Bệnh tim có di truyền từ bố sang con không là vấn đề rất nhiều người quan tâm, nhất là những người có tiền sử gia đình từng mắc bệnh và đang có kế hoạch có con. Tìm hiểu rõ về nguy cơ di truyền của bệnh tim từ bố sang con sẽ giúp phụ huynh chủ động hơn trong việc phòng ngừa và chăm sóc sức khỏe cho con.
Một số bệnh tim có thể di truyền từ bố mẹ sang con thông qua các gen. Một số rối loạn tim mạch như bệnh cơ tim phì đại, bệnh tim bẩm sinh và rối loạn nhịp tim có yếu tố di truyền. Tuy nhiên, không phải tất cả các bệnh tim đều mang tính di truyền, nhiều trường hợp mắc bệnh tim do lối sống không lành mạnh như hút thuốc, ăn uống không khoa học và ít vận động.
Người có tiền sử gia đình mắc bệnh tim nên khám sàng lọc định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường. Đồng thời, duy trì lối sống lành mạnh như tập thể dục đều đặn, ăn uống khoa học và tránh căng thẳng sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim, kể cả với người có tiền sử gia đình. Con của người mắc bệnh tim di truyền nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn cụ thể về cách phòng ngừa và điều trị phù hợp.
Cơ thể con người gồm hàng nghìn tỷ tế bào, mỗi tế bào đều chứa nhân mang thông tin di truyền quan trọng. Trong nhân tế bào có khoảng 20.000-25.000 gen khác nhau, đóng vai trò điều khiển sự phát triển và hoạt động của cơ thể.
Di truyền là quá trình truyền đạt thông tin gen từ cha mẹ sang con cái. Một số bệnh tim có thể di truyền do đột biến một hoặc nhiều gen, với cơ chế khác nhau như di truyền trội, lặn hoặc liên kết nhiễm sắc thể X. Khi cha hoặc mẹ mang gen bệnh, con cái có thể có nguy cơ mắc bệnh, nhưng tỷ lệ di truyền sẽ tùy thuộc vào loại bệnh cụ thể.. Tuy nhiên, không phải tất cả những người mang gen bệnh đều phát triển triệu chứng. Yếu tố môi trường, chế độ sống và các cơ chế điều hòa gen khác cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng biểu hiện bệnh.
Các bệnh tim mạch di truyền thường liên quan đến đột biến gen cụ thể, bao gồm:
Đa số các bệnh tim mạch phổ biến như tăng huyết áp hay xơ vữa động mạch thường xuất phát từ thói quen sống không lành mạnh. Tuy nhiên, một số dạng bệnh tim có tính chất di truyền rõ rệt từ bố sang con, bao gồm:
Phát hiện sớm bệnh tim di truyền từ bố sang con sẽ giúp các bác sĩ có sự chuẩn bị tốt cho việc lên phác đồ điều trị sớm, thích hợp cho trẻ sau khi chào đời. Một số phương pháp giúp chẩn đoán giúp đánh giá toàn diện và chính xác khả năng di truyền bệnh tim từ bố sang con gồm:
Đây là bước đầu tiên và cơ bản nhất trong sàng lọc bệnh tim di truyền. Bác sĩ sẽ thu thập thông tin chi tiết về bệnh lý tim mạch của bố và các thành viên khác trong gia đình qua ít nhất ba thế hệ. Sau khi phân tích kỹ tiền sử gia đình có thể giúp bác sĩ xác định được nguy cơ di truyền bệnh từ người bố sang con và đưa ra kế hoạch theo dõi phù hợp cho con cái.
Xét nghiệm di truyền được thực hiện bằng cách lấy mẫu máu hoặc tế bào máu của người bố để phân tích các gen liên quan đến bệnh tim. Kết quả xét nghiệm có thể xác định chính xác đột biến gen gây bệnh và đánh giá khả năng di truyền cho thế hệ sau. Thông qua đó, bác sĩ có thể tư vấn kỹ hơn cho gia đình về yếu tố di truyền và lập kế hoạch theo dõi dài hạn cho con sau khi được sinh ra.
