Phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh tuyến giáp cao hơn nam giới gấp 10 lần, nhưng chưa được quan tâm đúng mức, gây ra nhiều tình trạng nguy hiểm.
Bác sĩ Võ Trần Nguyên Duy, khoa Nội tiết, BVĐK Tâm Anh TP.HCM chia sẻ: Tuyến giáp có dạng hình bướm, nằm phía trước cổ, chịu sự “quản lý của tuyến yên” (một tuyến nhỏ hình hạt đậu ở đáy não), sản xuất ra các hormone điều hành quá trình trao đổi chất trong cơ thể. Bất kỳ sự bất thường nào của tuyến giáp cũng ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.
Phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh tuyến giáp cao hơn nam giới, do trải qua nhiều biến động về nội tiết tố, bao gồm: Dậy thì, chu kỳ kinh nguyệt, mang thai, hậu sản và thời kỳ mãn kinh,… Khoảng ⅛ phụ nữ sẽ bị ảnh hưởng bởi các vấn đề của tuyến giáp vào bất kỳ một giai đoạn phát triển nào. Đồng thời, nguy cơ mắc các bệnh lý tuyến giáp ở phụ nữ cao hơn nam giới khoảng 10 lần, với một số nguyên nhân phổ biến:
Rối loạn tuyến giáp thường được kích hoạt bởi các phản ứng tự miễn (hệ thống miễn dịch tự tấn công tế bào của chính mình). Trong khi đó, phụ nữ có nguy cơ mắc tình trạng tự miễn cao hơn nam giới.
Vào 3 tháng đầu của thai kỳ, hormon βhCG (human chorionic gonadotropin) tăng cao. Trong khi đó hormon βhCG lại có hoạt tính giống hormone TSH (hormon kích thích tuyến giáp), kích thích tuyến giáp tiết ra hormon thyroxin (T4), gây ra tình trạng cường giáp. Điều này khiến các mẹ bầu bị nghén nặng, sụt cân, thở nhanh, rối loạn điện giải, chán ăn,… Ở giai đoạn sau của thai kỳ, hormon βhCG giảm xuống, chức năng tuyến giáp sẽ trở về bình thường.
Đồng thời, ở phụ nữ mang thai, tuyến giáp có thể tăng kích thước, lớn hơn khoảng 10% – 15% so với bình thường (gọi là bướu cổ). Đặc biệt, phụ nữ thiếu hụt i-ốt có nguy cơ mắc bướu cổ trong thai kỳ cao hơn.
Trường hợp phụ nữ mắc các bệnh lý tuyến giáp cũng gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe thai kỳ, như: Tăng tỷ lệ sảy thai, lưu thai, tác động đến sự phát triển trí não của em bé (đối với suy giáp); mắc tim bẩm sinh, thai nhi chậm phát triển, dị tật bẩm sinh, sinh non,… (đối với cường giáp). Do đó, phụ nữ cần kiểm soát tốt bệnh tuyến giáp để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé.
Các nghiên cứu khác nhau cho thấy tỷ lệ viêm tuyến giáp ở phụ nữ sau sinh cao từ 6% – 8%. Trong thai kỳ, dưới tác động của hormone βhCG, các bệnh lý tự miễn thường ổn định. Tuy nhiên, sau khi sinh, các bệnh lý tự miễn lại dễ dàng tái phát, gây ra tình trạng viêm giáp, cường giáp. Tình trạng này thường được phát hiện ở phụ nữ sau sinh thường xuyên mệt mỏi, lo lắng bất thường, trầm cảm, ăn không ngon, táo bón, bồn chồn, đánh trống ngực, hồi hộp, khó thở,….
Trong thời kỹ mãn kinh, có đến 50% phụ nữ xuất hiện nhân giáp hoặc đa nhân giáp lành tính. Tình trạng này hầu hết không ảnh hưởng đến sức khỏe, tuy nhiên, nếu những người này bổ sung lượng i-ốt nhiều thì dễ mắc bướu giáp do đa nhân hóa độc. Đồng thời, phụ nữ thường nhầm lẫn các triệu chứng của rối loạn tuyến giáp với tác động của thời kỳ mãn kinh nên không đi khám bác sĩ, dẫn đến phát hiện bệnh khi các bệnh lý tuyến giáp đã trầm trọng.
Các bệnh lý tuyến giáp tác động lớn đến sức khỏe tổng thể và chất lượng cuộc sống, đặc biệt là chu kỳ kinh nguyệt và khả năng sinh sản của phụ nữ. Tuy nhiên, các vấn đề về tuyến giáp chưa được người dân quan tâm nên thường phát hiện khi bệnh đã tiến triển nặng cùng các biến chứng trên hệ tim mạch, cơ xương khớp,…
Bác sĩ Võ Trần Nguyên Duy khuyến cáo: Chị em nên tầm soát các bệnh lý tuyến giáp hàng năm, đặc biệt ở phụ nữ trên 20 tuổi, để có thể phát hiện, điều trị bệnh ngay từ giai đoạn chưa có triệu chứng. Ngoài ra, khi thấy các triệu chứng: Mệt mỏi liên tục, giảm hoặc tăng cân, khó chịu, bứt rứt, khó thở,… bạn nên đi khám tại các bệnh viện có chuyên khoa Nội tiết với bác sĩ nhiều kinh nghiệm, trang thiết bị hiện đại để được sớm phát hiện, điều trị, đảm bảo an toàn sức khỏe và chất lượng cuộc sống.
Bên cạnh đó, chúng ta cần thực hiện lối sống lành mạnh: Thường xuyên tập thể dục, chế độ ăn đa dạng, đảm bảo đủ i-ốt, giàu chất chống oxy hóa (dâu tây, cam, quýt, ổi,…),… để chống lại tình trạng viêm nhiễm, cân bằng hormone tuyến giáp. Bạn nên hạn chế dùng thực phẩm chế biến sẵn, thức uống chứa cồn, chất kích thích để ngừa bệnh lý tuyến giáp và nâng cao sức khỏe tổng thể, tránh được nhiều bệnh lý nghiêm trọng.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
