Hỏi đáp: Bong gân mắt cá chân bao lâu thì khỏi?

Người chơi các môn thể thao như bóng đá, cầu lông hay pickleball rất dễ gặp bong gân mắt cá chân, đặc biệt khi phải đổi hướng đột ngột. Đây không chỉ là một chấn thương thể thao mà trong đời sống hàng ngày cũng có thể gặp phải do nhiều nguyên nhân. Vậy bong gân mắt cá chân bao lâu thì khỏi và khi nào có thể quay lại vận động, chơi thể thao?

Bong gân mắt cá chân bao lâu thì khỏi?

Thời gian hồi phục bong gân mắt cá chân kéo dài từ ít nhất 3 tuần cho tới 6 tháng, phụ thuộc vào mức độ tổn thương dây chằng, cách xử lý tại chỗ, phương pháp điều trị và chế độ nghỉ ngơi trong suốt quá trình lành thương. Nếu chăm sóc đúng cách, phần lớn các trường hợp có thể hồi phục hoàn toàn mà không để lại di chứng. Cụ thể:

1. Xử lý tại chỗ

Ngay khi bị bong gân, cần sơ cứu theo nguyên tắc R.I.C.E (Rest – Ice – Compression – Elevation) trong vòng 24-48 giờ, gồm 4 bước như sau:

• Rest (Nghỉ ngơi): Dừng chơi thể thao hoặc các hoạt động đang thực hiện, tránh dồn trọng lượng lên mắt cá bị thương.
• Ice (Chườm lạnh): Chườm đá mắt cá chân trong 15-20 phút, 3-4 lần một ngày để giảm sưng và đau.
• Compression (Băng ép): Dùng băng ép cố định nhẹ giúp hạn chế phù nề.
• Elevation (Kê cao chân): Kê, gác chân lên cao (đảm bảo cao hơn tim) để giảm sưng.

Lưu ý: Khi bị bong gân mắt cá nhân, tuyệt đối tránh chườm nóng, xoa bóp mạnh hoặc cố gắng vận động tiếp vì có thể khiến dây chằng bị tổn thương nặng hơn, khiến thời gian hồi phục kéo dài.

2. Mức độ bong gân

Thời gian khỏi bong gân mắt cá chân phụ thuộc vào mức độ bong gân và được chia làm 3 cấp độ như sau:

• Cấp độ 1: Thời gian hồi phục từ 3-5 tuần. Ở mức độ nhẹ nhất, bong gân mắt cá chân chỉ khiến dây chằng bị giãn hoặc rách rất nhẹ. Người bệnh thường không quá đau, mắt cá có thể hơi cứng và sưng đỏ nhưng vẫn đi lại được với tốc độ chậm.
• Cấp độ 2: Thời gian hồi phục từ 4-6 tuần. Bong gân mức độ trung bình xảy ra khi dây chằng bị rách một phần (khoảng 50%). Mắt cá chân sưng đỏ, bầm tím rõ ràng, xuất hiện cơn đau nhói khi vận động, đồng thời khả năng chịu lực trên mắt cá chân cũng giảm, khiến việc đi lại khó khăn hơn so với cấp độ 1.
• Cấp độ 3: Thời gian hồi phục từ 3-6 tháng. Đây là mức độ bong gân mắt cá chân nặng nhất, khi dây chằng bị rách hoàn toàn. Khớp mắt cá trở nên lỏng lẻo, sưng nhiều, bầm tím lan rộng và người bệnh không thể chịu trọng lượng lên chân bị thương. Khi cố gắng bước đi sẽ thấy đau dữ dội và có tình trạng “sụm chân” khi mắt cá chân hầu như không chịu được áp lực. (1)

3. Phương pháp điều trị

Tùy mức độ bong gân, bác sĩ có thể chỉ định các cách điều trị như sau:

• Điều trị bảo tồn:

• • Chườm lạnh, đeo băng ép, kê cao chân theo nguyên tắc R.I.C.E
  • Thuốc giảm đau, chống viêm không kê đơn
  • Bó bột hoặc nẹp trong trường hợp cần hạn chế vận động
  • Vật lý trị liệu giúp cải thiện biên độ vận động của khớp, tăng cường cơ, phục hồi thăng bằng, đồng thời khôi phục sức mạnh, phạm vi chuyển động và độ ổn định cho mắt cá chân.
• Điều trị can thiệp: Áp dụng cho bong gân độ 3, các trường hợp không cải thiện sau điều trị bảo tồn hoặc tình trạng mất ổn định mắt cá chân mạn tính khi dây chằng và mô mềm không còn đủ khả năng giữ vững khớp. Các phương pháp can thiệp có thể bao gồm nội soi khớp xâm lấn tối thiểu hoặc phẫu thuật tái tạo dây chằng nhằm khôi phục sự ổn định cho mắt cá chân.