Siêu âm tim sử dụng sóng âm để tạo hình ảnh chi tiết về cấu trúc và chức năng của tim. Kỹ thuật này giúp phát hiện các bất thường về kích thước các buồng tim, chức năng van tim và khả năng co bóp của cơ tim. Đây là phương pháp không xâm lấn, an toàn và có thể thực hiện định kỳ để theo dõi tiến triển của bệnh.
Điện tâm đồ ghi lại hoạt động điện của tim thông qua các điện cực gắn trên da, giúp phát hiện các rối loạn nhịp tim di truyền và đánh giá chức năng dẫn truyền điện trong tim. Kết quả điện tâm đồ có thể cho thấy các bất thường đặc trưng của một số bệnh tim di truyền ngay từ giai đoạn sớm.
Chụp cộng hưởng từ tim tạo ra hình ảnh chi tiết về cấu trúc tim và mạch máu bằng từ trường mạnh. Kỹ thuật này cho phép đánh giá chính xác mô cơ tim, phát hiện các vùng sẹo hoặc xơ hóa, đồng thời có thể phát hiện những bất thường nhỏ mà siêu âm tim khó nhận biết. MRI tim tường được chỉ định trong chẩn đoán bệnh cơ tim di truyền và theo dõi tiến triển của bệnh.
Đối với nam giới mắc bệnh tim có kế hoạch làm cha, nên thực hiện một số biện pháp phòng ngừa để giảm thiểu nguy cơ di truyền bệnh cho con bao gồm:
Nam giới mắc bệnh tim nên đi khám sức khỏe toàn diện ít nhất 3-6 tháng trước khi có kế hoạch sinh con. Làm các xét nghiệm về tim mạch, di truyền và sức khỏe sinh sản sẽ giúp đánh giá khả năng sinh sản và nguy cơ di truyền bệnh. Bác sĩ sẽ điều chỉnh phác đồ điều trị bệnh tim phù hợp để đảm bảo sức khỏe tốt nhất trong quá trình chuẩn bị làm cha.
Tư vấn di truyền là bước quan trọng giúp đánh giá nguy cơ di truyền bệnh tim từ bố sang con. Bác sĩ chuyên khoa sẽ phân tích chi tiết tiền sử gia đình, gen và đột biến liên quan đến bệnh tim. Dựa trên kết quả phân tích, bác sĩ sẽ đưa ra tư vấn về khả năng di truyền và các biện pháp dự phòng phù hợp, giúp cặp vợ chồng đưa ra quyết định đúng đắn về kế hoạch sinh con.
Lối sống khoa học không chỉ giúp kiểm soát tốt bệnh tim ở người bố hoặc mẹ mà còn giảm thiểu nguy cơ kích hoạt gen bệnh ở con cái. Vì vậy, nam giới nếu mắc bệnh tim nên thực hiện các biện pháp: có chế độ ăn giàu rau xanh, hạn chế muối và chất béo, kết hợp tập thể dục đều đặn phù hợp với tình trạng sức khỏe. Đồng thời, tránh các thói quen có hại như hút thuốc lá, uống rượu bia, thức khuya….
Các phương pháp hỗ trợ sinh sản hiện đại có thể giúp sàng lọc phôi thai mang gen bệnh tim trước khi cấy vào tử cung. Kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm kết hợp chẩn đoán di truyền tiền làm tổ (PGT) giúp chọn lựa phôi khỏe mạnh. Phương pháp này có thể phát hiện một số gen tăng nguy cơ gây bệnh tim mạch, phù hợp với các cặp vợ chồng có nguy cơ di truyền bệnh tim cao.
