Sinh thiết lõi kim là phương pháp cận lâm sàng, giúp hỗ trợ và chẩn đoán khối u nghi ngờ ác tính hoặc các hạch bất thường. Đây là kỹ thuật cần độ chính xác cao nên được thực hiện ở bệnh viện uy tín, bác sĩ giàu kinh nghiệm về chẩn đoán hình ảnh và chuyên bệnh tuyến vú. Vậy sinh thiết lõi kim (Core needle biopsy – CNB) ở vú là gì? Chỉ định, quy trình và kết quả ra sao?
Sinh thiết lõi kim (Core needle biopsy – CNB) là một thủ thuật mà bác sĩ sử dụng một cây kim rỗng để lấy các mảnh mô vú ra khỏi vùng tổn thương, thực hiện dưới hướng dẫn của siêu âm hoặc nhũ ảnh. Kim có thể được gắn vào một dụng cụ có lò xo để di chuyển kim vào và ra khỏi mô một cách nhanh chóng, hoặc kim có thể được gắn vào một thiết bị hút giúp kéo mô vú vào kim (được gọi là sinh thiết lõi có hỗ trợ chân không – viết tắt trong tiếng Anh là VABB).
Nếu bác sĩ khám lâm sàng hoặc xét nghiệm hình ảnh cho thấy bạn có thể bị ung thư vú, bác sĩ có thể giới thiệu bạn làm sinh thiết bằng kim lõi để giúp chẩn đoán chắc chắn.
Đây thường là loại sinh thiết được ưa chuộng nếu nghi ngờ ung thư vú, vì nó lấy được nhiều mô vú hơn so với chọc hút bằng kim nhỏ (FNA) và không cần phẫu thuật.
Không phải ai đến tầm soát, sàng lọc bệnh tuyến vú cũng phải thực hiện sinh thiết. Phương pháp này được chỉ định thực hiện khi người bệnh có những dấu hiệu nghi ngờ ung thư vú. [2]
Loại hình ảnh được sử dụng để hướng dẫn sinh thiết phụ thuộc vào sang thương trên vú nghi ngờ có thể được nhìn rõ nhất trên phương tiện hình ảnh đó, cũng như phương pháp nào thực hiện sinh thiết giúp bệnh nhân thoải mái và đơn giản nhất. Bác sĩ có thể chọc kim vào vùng bất thường bằng cách sờ vào khối u. Thông thường, một số loại hình ảnh được sử dụng để hướng kim vào đúng chỗ bao gồm:
Bác sĩ sử dụng siêu âm vú để xem khu vực cần sinh thiết, bạn nằm hoặc hơi nằm nghiêng, với cánh tay trên đầu. Sau đó, da được sát khuẩn và tiêm thuốc tê, bác sĩ dùng đầu dò siêu âm để dẫn kim vào đúng sang thương và lấy 1 số mẫu mô sinh thiết. Bạn có thể cảm thấy áp lực khi kim đi vào.
Một clip được đặt vào nền sinh thiết để theo dõi về sau hoặc đánh dấu vị trí cần điều trị tiếp theo. Thông thường, chụp nhũ ảnh (X-quang tuyến vú) sau khi sinh thiết để xác nhận clip đã ở đúng vị trí, giúp bạn tìm hiểu “Sinh thiết kim lõi” trên tổn thương trong tuyến vú.
Sau thủ thuật, bác sĩ đặt vào khu vực sinh thiết 1 clip đánh dấu vị trí. Thông thường, chụp nhũ ảnh (X-quang tuyến vú) được thực hiện sau khi sinh thiết để xác nhận rằng chiếc clip đã ở đúng vị trí.
Đối với quy trình này, bác sĩ sử dụng hình ảnh chụp nhũ ảnh (X-quang tuyến vú) từ các góc độ khác nhau để xác định vị trí sinh thiết. Máy vi tính sẽ phân tích hình chụp nhũ ảnh và chỉ ra nơi đầu kim cần đi vào vùng bất thường. Loại sinh thiết này thường được sử dụng để kiểm tra các vi vôi hóa nghi ngờ ác tính hoặc các khối nhỏ hoặc các khu vực bất thường khác không thể nhìn thấy rõ trên siêu âm.
