một khu vực quan trọng của mắt, nơi phần lớn lượng dịch của nhãn cầu lưu thông qua, làm chậm hoặc ngăn cản quá trình dẫn lưu chất lỏng bình thường. Bệnh glocom bẩm sinh thường biểu hiện bằng các triệu chứng như mắt mờ đục, chớp mắt nhiều, chảy nước mắt quá nhiều hoặc nhạy cảm với ánh sáng và đau đầu. Bệnh glôcôm bẩm sinh có thể di truyền trong gia đình.
Bệnh glocom thứ phát là biến chứng của một số bệnh khác tại mắt hoặc toàn thân như đục thủy tinh thể. Thuốc corticosteroid, cũng có thể là nguyên nhân gây ra bệnh glocom thứ phát. Phẫu thuật mắt cũng là nguyên nhân nhưng không phổ biến.
Glocom thứ phát có thể gây nên các triệu chứng như:
Khi các triệu chứng này xuất hiện, cần phải hành động ngay vì bệnh glocom thứ phát có thể gây mù nếu không được điều trị.
Bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh glocom, nhưng một số người có nguy cơ cao hơn. Một số đối tượng dễ mắc bệnh glocom có thể kể đến như:
Nhãn áp (áp suất trong nhãn cầu) cao hơn bình thường không có nghĩa là bị bệnh glocom. Trên thực tế, một số người có nhãn áp bình thường có thể bị bệnh này, trong khi những người khác có mức cao hơn có thể lại không bị. Do đó, để chẩn đoán tình trạng mắt bị bệnh glocom bác sĩ có thể thực hiện một số xét nghiệm, bao gồm:
Điều trị bệnh glocom thường bắt đầu bằng thuốc nhỏ mắt theo đơn. Một số loại thuốc có thể làm giảm áp lực mắt bằng cách cải thiện cách chất lỏng thoát ra khỏi mắt và một số khác lại làm giảm lượng chất lỏng mà mắt tạo ra. Tùy thuộc vào mức áp lực mắt cần giảm mà bác sĩ sẽ kê đơn với một số loại thuốc nhỏ mắt như:
Vì một số thuốc nhỏ mắt được hấp thụ vào máu của bệnh nhân bệnh nhân có thể gặp phải những tác dụng phụ không liên quan đến mắt. Để giảm thiểu sự hấp thụ này, hãy nhắm mắt trong 1 đến 2 phút sau khi nhỏ thuốc. Cũng có thể ấn nhẹ vào khóe mắt gần mũi để đóng ống dẫn nước mắt trong 1 hoặc 2 phút và thấm sạch thuốc nhỏ dư thừa trên mí mắt.
Ở nhiều trường hợp việc chỉ sử dụng riêng thuốc nhỏ mắt có thể không làm giảm áp suất mắt xuống mức mong muốn. Vì vậy, bác sĩ cũng có thể kê đơn thuốc uống uống để bệnh nhân sử dụng đồng thời dùng thuốc nhỏ mắt. Thuốc này thường là chất ức chế anhydrase carbonic. Các tác dụng phụ có thể xảy ra bao gồm đi tiểu thường xuyên, ngứa ran ở ngón tay và ngón chân, trầm cảm, đau dạ dày và sỏi thận.
Các phương pháp điều trị khác bao gồm liệu pháp laser và phẫu thuật. Các kỹ thuật sau đây có thể giúp dẫn lưu dịch trong mắt và giảm áp lực mắt:
Sau khi thực hiện thủ thuật, cần đến gặp bác sĩ nhãn khoa để kiểm tra theo dõi bởi bệnh nhân có thể cần phải trải qua các thủ thuật bổ sung nếu áp suất mắt bắt đầu tăng hoặc có những thay đổi khác xảy ra ở mắt.
Thực hiện các biện pháp phòng ngừa có thể giúp phát hiện và kiểm soát bệnh glocom ở giai đoạn đầu. Điều đó có thể giúp ngăn ngừa mất thị lực hoặc làm chậm tiến triển của bệnh.