4. Chế độ nghỉ ngơi

Trong quá trình điều trị bong gân mắt cá chân, cần lưu ý:

• Hạn chế đi lại nhằm tránh dồn trọng lượng lên mắt cá bị thương trong những ngày đầu.
• Sử dụng nạng nếu cần để giảm tải lên dây chằng và khớp.
• Khi mắt cá chân giảm sưng, đau, có thể bắt đầu các bài tập vận động nhẹ, tăng dần cường độ theo hướng dẫn của chuyên viên vật lý trị liệu.
• Tránh chạy, nhảy cho đến khi khớp ổn định.
• Không trở lại các môn thể thao quá sớm, đặc biệt là những môn yêu cầu đổi hướng nhanh và linh hoạt như bóng rổ, pickleball hay cầu lông, để tránh tái phát chấn thương.

Người bệnh cần nghỉ ngơi bao lâu khi bị bong gân mắt cá chân?

Thời gian nghỉ ngơi sau bong gân mắt cá chân kéo dài từ ít nhất 3 tuần cho tới 6 tháng trở lên để mắt cá chân hồi phục. Cụ thể:

• Ít nhất 3-5 tuần: Với cấp độ 1 (dây chằng bị giãn hoặc rách rất nhẹ).
• Ít nhất 4-6 tuần: Với cấp độ 2 (dây chằng rách một phần, gây sưng, đau và hạn chế vận động nhiều hơn).
• Ít nhất 3-6 tháng: Với cấp độ 3 (dây chằng rách hoàn toàn, khớp mất ổn định rõ rệt và cần thời gian dài để phục hồi).

Lưu ý: Ngay cả sau khi hồi phục, bệnh nhân vẫn cần nghỉ ngơi, tiến hành phục hồi vận động, phục hồi chức năng. Việc quay lại vận động hoặc chơi thể thao như pickleball vẫn cần tuân theo chỉ định của bác sĩ tại các bệnh viện uy tín. Bởi dây chằng lúc này vẫn còn dễ lệch hoặc bong trở lại nếu chưa thực sự ổn định, nếu chơi thể thao hoặc vận động mạnh có thể dẫn đến tái chấn thương.

Các giai đoạn hồi phục sau bong gân mắt cá chân

Dưới đây là chi tiết các giai đoạn hồi phục bong mắt cá chân, bao gồm nghỉ ngơi, phục hồi vận động và phục hồi chức năng.

1. Giai đoạn 1: Nghỉ ngơi (trong vòng 3-5 ngày)

Áp dụng nguyên tắc R.I.C.E để giảm sưng và đau. Sau vài ngày, khi sưng và đau giảm, có thể chuyển sang giai đoạn phục hồi vận động.

2. Giai đoạn 2: Phục hồi vận động

Trong giai đoạn này, người bệnh có thể bắt đầu bài tập chịu trọng lượng nhẹ (trừ khi có chỉ định khác hoặc kèm gãy xương) nhằm giúp dây chằng, cơ và khớp phục hồi chức năng bình thường, duy trì sự linh hoạt và giảm cứng khớp, đồng thời tránh làm căng dây chằng quá mức trong khi mô đang lành. Các bài tập trong giai đoạn phục hồi vận động nên có cường độ tăng dần theo hướng dẫn chuyên môn, nhằm đảm bảo an toàn cho người bệnh.

3. Giai đoạn muộn: Phục hồi chức năng

Trong giai đoạn này, vật lý trị liệu là phương pháp giúp giảm đau và viêm còn sót lại, đồng thời tăng cường sức mạnh cơ, phạm vi chuyển động và khả năng thăng bằng của mắt cá chân. Việc thực hiện đầy đủ các bài tập phục hồi chức năng giúp ổn định khớp, hạn chế nguy cơ mất ổn định và giảm khả năng bong gân tái phát, từ đó chuẩn bị cho việc trở lại các hoạt động thể thao một cách an toàn.

Bong gân mắt cá chân bao lâu thì khỏi? Bong gân nhẹ thường hồi phục trong 3-5 tuần, trong khi bong gân nặng có thể mất từ 3-6 tháng hoặc lâu hơn. Thời gian hồi phục sau bong gân mắt cá chân phụ thuộc trực tiếp vào mức độ tổn thương dây chằng, cũng như việc sơ cứu kịp thời, tuân thủ chế độ nghỉ ngơi, áp dụng các bài tập vận động hợp lý và phục hồi chức năng theo hướng dẫn chuyên môn. Từ đó, mắt cá chân sẽ ổn định trở lại, giảm nguy cơ tái chấn thương và giúp sớm quay lại các hoạt động thể thao an toàn.