Bạn có thể ngồi, nằm nghiêng hoặc nằm sấp với ngực treo qua một lỗ trên bàn để thực hiện thủ thuật này. Vú sẽ được định vị trong máy chụp nhũ ảnh và nén lại, đồng thời chụp ảnh để đảm bảo vẫn có thể nhìn thấy vùng tổn thương nghi ngờ ác tính. Sau đó vú được làm sạch và tiêm thuốc tê (gây tê cục bộ). Thiết bị sinh thiết được đặt vào vú và nhiều hình ảnh hơn được chụp để xác nhận rằng thiết bị đã ở đúng vị trí để lấy mẫu.
Một số mẫu sinh thiết sau đó được lấy đi bằng kim lõi to và chụp hình lõi mô sau sinh thiết để xem lấy đúng sang thương vi vôi hóa. Sau đó, thiết bị được lấy ra khỏi vú và một kẹp đánh dấu sinh thiết được đặt vào khu vực sinh thiết. Sau đó, chụp nhũ ảnh khác được thực hiện để xác nhận điểm đánh dấu ở đúng vị trí.
Đây là kỹ thuật khó, cần thiết bị máy móc và bác sĩ chuyên nghiệp rất cao. Tại Việt Nam chưa có nơi nào thực hiện được kỹ thuật này. Quy trình được thực hiện khi nhìn thấy sang thương nghi ngờ trên MRI vú mà không thể nhìn thấy trên phim chụp nhũ ảnh (X-quang tuyến vú) hoặc siêu âm.
Bạn sẽ được yêu cầu nằm sấp trên bàn chụp MRI với hai cánh tay để trên đầu. Tuy nhiên, vú sẽ bị nén lại trong quá trình phẫu thuật. Bảng sẽ trượt vào máy quét MRI và hình ảnh sẽ được chụp. Sau đó, bạn sẽ được tiêm thuốc cản từ qua một đường truyền tĩnh mạch giúp nhìn thấy vùng bất thường dễ dàng hơn và sẽ chụp được nhiều ảnh hơn.
Sau khi xác định được khu vực đáng ngờ, da sẽ được làm sạch và thuốc tê (gây tê cục bộ) được tiêm vào khu vực đó. Thiết bị sinh thiết sau đó được nhẹ nhàng đưa vào vú. Việc cảm thấy áp lực trong khi điều này đang được thực hiện là điều bình thường.
Sau đó, nhiều hình ảnh MRI sẽ được chụp để xác nhận rằng thiết bị đang ở đúng vị trí để lấy mẫu. Sau đó, một số mẫu sinh thiết sẽ được lấy và thiết bị được lấy ra khỏi vú.
Sinh thiết lõi kim thường được thực hiện ngoại trú, khá nhanh, mặc dù có thể mất nhiều thời gian hơn nếu cần kiểm tra hình ảnh hoặc nếu sử dụng sinh thiết lõi kim dưới hướng dẫn của nhũ ảnh hoặc MRI vú.
Nếu sinh thiết của bạn được thực hiện bằng cách sử dụng hướng dẫn hình ảnh, bạn có thể ngồi thẳng, nằm thẳng hoặc nằm nghiêng, hoặc nằm úp trên một chiếc bàn đặc biệt có lỗ để ngực của bạn lọt vào. Điều này phụ thuộc vào loại hình ảnh (chụp nhũ ảnh, siêu âm hoặc MRI) được thực hiện. Bạn sẽ phải nằm yên trong khi sinh thiết được thực hiện.
Bên cạnh đó, trước khi tiến hành sinh thiết vú, người bệnh nên cung cấp một số thông tin như:
Có nhiều loại sinh thiết vú khác nhau. Điều quan trọng là phải hiểu loại sinh thiết mà bạn sẽ thực hiện và những gì bạn có thể mong đợi trong và sau khi sinh thiết. Dưới đây là một số câu hỏi bạn có thể muốn hỏi trước khi sinh thiết vú [3]:
Sau khi hoàn thành quá trình sinh thiết, mẫu mô bệnh học sẽ được gửi đến phòng thí nghiệm để tiến hành phân tích, kết quả sẽ có sau vài ngày. Sau sinh thiết, người bệnh sẽ:
Bác sĩ giải phẫu bệnh sẽ xem xét mô sinh thiết để kiểm tra xem có tế bào ung thư trong đó hay không. Sinh thiết lõi kim có khả năng cho kết quả rõ ràng có ung thư hay không (và thường bác sĩ sinh thiết cung cấp đủ mẫu nếu cần các xét nghiệm khác như hoá mô miễn dịch).
