Xét nghiệm xơ gan giúp bác sĩ chẩn đoán bệnh, đánh giá khả năng hoạt động của gan… Ngay khi gặp dấu hiệu gợi ý xơ gan, người bệnh cần đến cơ sở y tế uy tín để được bác sĩ thăm khám, chỉ định làm xét nghiệm, chẩn đoán và lập phác đồ điều trị phù hợp.
Khi nào cần làm xét nghiệm tầm soát xơ gan?
Xơ gan ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe của người bệnh, tiềm ẩn nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho sức khỏe. Người bệnh nên thực hiện xét nghiệm kiểm tra chức năng gan, tầm soát xơ gan khi gặp các biểu hiện dưới đây:
Chán ăn, ăn uống không cảm thấy ngon
Giảm cân không rõ lý do
Cảm thấy mệt mỏi trong một khoảng thời gian dài
Buồn nôn, nôn ra máu
Xuất hiện tình trạng vàng da
Chân sưng, phù nề, bụng to nhanh
Da bị ngứa kéo dài
Nổi các mạch trông như mạng nhện trên bề mặt da (sao mạch)
Suy giảm trí nhớ, mất tập trung
Kinh nguyệt không ổn định, bỗng nhiên không còn kinh nguyệt
Sốt
Nước tiểu sẫm màu
Gặp những vấn đề sức khỏe về xương.
Người bệnh cần đến cơ sở y tế thăm khám, làm xét nghiệm xơ gan khi gặp các triệu chứng gợi ý bệnh về gan như ngứa kéo dài, mệt mỏi…
Các phương pháp xét nghiệm chẩn đoán
Chúng ta đã biết khi nào cần làm xét nghiệm, vậy để chẩn đoán bệnh cần làm gì? Những phương pháp xét nghiệm tầm soát xơ gan có thể bao gồm:
Xét nghiệm đánh giá chức năng gan: Tùy vào từng trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định cho người bệnh thực hiện những xét nghiệm chức năng gan như:
Alanin transaminase (ALT): ALT là tên của một loại enzyme trong gan, có vai trò chuyển hóa alanin. Nếu gan bị tổn thương, ALT sẽ được giải phóng vào máu. Thế nên, nếu thấy nồng độ ALT tăng cao hơn mức bình thường khi xét nghiệm thì đó có thể là dấu hiệu gợi ý gan đang gặp vấn đề.
Aspartate transaminase (AST): Đây là enzyme giúp chuyển hóa aspartate, thường xuất hiện trong máu với nồng độ thấp. Nếu nồng độ AST trong máu tăng cao hơn mức bình thường thì đó có thể là dấu hiệu gợi ý gan đang bị tổn thương.
Albumin và protein toàn phần: Albumin chiếm khoảng 60 – 80% protein toàn phần, giúp duy trì áp lực keo trong lòng mạch, giữ vai trò là protein vận chuyển một số chất trong máu. Nếu xét nghiệm cho thấy nồng độ albumin và protein tổng thấp hơn bình thường thì đó có thể là dấu hiệu gợi ý tình trạng tổn thương gan.
Bilirubin: Bilirubin là một trong các chất được tạo ra từ quá trình thoái giáng hồng cầu thông thường, đi qua gan, được bài tiết ra ngoài qua đường phân. Nếu nồng độ bilirubin tăng cao hơn mức bình thường có thể gây vàng da – dấu hiệu của tình trạng tổn thương gan hoặc một số loại thiếu máu.
L-Lactate dehydrogenase (LDH): Đây cũng là enzyme được tìm thấy trong gan và nhiều loại tế bào khác. Nếu nồng độ LDH cao hơn mức bình thường thì đó có thể là dấu hiệu gợi ý cho tình trạng tổn thương ở gan. Nồng độ LDH cũng có thể tăng cao do một số rối loạn khác.
Thời gian prothrombin (PT): Đây là thời gian để máu đông lại, tạo thành cục máu đông. Nếu chỉ số PT tăng cao hơn bình thường thì có thể là do gan đang bị tổn thương hoặc người bệnh đang dùng thuốc chống đông máu.
Xét nghiệm máu khác: Bác sĩ có thể chỉ định cho người bệnh thực hiện một số xét nghiệm máu khác như:
Creatinine: Creatinine là chất thải do cơ bắp tạo ra, thận thường lọc nó ra khỏi máu. Nồng độ creatinine cao hơn bình thường có thể là dấu hiệu của tình trạng tổn thương thận, có thể xảy ra trong giai đoạn cuối của bệnh xơ gan.