Mẹ bầu cần được thăm khám thai định kỳ tại các trung tâm y tế có chuyên môn về tim mạch và di truyền. Bác sĩ sẽ thực hiện xét nghiệm NIPT để sàng lọc gen và kiểm tra siêu âm tim thai nhi, giúp phát hiện sớm các bất thường tim thai, có phương án theo dõi và can thiệp kịp thời ngay khi em bé chào đời.
Trẻ có bố mang gen bệnh tim cần được khám chuyên khoa tim mạch ngay từ khi sinh và định kỳ 6-12 tháng/lần. Theo dõi sát sao sẽ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh và có biện pháp điều trị kịp thời, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm cho trẻ.
Khi chuẩn bị có con, cặp vợ chồng nên thăm khám, sàng lọc các yếu tố di truyền liên quan đến bệnh tim để có sự chuẩn bị tốt nhất cho thai kỳ và giúp trẻ chào đời khỏe mạnh. Đặt biệt là người bố hoặc mẹ đã được chẩn đoán mắc bệnh tim trước đó hoặc có thành viên thế hệ trước từng mắc bệnh, cần thăm khám để được tư vấn bệnh tim di truyền trước khi có con.
Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Tâm Anh chuyên tầm soát bệnh tim bẩm sinh, chẩn đoán và tư vấn bệnh tim di truyền, điều trị và chăm sóc bệnh nhân tim bẩm sinh từ bào thai, sơ sinh đến trưởng thành.
Trung tâm quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ giàu kinh nghiệm như PGS.TS.BS Phạm Nguyễn Vinh, PGS.TS.BS Nguyễn Thị Bạch Yến, ThS.BS Nguyễn Minh Trí Viên, BS.CKII Vũ Năng Phúc, BS.CKI Nguyễn Phạm Thùy Linh, BS.CKI Phạm Thục Minh Thủy, ThS.BS Huỳnh Khiêm Huy, BSNT.CKI Vũ Thị Thùy Trang… không ngừng cập nhật và ứng dụng những tiến bộ mới trong chẩn đoán và điều trị hiệu quả các bệnh lý tim mạch.
Với hệ thống trang thiết bị y tế hiện đại, Trung tâm cung cấp các dịch vụ khám và tư vấn chính xác, giúp người bệnh hiểu rõ nguy cơ di truyền liên quan đến bệnh tim mạch và có kế hoạch chuẩn bị tốt cho hành trình có con.
Khả năng di truyền bệnh tim từ bố sang con phụ thuộc vào vị trí gen gây bệnh nằm trên nhiễm sắc thể thường hay nhiễm sắc thể giới tính. Đa số các bệnh tim di truyền do gen nằm trên nhiễm sắc thể thường nên con trai và con gái có nguy cơ mắc bệnh như nhau, khoảng 50% nếu bố mang gen bệnh. Tuy nhiên, một số bệnh tim hiếm gặp do gen nằm trên nhiễm sắc thể X thì con trai sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn con gái.
Khi cả bố và mẹ đều mang gen bệnh tim di truyền, nguy cơ con cái mắc bệnh sẽ tăng cao hơn. Vì vậy, trước khi có kế hoạch sinh con, vợ chồng nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn di truyền, cân nhắc quyết định có con hay không và khả năng chăm sóc y tế lâu dài cho con.
Để đặt lịch khám, tư vấn và điều trị trực tiếp với các bác sĩ tại Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách hàng có thể liên hệ theo thông tin sau:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Hy vọng câu hỏi bệnh tim có di truyền từ bố sang con không đã được làm rõ, một số bệnh bệnh tim có di truyền từ bố sang con. Vì vậy, nếu người bố hoặc bất kỳ một thành viên nào trong gia đình từng mắc mắc bệnh tim, nên chủ động thăm khám trước khi có kế hoạch sinh con. Khi hiểu rõ về nguy cơ di truyền liên quan đến bệnh tim mạch sẽ giúp cặp vợ chồng chủ động hơn trong việc có con và chăm sóc tốt, giúp con khỏe mạnh và phát triển toàn diện.