Trong một số trường hợp kết quả giải phẫu bệnh sau sinh thiết không tương hợp với kết quả khám hay chẩn đoán hình ảnh như siêu âm hoặc nhũ ảnh hoặc MRI vú, lúc này bệnh nhân cần phải phẫu thuật sinh thiết sang thương để xác định chẩn đoán.
Nếu kết quả của sinh thiết lõi kim không đưa ra chẩn đoán rõ ràng hoặc nếu bác sĩ của bạn vẫn còn lo ngại, bạn có thể cần phải phẫu thuật sinh thiết trọn sang thương nghi ngờ đó.
Sinh thiết lõi kim thường không để lại sẹo, có thể gây chảy máu, bầm hoặc sưng tấy nhưng sẽ biến mất theo thời gian. Nếu khối u ở vú có vẻ lớn hơn sau khi sinh thiết cũng không nên lo lắng và sẽ được bác sĩ điều trị sau sinh thiết. [4]
Bác sĩ hoặc điều dưỡng sẽ hướng dẫn bạn cách chăm sóc vị trí sinh thiết và khi nào bạn có thể cần liên hệ với nhân viên y tế nếu bạn gặp bất kỳ vấn đề nào.
Có! Sinh thiết lõi kim có thể gây sưng, đau tại vị trí thực hiện thủ thuật nhưng sẽ cải thiện sau 1 – 2 ngày.
3-5 ngày có kết quả giải phẫu bệnh và 1 tuần có kết quả hóa mô miễn dịch – sinh học của bướu ác tính! Tuy nhiên, thời gian này có thể thay đổi. Sau khi có kết quả giải phẫu bệnh, bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán và lên phác đồ điều trị thích hợp.
Sinh thiết lõi kim là phương pháp an toàn, không gây nguy hiểm hoặc ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Tuy nhiên, kỹ thuật này có thể xuất hiện vài tác dụng phụ nhất định như sưng, đau tại vị trí làm sinh thiết nhưng có thể kiểm soát được.
Không! Vì là phương pháp không cần phẫu thuật nên sẽ không để lại sẹo. Để đảm bảo an toàn, hạn chế những nguy cơ không đáng có, kỹ thuật này nên được thực hiện bởi bác sĩ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, bệnh viện uy tín.
Khoa Ngoại Vú, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM với đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ giàu kinh nghiệm trong việc khám, chẩn đoán, tư vấn, điều trị chuyên sâu bệnh tuyến vú nói chung và ung thư vú nói riêng.
Ngoài ra, bệnh viện trang bị đồng bộ máy móc, trang thiết bị hiện đại từ các nước Âu – Mỹ nhằm chẩn đoán bệnh chính xác nhất như máy siêu âm đàn hồi, máy chụp nhũ ảnh 3D, máy chụp nhũ ảnh kỹ thuật số cắt lớp DBT, máy chụp cộng hưởng từ… giúp tất cả người bệnh cảm thấy an tâm và hài lòng khi đến khám và điều trị tại khoa Ngoại Vú.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Sinh thiết lõi kim là kỹ thuật lấy mẫu mô bệnh học mang đi xét nghiệm giải phẫu bệnh, phương pháp ít gây biến chứng và có độ chính xác cao. Bài viết đã cung cấp những thông tin về phương pháp sinh thiết lõi kim CNB) ở vú, chỉ định thực hiện, quy trình và kết quả. Bài viết giúp bạn hiểu hơn về ý nghĩa của việc tầm soát, sàng lọc bệnh tuyến vú ngay khi chưa có dấu hiệu, triệu chứng sẽ tăng khả năng điều trị bệnh hiệu quả.
