Xét nghiệm bệnh vảy nến gồm những phương pháp gì?

Vảy nến (psoriasis) là bệnh mạn tính, tiến triển từng đợt, dai dẳng, căn nguyên của bệnh chưa rõ, chiếm 2%-3% dân số. Trong một số trường hợp, bác sĩ Da liễu có thể cần xét nghiệm bệnh vảy nến để xác định bệnh, phân loại và lên phác đồ điều trị bệnh hiệu quả. Vậy bệnh cần làm xét nghiệm gì? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Khi nào cần xét nghiệm bệnh vảy nến?

Không phải lúc nào cũng cần xét nghiệm bệnh vảy nến để chẩn đoán bệnh. Phần lớn trường hợp bác sĩ có thể chẩn đoán chỉ dựa vào thăm khám lâm sàng. Tuy nhiên, xét nghiệm sẽ được chỉ định trong các trường hợp sau:

• Tổn thương không điển hình hoặc khó phân biệt với bệnh khác.
• Bệnh nặng, cần đánh giá trước khi điều trị toàn thân bằng các loại thuốc như methotrexate, cyclosporin, retinoid hoặc thuốc sinh học.
• Vảy nến có dấu hiệu nhiễm trùng hoặc biến chứng như nhiễm trùng, mưng mủ, sốt.

Các phương pháp xét nghiệm bệnh vẩy nến phổ biến

Bên cạnh dựa vào triệu chứng, bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm nếu cần thiết để chẩn đoán bệnh. Dưới đây là các phương pháp phổ biến:

1. Sinh thiết da hoặc móng

Chỉ định khi tổn thương không điển hình hoặc cần phân biệt với các bệnh da khác (viêm da cơ địa, nấm da, nấm móng, lichen phẳng…). Bác sĩ sẽ lấy một mảnh da hoặc móng nhỏ để soi dưới kính hiển vi để tìm kiếm những điểm đặc trưng của vảy nến.

2. Xét nghiệm công thức máu

Bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm công thức máu để đánh giá chức năng gan, thận, tình trạng viêm, nhiễm trùng mạn tính như viêm gan siêu vi, lao tiềm ẩn, HIV… trước và trong khi điều trị bằng các loại thuốc toàn thân như methotrexate, cyclosporin, retinoid, thuốc sinh học… để theo dõi tác dụng phụ của thuốc cũng như lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, cá nhân hóa.

Ngoài ra, xét nghiệm máu có giá trị trong một số trường hợp như người bệnh mắc vảy nến thể mủ toàn thân (von Zumbusch) có thể gây mất cân bằng điện giải, hạ canxi máu. Xét nghiệm sinh hóa máu, cụ thể là canxi máu có thể giúp phát hiện kịp thời để kiểm soát biến chứng.

Ở người bệnh gặp biến chứng viêm khớp vảy nến, một số chỉ số máu có thể giúp bác sĩ theo dõi tình trạng viêm khớp như:

• Tốc độ máu lắng (VS): Tăng trong giai đoạn viêm cấp.
• Protein phản ứng C (CRP): Tăng trong giai đoạn viêm cấp.
• Yếu tố dạng thấp (RF), anti-CCP: Thường âm tính trong vảy nến thể khớp.
• Kháng thể kháng nhân (ANA): Có thể dương tính ở hiệu giá thấp.

3. Xét nghiệm ASLO

Xét nghiệm ASLO hay xét nghiệm đo lường nồng độ kháng thể Anti-Streptolysin O trong máu. Kháng thể được tạo để chống lại Streptolysin O, một độc tố do vi khuẩn liên cầu nhóm A (Streptococcus pyogenes) sản xuất, thường gây các bệnh nhiễm trùng như viêm họng và các bệnh về da. Xét nghiệm có thể giúp xác định nguyên nhân bệnh, cụ thể là vảy nến thể giọt do vi khuẩn liên cầu nhóm A gây ra.

4. Xét nghiệm gen

Dù ít khi được chỉ định, xét nghiệm gen vẫn có giá trị trong việc chẩn đoán xác định vảy nến. Một số gen có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh, ví dụ HLA-CW6 gặp ở 87% người bệnh, hoặc các gen như HLA-B13, B17, BW57, CW6… Ngoài ra, xét nghiệm gen có thể hỗ trợ cá nhân hóa điều trị.

