Mặc dù dương vật không có xương song nhờ cấu tạo và chức năng đặc biệt, bộ phận sẽ đạt trạng thái cương lên và cứng nếu có sự kích thích. Vậy cơ chế cương dương diễn ra như thế nào? Yếu tố nào ảnh hưởng đến sự cương cứng “cậu nhỏ”?
Cương dương là hiện tượng sinh lý bình thường ở nam giới, xảy ra khi máu được bơm vào các xoang trong thể hang dương vật, khiến dương vật to ra và cứng lên. Quá trình này được kích hoạt bằng sự kích thích tình dục.
Khi quá trình này xảy ra, hệ thần kinh giải phóng oxit nitric làm giãn nở mạch máu, tăng lưu lượng máu đến thể hang, đồng thời tĩnh mạch dẫn máu rời khỏi dương vật bị chèn ép, giữ cho máu không thoát ra ngoài, giúp duy trì sự cương cứng. Sau khi đạt cực khoái và xuất tinh, lượng máu sẽ rút khỏi thể hang, khiến dương vật trở lại trạng thái bình thường.
Ngoài trường hợp dương vật cương lên do bị kích thích tình dục, nam giới có thể bị cương lên không chủ ý, phổ biến nhất là cậu nhỏ dựng đứng vào sáng sớm. Tình trạng này thường không liên quan đến kích thích tình dục mà phản ánh hệ thống mạch máu và thần kinh vẫn đang hoạt động tốt. Do vậy nam giới không cần quá lo lắng.
Khả năng cương cứng là yếu tố quan trọng, cần thiết cho hoạt động quan hệ tình dục. Việc dương vật không đủ cứng hoặc khó duy trì trạng thái cương đủ để giao hợp sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng khi quan hệ tình dục cũng như cảm xúc, mối quan hệ giữa người nam với bạn tình. (1)
Quá trình dương vật cương và cứng lên xảy ra do sự phối hợp từ nhiều cơ quan khác nhau, bao gồm hệ thần kinh trung ương, tủy sống và cơ quan sinh dục.
Đây là một phản ứng sinh lý phức tạp, bắt đầu từ sự kích thích về cảm giác hoặc tâm lý. Khi nam giới cảm nhận được sự kích thích tình dục, các tín hiệu được truyền về não. Từ não bộ, xung thần kinh được gửi đến tủy sống và sau đó được lan chuyển sang hệ trung tâm gây cương từ tủy sống, sau đó truyền xuống các dây thần kinh dương vật, đặc biệt là các dây thần kinh thể hang.
Tại dương vật, các tín hiệu này khiến cơ trơn trong thể hang giãn ra. Khi đó, các động mạch ở dương vật cũng giãn nở và cho phép lượng máu lớn đổ vào các khoang rỗng bên trong thể hang. Cùng lúc đó, các tĩnh mạch dẫn máu ra khỏi dương vật bị chèn ép do áp lực tăng, khiến máu bị giữ lại, tạo nên hiện tượng cương dương.
Sau khi đạt cực khoái và xuất tinh, hệ thần kinh giao cảm sẽ được kích hoạt làm cơ trơn co lại, các động mạch thu hẹp lại và tĩnh mạch được mở ra. Máu dần rút ra khỏi thể hang, áp lực dương vật giảm xuống, dương vật sẽ trở về trạng thái xìu.
Thời gian dương vật dựng lên có thể thay đổi ở mỗi người và không có một tiêu chuẩn cụ thể nào. Các yếu tố ảnh hưởng đến thời gian dương vật dựng đứng bao gồm tuổi tác, tình trạng sức khỏe, mức độ căng thẳng, thói quen sử dụng rượu bia hoặc hút thuốc lá….
Thông thường khi quan hệ tình dục, thời gian cương trước khi xuất tinh sẽ kéo dài khoảng 7 phút. Ở một số trường hợp, hiện tượng cương cứng có thể kéo dài hơn, thậm chí lên đến vài giờ. Tuy nhiên nếu tình trạng dương vật cương cứng kéo dài trên 4 giờ không liên quan yếu tố kích thích tình dục, cần nhanh chóng đưa người bệnh đến bệnh viện ngay để bác sĩ chẩn đoán nguyên nhân, can thiệp hiệu quả, tránh tổn thương mô dương vật vĩnh viễn.
Khi cậu nhỏ cương và cứng hết cỡ, chiều dài trung bình của dương vật có thể đạt đến 13 cm. Đáng chú ý, kích thước dương vật khi xìu không phản ánh chính xác chiều dài dương vật khi cương. Ngoài ra kích thước dương vật cũng không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, chức năng sinh lý của nam giới.
Khả năng cương ở dương vật thường được chia thành 3 dạng khác nhau: do phản xạ, tâm lý và không tự chủ khi ngủ.
Xảy ra khi có sự kích thích trực tiếp lên cơ quan sinh dục như va chạm vào dương vật, thủ dâm hoặc quan hệ tình dục. Phản xạ này không cần đến sự tham gia của não bộ mà do chịu sự điều khiển của tuỷ sống, thông qua hệ thần kinh phó giao cảm.
