Hiện tượng thay đổi màu sắc da có đáng lo ngại về lâu dài?

Màu da thay đổi là tình trạng khá phổ biến, có thể do tác động của ánh nắng, hormone, tuổi tác hoặc một số bệnh lý. Vậy hiện tượng thay đổi màu sắc da có đáng lo ngại nếu kéo dài? Hãy cùng tìm hiểu qua những chia sẻ của ThS.BS Vũ Thị Thùy Trang, chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM trong bài viết sau.

Thay đổi màu sắc da là gì?

Thay đổi màu sắc da là tình trạng da trở nên sẫm hoặc nhạt hơn bình thường, đôi khi có màu đỏ, hồng xuất hiện ở một vùng nhỏ hoặc lan rộng. Nguyên nhân thường do rối loạn trong quá trình tạo melanin – sắc tố quyết định màu da, tóc và mắt hoặc do tình trạng tăng sinh mạch máu tại chỗ. Khi tế bào sản xuất melanin bị tổn thương hoặc hoạt động bất thường, lượng sắc tố sẽ tăng lên hoặc giảm xuống, khiến da sạm đi hoặc mất màu.

Màu da thay đổi còn do phản ứng tự nhiên của quá trình lão hóa, nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo vấn đề sức khỏe cần được kiểm tra. (1)

Nguyên nhân làm da thay đổi màu

1. Nguyên nhân sinh lý thường mắc phải

• Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời: tiếp xúc tia UV trong thời gian dài có thể khiến da tăng sản xuất melanin, làm da sạm đi, không đều màu và xuất hiện các đốm nâu hoặc tàn nhang.
• Quá trình lão hóa tự nhiên: khi tuổi tác tăng lên, làn da sẽ dần thay đổi, trong đó có sự biến đổi về màu sắc. Nhiều người nhận thấy da bắt đầu xuất hiện đốm nâu, sạm màu hơn trước.
• Yếu tố di truyền cũng đóng vai trò quan trọng, người có làn da sáng thường dễ bị đốm đồi mồi, tàn nhang, còn người có da sẫm màu dễ gặp tình trạng nám da.

2. Nguyên nhân do bệnh lý ngoài da

• Tăng sắc tố sau viêm (PIH): xảy ra sau khi da bị tổn thương do mụn, viêm da tiếp xúc kích ứng hoặc chấn thương. Khi da hồi phục, melanin có thể tích tụ quá mức, khiến da xuất hiện các vết thâm sậm màu.
• Nám da: thường xuất hiện ở phụ nữ khi có sự thay đổi về hormone, như trong thời kỳ mang thai hoặc sử dụng thuốc tránh thai nội tiết. Ngoài ra stress và căng thẳng kéo dài cũng có thể góp phần làm tình trạng này trở nên nghiêm trọng hơn.
• Giảm sắc tố sau viêm: sau khi da bị viêm hoặc chấn thương, vùng da lành lại có thể mất bớt sắc tố, khiến da trở nên sáng hoặc loang lổ hơn vùng xung quanh.
• Bạch tạng: là bệnh di truyền khiến cơ thể không thể sản xuất đủ melanin, làm cho da, tóc và mắt có màu nhạt.
• Trứng cá đỏ: bệnh da mạn tính khiến vùng mặt luôn ửng đỏ, nổi mạch máu li ti và đôi khi có mụn viêm.
• Tĩnh mạch mạng nhện: các mạch máu nhỏ bị giãn, hiện rõ trên da thành những đường mảnh màu đỏ hoặc tím, thường thấy ở mặt hoặc chân.

3. Nguyên nhân do bệnh lý toàn thân

• Bệnh lupus: người mắc bệnh này thường nổi ban đỏ ở vùng mũi và má, đặc biệt sau khi ra nắng.
• Bệnh Addison: gây ra các vùng da sẫm màu, nhất là ở vùng nếp gấp hoặc quanh khớp.
• Bệnh gan: khi chức năng gan suy giảm, da và mắt có thể chuyển sang màu vàng (vàng da).
• Ung thư hoặc hội chứng cận ung thư: cũng có thể gây biến đổi sắc tố da, khiến da trở nên khác biệt so với bình thường.

Bên cạnh đó, chế độ ăn uống và môi trường sống cũng ảnh hưởng lớn đến màu sắc của da. Khi cơ thể thiếu dinh dưỡng, hút thuốc hoặc uống nhiều rượu bia, làn da sẽ nhanh lão hóa, trở nên xỉn màu và kém săn chắc hơn. Ngoài ra, khói bụi, ô nhiễm và tiếp xúc thường xuyên với các hóa chất độc hại cũng có thể làm tổn thương tế bào da, khiến sắc tố bị rối loạn và da trở nên không đều màu.

