Rau má là một loại rau dân dã, quen thuộc trong ẩm thực Việt Nam, thường được biết đến với công dụng thanh nhiệt, giải độc, làm đẹp da, rất tốt cho sức khỏe người sử dụng. Tuy nhiên, đối với phụ nữ mang thai, liệu loại rau này có còn là lựa chọn an toàn và có lợi cho thai kỳ? Bà bầu ăn rau má được không? Cùng theo dõi bài viết bên dưới nhé!
Bà bầu có thể ăn rau má nhưng để đảm bảo an toàn cho mẹ và bé, bà bầu nên hạn chế ăn rau má và tốt nhất là nên hỏi ý kiến bác sĩ về liều lượng và tần suất sử dụng nếu muốn thêm rau má vào chế độ ăn.
Rau má (Centella asiatica) là một loại thảo dược thiên nhiên giàu dưỡng chất và hoạt chất sinh học, thường được sử dụng trong Đông – Tây y với nhiều công dụng như thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, chống viêm, hỗ trợ tiêu hóa, làm lành vết thương,… song đồng thời cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ nếu sử dụng không đúng cách, đặc biệt là trong thai kỳ.
Hiện nay, chưa có đầy đủ bằng chứng khoa học khẳng định rau má là thực phẩm an toàn tuyệt đối cho phụ nữ mang thai. Một số tài liệu y học cổ truyền ghi nhận rau má có vị đắng nhẹ, tính hàn, có thể gây co bóp tử cung nhẹ, hạ huyết áp cho thai phụ, ảnh hưởng đến sức khỏe của thai nhi nếu dùng với liều lượng cao và kéo dài.
Vì vậy, việc ăn rau má trong thai kỳ cần được cân nhắc cẩn thận, sử dụng đúng thời điểm và liều lượng phù hợp, tham khảo thêm ý kiến của bác sĩ để vừa bổ sung được đầy đủ các chất dinh dưỡng có trong rau má vừa hạn chế được tối đa những rủi ro có thể xảy ra đối với sức khỏe của mẹ và bé trong thai kỳ.
Khi được sử dụng đúng thời điểm, đúng liều lượng và đúng cách, rau má có thể mang lại nhiều giá trị dinh dưỡng và lợi ích cho mẹ bầu trong thai kỳ như:
Trong thời gian mang thai, thân nhiệt của mẹ bầu thường cao hơn so với bình thường, dễ bị nóng trong, bức bối, khó chịu, nổi mụn, rôm sảy,… do sự thay đổi nội tiết tố và chuyển hóa. Với đặc tính thanh nhiệt tự nhiên, rau má giúp làm dịu cơ thể, mát gan, giảm cảm giác mệt mỏi cho mẹ bầu một cách nhanh chóng và hiệu quả, đặc biệt là trong những ngày hè oi bức.
Một số nghiên cứu cho thấy, rau má có khả năng tăng cường lưu thông máu, lợi tiểu nhẹ, hỗ trợ làm lành vết thương, giảm nguy cơ suy giãn tĩnh mạch, giúp giảm hiện tượng giữ nước, sưng phù nhẹ ở chi dưới – một tình trạng thường gặp ở tam cá nguyệt thứ 2 và thứ 3 của thai kỳ do cơ thể thai phụ tăng trọng lượng và thay đổi nội tiết tố. Tuy nhiên, thai phụ chỉ nên sử dụng rau má ở tần suất và liều lượng vừa phải, hợp lý, tránh việc lạm dụng gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
Rau má là nguồn thực phẩm chứa nhiều các vi chất thiết yếu và quan trọng cho thai kỳ như vitamin K, vitamin C, vitamin B, magie, canxi, thành phần triterpenoids,… có tác dụng hỗ trợ tuần hoàn, cải thiện sức khỏe mạch máu, làn da, mô liên kết, góp phần tăng cường sức khỏe thai kỳ cho mẹ.
Rau má có tính hàn, chứa hàm lượng chất xơ và nước nhiều, có tác dụng dưỡng âm, thanh nhiệt, nhuận gan, lợi tiểu, thúc đẩy nhu động ruột hoạt động hiệu quả, cải thiện tiêu hóa, ngăn ngừa tình trạng táo bón nhẹ – một vấn đề thường gặp trong thai kỳ.
Theo y học cổ truyền, rau má có vị đắng nhẹ, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu và sát trùng. Trong khi đó, y học hiện đại cũng ghi nhận nhiều thành phần hoạt chất trong rau má như asiaticoside, madecassoside, flavonoid,… có tác dụng chống oxy hóa, cải thiện tuần hoàn máu và làm lành tổn thương mô.
Đối với phụ nữ mang thai, đặc biệt là trong 3 tháng đầu, rau má có thể mang đến những tác động không mong muốn nếu sử dụng không đúng cách. Tính mát và hoạt chất sinh học của rau má có khả năng ảnh hưởng đến tử cung, làm tăng nguy cơ co bóp và sảy thai nếu lạm dụng.