5. Chẩn đoán hình ảnh khác

Ngoài các phương pháp xét nghiệm trên, người bệnh nghi ngờ mắc viêm khớp vảy nến có thể được chỉ định một số phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác như siêu âm, chụp X-quang, CT… Bệnh này xuất hiện trên 20%-30% trường hợp người mang bệnh vảy nến, khoảng 80% trường hợp có viêm khớp xuất hiện sau tổn thương bệnh. (1)

Ý nghĩa của kết quả xét nghiệm bệnh vảy nến

Mỗi xét nghiệm được chỉ định bởi bác sĩ Da liễu đều có giá trị trong việc đánh giá, chẩn đoán, phân loại tình trạng bệnh:

• Xác định chẩn đoán chính xác: khi gặp tổn thương da không điển hình hoặc dễ nhầm với các bệnh khác (chàm, nấm da, lupus…), sinh thiết da và mô bệnh học giúp khẳng định bệnh.
• Đánh giá mức độ bệnh: xét nghiệm máu và các thang điểm như PASI hỗ trợ bác sĩ phân loại bệnh mức độ nhẹ, vừa hay nặng, từ đó chọn phác đồ phù hợp và theo dõi bệnh kịp thời.
• Theo dõi biến chứng và biến thể nặng: với vảy nến thể mủ hoặc toàn thân, xét nghiệm canxi máu, điện giải, CRP, công thức máu giúp phát hiện sớm biến chứng nguy hiểm (mất cân bằng điện giải, nhiễm trùng, suy đa tạng).
• Chuẩn bị trước khi điều trị toàn thân hoặc thuốc sinh học: xét nghiệm chức năng gan – thận, viêm gan, lao, HIV… là bắt buộc trước khi dùng thuốc ức chế miễn dịch hoặc sinh học để đảm bảo an toàn.
• Theo dõi đáp ứng điều trị và tác dụng phụ: xét nghiệm định kỳ giúp bác sĩ biết bệnh có đáp ứng thuốc hay không, đồng thời phát hiện sớm tác dụng phụ của thuốc lên gan, thận, máu.

Quy trình xét nghiệm vảy nến

Dưới đây là quy trình xét nghiệm bệnh vảy nến tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM:

• Đăng ký khám: khách hàng đăng ký khám tại bệnh viện hoặc qua tổng đài/ứng dụng đặt lịch của Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. Các bạn chăm sóc khách hàng sẽ hướng dẫn làm thủ tục và sắp xếp lịch khám với bác sĩ chuyên khoa.
• Khám lâm sàng: bác sĩ hỏi bệnh sử, tiền sử gia đình, đánh giá các yếu tố nguy cơ. Bác sĩ sẽ khám da toàn thân, móng, đánh giá các bất thường ở khớp… để ghi nhận tổn thương đặc trưng của bệnh, xác định mức độ bệnh (thang điểm PASI, BSA, DLQI) và các biểu hiện đi kèm (nếu có).
• Chỉ định xét nghiệm khi cần:
  • Sinh thiết da: nếu tổn thương không điển hình hoặc khó phân biệt với bệnh khác.
  • Soi tươi/cấy nấm: loại trừ nấm da.
  • Xét nghiệm máu: công thức máu, chức năng gan – thận, CRP, tốc độ lắng máu (VS), canxi máu (đặc biệt với vảy nến thể mủ).
  • Xét nghiệm tầm soát trước điều trị: viêm gan, lao, HIV… nếu chuẩn bị dùng thuốc toàn thân hoặc sinh học.
• Bác sĩ đọc kết quả: sau khi có kết quả xét nghiệm, khách hàng quay lại phòng khám để được bác sĩ giải thích kết quả xét nghiệm, xác định có phải bệnh hay không, phân loại thể bệnh, nguyên nhân, mức độ và lên phác đồ điều trị.

Câu hỏi thường gặp

1. Xét nghiệm có đau không?

Phần lớn các xét nghiệm không gây đau hoặc chỉ đau ít, do chỉ cần lấy máu, mẫu sinh thiết da nhỏ hoặc soi da đơn giản.

2. Có cần nhịn ăn trước khi xét nghiệm không?

Với xét nghiệm máu thông thường không cần nhịn ăn. Tuy nhiên, nếu bác sĩ yêu cầu làm thêm xét nghiệm sinh hóa (đường huyết, mỡ máu…) thì nên nhịn ăn 8-10 tiếng trước khi lấy máu. Bạn sẽ được hướng dẫn cụ thể khi làm thủ tục.

3. Bao lâu có kết quả?

Đa số kết quả xét nghiệm máu hoặc soi da thường có trong trong ngày. Nếu có sinh thiết da hoặc xét nghiệm lao, thời gian trả sau vài ngày làm việc.

4. Xét nghiệm bệnh vảy nến ở đâu uy tín?

Khách hàng có thể thực hiện tại Khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM. Cùng với đội ngũ bác sĩ Da liễu giàu kinh nghiệm, bệnh viện còn có hệ thống cơ sở xét nghiệm – mô bệnh học hiện đại, giúp chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả các bệnh về da. Ngoài ra, khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da cũng có những loại thuốc mới, hiện đại như thuốc sinh học, giúp người bệnh kiểm soát hiệu quả.

Trên đây là các phương pháp xét nghiệm có thể được chỉ định cho người bệnh. Dù trong nhiều trường hợp, người bệnh không cần xét nghiệm bệnh vảy nến để xác định. Nhưng những xét nghiệm lại có nhiều ý nghĩa trong việc phân loại, lên phác đồ điều trị cũng như theo dõi tình trạng sức khỏe, khả năng đáp ứng điều trị của người bệnh.