Hiện tượng màu sắc da thay đổi có nguy hiểm không?

Phần lớn tình trạng thay đổi màu da đều lành tính và không nguy hiểm. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề sức khỏe như ung thư da, bệnh gan hoặc các bệnh về da. Vì vậy, bạn nên đến bác sĩ để được kiểm tra và chẩn đoán chính xác.

Phương pháp chẩn đoán

Để chẩn đoán tình trạng thay đổi màu da, bác sĩ sẽ trao đổi với bạn về thời điểm bắt đầu, mức độ thay đổi và cảm giác đi kèm, cũng như xem xét các triệu chứng hoặc bệnh lý khác nếu có. Sau đó, bác sĩ sẽ kiểm tra trực tiếp vùng da bị ảnh hưởng, có thể dùng đèn Wood để quan sát kỹ hơn hoặc lấy mẫu da nhỏ để xét nghiệm dưới kính hiển vi. Trong một số trường hợp, xét nghiệm máu cũng được thực hiện để tìm ra nguyên nhân chính xác.

Điều trị và cải thiện thay đổi màu sắc da

Điều trị tình trạng thay đổi màu da sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra. Một số tình trạng đổi màu da nhẹ có thể tự hồi phục theo thời gian hoặc chỉ cần chăm sóc đơn giản tại nhà. Những trường hợp nặng hơn có thể được điều trị bằng thuốc bôi, thuốc uống hoặc các thủ thuật thẩm mỹ da liễu. Các phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:

• Thuốc bôi làm sáng da, giúp làm mờ các vết thâm sạm.
• Lột da bằng hóa chất, laser hoặc mài da để tái tạo bề mặt da.
• Trang điểm che khuyết điểm trong trường hợp đổi màu nhẹ.
• Thuốc uống hoặc bôi như thuốc kháng sinh, thuốc chống nấm hoặc steroid, được dùng khi có chỉ định của bác sĩ.

Nếu tình trạng thay đổi màu da xuất phát từ bệnh gan, bệnh Addison hoặc viêm da tiếp xúc kích ứng thì người bệnh cần phải chữa trị tận gốc các bệnh lý này để cải thiện màu da. Trường hợp hiếm gặp như ung thư da, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật, xạ trị hoặc những phương pháp điều trị chuyên sâu khác.

Chăm sóc và phòng ngừa

Để giữ làn da đều màu và khỏe mạnh, bạn có thể áp dụng những biện pháp sau:

• Bảo vệ da khỏi ánh nắng: hãy thoa kem chống nắng có chỉ số SPF 50 mỗi ngày. Kết hợp cùng mũ, kính râm hoặc ô khi ra ngoài để giảm tác hại của tia UV – nguyên nhân chính gây rối loạn sắc tố da.
• Duy trì quy trình chăm sóc da đều đặn: sử dụng sản phẩm chứa các thành phần làm sáng da như vitamin C, niacinamide hoặc axit tranexamic.
• Ổn định nội tiết tố: nếu da bị sạm màu do thai kỳ, thuốc tránh thai hoặc giai đoạn mãn kinh, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu hoặc bác sĩ sản phụ khoa để có phương pháp cải thiện phù hợp.
• Chăm sóc da nhẹ nhàng: tránh nặn mụn, gãi hoặc tẩy tế bào chết quá mạnh, vì những tác động này có thể khiến vùng da bị viêm và thâm sạm. Hãy chăm sóc da nhẹ nhàng và cẩn thận.
• Nuôi dưỡng da từ bên trong: uống đủ nước, ăn uống lành mạnh, hạn chế đường và rượu, đồng thời ngủ đủ giấc sẽ giúp làn da sáng khỏe và cân bằng tự nhiên.
• Chăm sóc da định kỳ: thực hiện các liệu trình chuyên sâu như peel da nhẹ hoặc trị liệu laser theo hướng dẫn của bác sĩ để ngăn ngừa tình trạng sạm da quay trở lại.

Để đặt lịch khám, tư vấn và điều trị da đổi màu với các bác sĩ tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách hàng có thể liên hệ theo thông tin:

Tóm lại sự thay đổi màu sắc da có thể đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ yếu tố môi trường đến các vấn đề sức khỏe bên trong cơ thể. Vì vậy, bạn nên chú ý quan sát làn da và đi khám sớm khi có dấu hiệu bất thường để được bác sĩ chẩn đoán và xử trí kịp thời.