Hiện nay, vẫn chưa có đủ bằng chứng về tính an toàn hay nguy cơ của rau má đối với thai kỳ. Đồng thời các tổ chức y tế uy tín trên thế giới cũng chưa đưa ra khuyến nghị chính thức nào về việc nên hay không nên để bà bầu ăn rau má. Tuy nhiên, một số giả thuyết cho rằng, rau má là loại rau tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho thai phụ như:
Rau má là loại rau rất mát, có tính hàn nên nếu mẹ bầu ăn sống, uống nước rau má ép, sinh tố rau má đặc hoặc dùng quá thường xuyên với số lượng nhiều, đặc biệt trong 3 tháng đầu thai kỳ, có thể gây lạnh bụng, kích thích nhẹ đến tử cung, làm tăng nguy cơ co bóp tử cung, đau bụng dưới, dọa sảy thai. Điều này rất nguy hiểm đối với mẹ bầu, đặc biệt ở những người có cơ địa yếu.
Theo một số nghiên cứu ghi nhận, rau má có khả năng hạ huyết áp nhẹ. Đối với những thai phụ có nền huyết áp thấp, việc dùng rau má (nhất là nước rau má sống) trong thai kỳ có thể gây tụt huyết áp đột ngột, dẫn đến tình trạng choáng váng, mệt mỏi, buồn nôn, thậm chí là ngất xỉu.
Dù chưa có bằng chứng lâm sàng và khoa học về nguy cơ sảy thai khi sử dụng rau má nhưng một số tài liệu y học cổ truyền cho rằng rau má có thể ảnh hưởng đến nội tiết và chu kỳ kinh nguyệt. Khi sử dụng nhiều và kéo dài, rau má thường gây rối loạn nội tiết, gián tiếp ảnh hưởng đến sự ổn định của thai kỳ, làm gia tăng nguy cơ sảy thai ở thai phụ.
Rau má sống nếu không được rửa sạch, khử khuẩn kỹ càng trước khi dùng (ép, xay sinh tố,…), nguy cơ nhiễm khuẩn đường ruột là rất cao. Rau sống cũng rất dễ tồn dư vi sinh vật, chứa trứng giun, ký sinh trùng hoặc dư lượng thuốc bảo vệ thực vật. Khi đó, nếu sử dụng không đúng cách, mẹ bầu có thể bị tiêu chảy, đau bụng, nôn ói, rối loạn tiêu hóa, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể của thai phụ và sự phát triển, sức khỏe của thai nhi.
Lưu ý: Các khuyến nghị bên chỉ mang tính chất tham khảo, không áp dụng đối với tất cả các mẹ bầu. Mỗi thai phụ có thể trạng và tình trạng sức khỏe thai kỳ khác nhau, do đó cần được đánh giá riêng biệt bởi bác sĩ chuyên khoa để có tư vấn chính xác và phù hợp nhất.
Bác sĩ Duy Tùng, BVĐK Tâm Anh cho biết, rau má mang lại nhiều lợi ích nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro cho mẹ bầu, đặc biệt không phải mẹ bầu nào cũng phù hợp sử dụng rau má trong thời gian mang thai. Dưới đây là những trường hợp thai phụ nên kiêng sử dụng hoàn toàn loại rau này:
Rau má có chứa nhiều chất tiềm ẩn nguy cơ gây ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và bé trong thai kỳ nên khi tiêu thụ, thai phụ phải hết sức cẩn trọng với liều lượng, tần suất, thời điểm và cách sử dụng. Vì thế, để đảm bảo an toàn và hạn chế các rủi ro, mẹ bầu có thể dùng các loại thực phẩm khác để thay thế cho rau má. Cụ thể:
Để chế độ dinh dưỡng thai kỳ cân bằng hơn, mẹ bầu nên thay đổi linh hoạt nhiều loại rau thay vì chỉ dùng rau má. Một trong những loại rau xanh được khuyên dùng chính là rau đay, chi tiết xem tại bầu ăn rau đay được không.
Rau má thường được xem là thực phẩm giải nhiệt, nhưng với bà bầu, việc sử dụng cần được cân nhắc kỹ để tránh rủi ro cho thai kỳ. Để đảm bảo an toàn, bạn nên được bác sĩ sản khoa đánh giá thể trạng, từ đó hướng dẫn chế độ dinh dưỡng phù hợp thay vì tự ý bổ sung. Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, mẹ bầu được tư vấn cá nhân hóa bởi đội ngũ chuyên gia dinh dưỡng và sản khoa, giúp kiểm soát chế độ ăn, hạn chế nguy cơ sảy thai, đồng thời tối ưu dưỡng chất cho sự phát triển toàn diện của thai nhi.
Để đặt lịch khám, tư vấn về chế độ dinh dưỡng và chăm sóc sức khỏe thai kỳ với các bác sĩ tại Trung tâm Sản Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách hàng có thể liên hệ theo thông tin sau:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Bà bầu ăn rau má được không là thắc mắc thường gặp trong thai kỳ. Loại rau này có tính mát, cung cấp một số dưỡng chất nhưng nếu dùng quá nhiều dễ gây lạnh bụng, tiêu chảy và có nguy cơ kích thích co bóp tử cung. Ngoài ra, nó có thể ảnh hưởng đến huyết áp hoặc đường huyết ở phụ nữ mang thai. Vì vậy, việc sử dụng cần thận trọng, chỉ nên bổ sung với lượng rất nhỏ và không dùng thường xuyên. Giải pháp an toàn hơn là lựa chọn các loại rau xanh giàu acid folic và sắt, vừa tốt cho mẹ vừa hỗ trợ sự phát triển của thai nhi.