Xét nghiệm natri máu: Nồng độ natri trong máu thấp (hạ natri máu) có thể là dấu hiệu gợi ý bệnh xơ gan.
Công thức máu toàn phần (CBC): Giúp kiểm tra số lượng bạch cầu, hồng cầu, tiểu cầu để bác sĩ đánh giá tình trạng sức khỏe tổng thể của người bệnh.
Xét nghiệm viêm gan virus: Viêm gan virus là do virus làm tổn thương gan, có thể dẫn đến xơ gan. Những loại xét nghiệm này kiểm tra máu để phát hiện bệnh viêm gan A, viêm gan B, viêm gan C, viêm van D, viêm gan E.
Xét nghiệm máu để kiểm tra các bệnh: viêm gan tự miễn, thừa sắt, bệnh wilson…
Siêu âm bụng: Siêu âm bụng có thể giúp bác sĩ xác định mức độ tổn thương ở gan. Kết quả siêu âm bụng gợi ý xơ gan bao gồm: bề mặt gan có dạng nốt sần, thùy gan phải teo lại, thùy đuôi hoặc thùy trái của gan to ra, cổ trướng, các tĩnh mạch thế chấp hoặc giãn tĩnh mạch, lách to… (1)
Siêu âm đàn hồi gan (Fibroscan): Kỹ thuật này được ứng dụng để định lượng độ cứng của mô gan, qua đó chẩn đoán viêm gan nhiễm mỡ không do rượu, dự đoán nguy cơ bị xơ gan. Nhiều bệnh mạn tính như viêm gan B, viêm gan C, gan nhiễm mỡ có thể làm tổn thương mô gan, hình thành mô sẹo. Khi mô sẹo tích tụ, độ đàn hồi của gan giảm xuống, gan trở nên cứng hơn.
Xét nghiệm máu có phát hiện xơ gan không? Một số xét nghiệm máu có thể được bác sĩ chỉ định thực hiện để hỗ trợ chẩn đoán bệnh.
Xét nghiệm kiểm tra xơ gan có cần thiết không?
Việc thực hiện xét nghiệm chức năng gan, tầm soát xơ gan để xác định tình trạng bệnh có vai trò quan trọng và cần thiết với bất kỳ người bệnh nào đang mắc bệnh gan mạn tính. Xét nghiệm và chẩn đoán góp phần giúp bác sĩ kiểm soát, điều trị, theo dõi bệnh.
Xét nghiệm đánh giá chức năng gan giúp định lượng nồng độ các chất trong máu, qua đó phát hiện tổn thương tại gan, đánh giá tình trạng hoạt động của gan. Người bệnh nên thực hiện xét nghiệm chức năng gan để: sàng lọc các bệnh nhiễm trùng gan như viêm gan; ước lượng mức độ nguy hiểm của bệnh liên quan đến gan, ví dụ như xơ gan; theo dõi những tác dụng phụ có thể xảy ra khi dùng thuốc chữa trị; theo dõi khả năng đáp ứng của người bệnh với phác đồ điều trị; kiểm tra nồng độ của một số chất trong máu nhằm giúp bác sĩ đánh giá chức năng gan…
Dựa trên kết quả xét nghiệm máu, bác sĩ có thể chẩn đoán một số tác nhân gây xơ gan. Bác sĩ có thể dùng xét nghiệm máu để đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh. (2)
Những kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh có thể cho thấy hình dạng, kích thước và kết cấu của gan, đồng thời cho biết lượng mỡ trong gan. Một số xét nghiệm cũng có thể giúp đo độ cứng của gan (xơ gan làm tăng độ cứng của gan)…
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội:
108 Phố Hoàng Như Tiếp, Phường Bồ Đề, TP. Hà Nội
(Đ/c cũ: 108 Hoàng Như Tiếp, P.Bồ Đề, Q.Long Biên, TP. Hà Nội)
Tóm lại, xét nghiệm kiểm tra xơ gan có vai trò quan trọng, giúp bác sĩ phát hiện, chẩn đoán bệnh và hỗ trợ theo dõi tình trạng bệnh, khả năng đáp ứng với phác đồ chữa trị… Ngay khi gặp dấu hiệu gợi ý xơ gan, người bệnh nên đến cơ sở y tế uy tín thăm khám, thực hiện xét nghiệm xơ gan, đơn cử như tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.
Diagnosis of cirrhosis. (2025, August 12). National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. https://www.niddk.nih.gov/health-information/liver-disease/cirrhosis/diagnosis