Xảy ra khi nam giới có các kích thích từ trí tưởng tượng, ký ức hoặc hình ảnh gợi dục. Quá trình này liên quan đến hệ thần kinh trung ương, đặc biệt là vùng kiểm soát cảm xúc và ham muốn tình dục ở não bộ. Khi có kích thích, não bộ sẽ phát đi tín hiệu từ hệ thần kinh xuống các mạch máu ở dương vật, dẫn đến hiện tượng giãn nở mạch, tăng lưu lượng máu vào thể hang, tạo nên sự cương cứng dương vật.
Là hiện tượng cậu nhỏ cương cứng không tự chủ trong lúc ngủ. Nam giới khỏe mạnh có thể trải qua 3-5 lần cương lên mỗi đêm, kéo dài 25-35 phút. Tình trạng cương cứng về đêm không liên quan đến ham muốn tình dục mà chỉ là một biểu hiện sinh lý bình thường.
Tình trạng cương của dương vật có thể bị ảnh hưởng do những yếu tố sau:
Hay còn gọi liệt dương là tình tình trạng không thể đạt được hoặc duy trì sự cương cứng để thực hiện giao hợp. Rối loạn cương dương có thể là tình trạng tạm thời, hoặc cũng có thể là biểu hiện của nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác như đái tháo đường, tim mạch, rối loạn hormone hoặc tổn thương thần kinh. Rối loạn cương kéo dài có thể ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống tình dục, sức khỏe tinh thần của nam giới.
Lưu lượng máu đến dương vật quyết định đến sự cương cứng dương vật. Các bệnh lý làm hẹp hoặc tổn thương mạch máu như tăng huyết áp, bệnh tim mạch có thể làm giảm lưu lượng máu đến thể hang. Khi lượng máu không đủ, dương vật không thể cương cứng hoặc chỉ cương trong thời gian ngắn.
Cơ chế cương dương phụ thuộc vào hoạt động của hệ thần kinh trung ương và ngoại biên. Các bệnh lý như tổn thương tủy sống, bệnh đa xơ cứng, Parkinson hoặc biến chứng do đái tháo đường đều có thể gây rối loạn tín hiệu dẫn truyền từ não đến dương vật, dẫn đến khó duy trì sự cương cứng.
Tình trạng lo âu, căng thẳng, tự ti về khả năng tình dục hoặc sang chấn tâm lý tuổi thơ có thể ảnh hưởng đến khả năng cương. Sự bất ổn tâm lý khiến não bộ giải phóng oxit nitric, gây ra tình trạng rối loạn cương, đặc biệt phổ biến ở nam giới trẻ tuổi.
Một số dị tật hoặc tổn thương dương vật có thể gây rối loạn cương cứng dương vật, điển hình là cong dương vật. Đây là tình trạng tích tụ mô xơ gây cong dương vật bất thường, gây đau khi cương, quan hệ tình dục và có thể làm giảm khả năng cương cứng. Ngoài ra dị tật bẩm sinh hoặc biến chứng sau tai nạn cũng có thể làm ảnh hưởng cấu trúc dương vật, kéo theo sự thay đổi chức năng “cậu nhỏ”.
Chấn thương vùng chậu, dương vật hoặc tủy sống có thể làm tổn thương các dây thần kinh, mạch máu hoặc thậm chí thể hang. Các chấn thương này có thể là hệ quả của tai nạn, phẫu thuật, hoạt động thể thao… Mức độ ảnh hưởng sẽ tùy thuộc vào vị trí và mức độ tổn thương.
Tác dụng phụ của một số loại thuốc có thể là nguyên nhân dẫn đến rối loạn cương cứng dương vật, bao gồm: thuốc chống trầm cảm, thuốc điều trị huyết áp, thuốc chống loạn thần, thuốc điều trị ung thư…
Phẫu thuật vùng chậu, đặc biệt là phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt do ung thư có thể làm tổn thương các dây thần kinh, mạch máu liên quan đến cơ chế cương. Hiện nay BVĐK Tâm Anh triển khai phẫu thuật với robot Da Vinci Xi hiện đại nhất Đông Nam Á, giúp có thể giải quyết tình trạng bệnh mà vẫn bảo tồn được khả năng tình dục, bảo tồn được thần kinh để kiểm soát nước tiểu cho bệnh nhân không tiểu dầm mất kiểm soát…
Việc lạm dụng rượu bia, thuốc lá, ma túy cũng là yếu tố ảnh hưởng đến khả năng cương và cứng của dương vật, tăng nguy cơ rối loạn cương cứng “cậu nhỏ”. Để cải thiện, nam giới nên duy trì các thói quen lành mạnh, ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, luyện tập thể thao và nghỉ ngơi đầy đủ.
Việc duy trì khả năng cương ổn định của dương vật sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như nội tiết, thói quen sống, tâm lý, chế độ dinh dưỡng cũng như kiểm soát bệnh nền. Một số biện pháp giúp nam giới duy trì “phong độ” gồm:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Hy vọng những thông tin liên quan đến sự cương dương ở nam giới cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến sự cương cứng sẽ giúp nam giới có kế hoạch chăm sóc sức khỏe sinh sản, sinh lý. Việc chủ động phòng tránh các bệnh lý nam khoa hiệu quả góp phần nâng cao chất lượng sống, đặc biệt là đời sống tình dục.