Bệnh glocom có xu hướng di truyền trong gia đình. Nếu ông bà hoặc cha mẹ bạn đã từng mắc bệnh glôcôm thì con cái cũng có nguy cơ cao mắc phải bệnh. Trong trường hợp này cần sàng lọc thường xuyên hơn để kịp thời phát hiện bệnh glocom trước khi bệnh gây ra tổn thương nghiêm trọng.
Chấn thương mắt nghiêm trọng có thể dẫn đến bệnh glocom. Do đó, cần đeo dụng cụ bảo vệ mắt khi sử dụng dụng cụ điện, các thiết bị điện tử hoặc khi chơi các môn thể thao.
Thuốc nhỏ mắt điều trị bệnh glocom có thể làm giảm tình trạng và nguy cơ mắc bệnh glocom. Do đó, nên sử dụng thuốc nhỏ mắt theo chỉ định của bác sĩ để chăm sóc sức khỏe mắt ngay cả khi chưa có triệu chứng gì.
Thăm khám mắt toàn diện định kỳ, thường xuyên có thể giúp phát hiện bệnh glocom ở giai đoạn đầu, trước khi xảy ra những tổn thương nghiêm trọng gây ảnh hưởng đến thị lực.
Bệnh glocom thường rất khó phát hiện ở giai đoạn đầu nên cần phải thăm khám ở địa chỉ y tế uy tín, có các chuyên gia y tế chuyên môn cao với trang thiết bị máy móc hiện đại để quá trình sàng lọc được nhanh chóng và chính xác.
Bệnh glocom có chữa được không? Không thể chữa khỏi hoàn toàn. Tổn thương do bệnh glocom gây ra không thể phục hồi. Nhưng việc điều trị và kiểm tra thường xuyên có thể giúp làm chậm hoặc ngăn ngừa mất thị lực, đặc biệt là khi phát hiện bệnh ở giai đoạn đầu.
Bệnh glocom được điều trị bằng cách hạ áp suất nội nhãn. Các lựa chọn điều trị bao gồm thuốc nhỏ mắt theo đơn, thuốc uống, điều trị bằng laser, phẫu thuật hoặc kết hợp nhiều phương pháp.
Có. Cả bệnh glocom góc đóng và glocom góc mở đều có thể di truyền.
Phải có đến 50% trong số tất cả những trường hợp mắc bệnh glocom nguyên phát đều có tiền sử gia đình mắc bệnh. Nếu người thân (quan hệ huyết thống) bị mắc glocom nguyên phát có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh lên 9 lần, càng nhiều người thân bị glocom thì nguy cơ mắc bệnh càng tăng cao.
Có. Glocom là thuật ngữ chung dùng để chỉ một nhóm bệnh gây tổn thương dây thần kinh thị giác và trở nên trầm trọng hơn theo thời gian, gây suy giảm thị lực và có thể dẫn đến mù lòa vĩnh viễn nếu không được phát hiện sớm và điều trị đúng cách.
Glocom thường không gây ra triệu chứng trong giai đoạn đầu. Khi các triệu chứng xuất hiện, bạn có thể bị mất thị lực ngoại vi và có thể mất thị lực trung tâm vào giai đoạn muộn hơn. Bệnh glocom không thể chữa khỏi, nhưng việc điều trị có thể giúp kiểm soát tình trạng bệnh và ngăn ngừa mất thị lực.
Nếu có những thắc mắc hay gặp phải các tình trạng bệnh glocom hoặc muốn tư vấn hẹn lịch thăm khám tại Trung tâm Mắt Công nghệ cao, BVĐK Tâm Anh vui lòng liên hệ qua phương thức:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Bên trên là những thông tin chia sẻ về những vấn đề xoay quanh bệnh glocom, hy vọng sẽ giúp bạn có thêm kiến thức trong việc kiểm soát và ngăn ngừa bệnh chuyển biến xấu. Khi có bất cứ biểu hiện nào của bệnh glocom cần đến ngay BVĐK Tâm Anh để được các chuyên gia y tế đầu ngành thăm khám, điều trị kịp thời và hiệu quả.
