Sa sinh dục có chữa được không? Điều trị bao lâu thì khỏi hẳn?

Sa sinh dục hay sa tạ chậu là tình trạng các cơ quan vùng chậu như bàng quang, niệu đạo, tử cung, trực tràng,… sa xuống khỏi vị trí giải phẫu ban đầu, gây đau khi giao hợp, tiểu không tự chủ,…. ảnh hưởng đến sinh hoạt, đời sống và sức khỏe người bệnh. Vậy sa sinh dục có chữa được không? Điều trị bao lâu thì khỏi hẳn? Bài viết này, thạc sĩ, bác sĩ CKI Nguyễn Văn Nghĩa, Đơn vị Niệu nữ, Khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, BVĐK Tâm Anh TP.HCM sẽ tư vấn giải đáp thắc mắc.

Sa sinh dục có chữa được không?

Có, sa sinh dục hoàn toàn có thể chữa được. Mức độ hiệu quả tùy theo cấp độ bệnh và tình trạng sức khỏe tổng thể. Việc điều trị có thể bao gồm thay đổi lối sống, tập vật lý trị liệu sàn chậu, sử dụng vòng nâng âm đạo (pessary) hoặc phẫu thuật phục hồi cấu trúc sàn chậu.

Đối với sa sinh dục độ 1 và sa sinh dục độ 2 (cấp độ nhẹ) có thể cải thiện tình trạng này bằng các phương pháp điều trị không phẫu thuật như: thay đổi lối sống, bài tập sàn chậu và đặt vòng nâng âm đạo. Các phương pháp điều trị này thường rất hiệu quả trong việc cải thiện các triệu chứng, đặc biệt là đối với sa sinh dục từ nhẹ đến trung bình (độ 1 và 2). (1)

Tập luyện cơ sàn chậu tự tập tại nhà (bài tập Kegel) hoặc bài tập giúp tăng cường cơ bắp hỗ trợ sàn chậu, thay đổi lối sống làm giảm căng thẳng và vòng nâng âm đạo có thể hỗ trợ vật lý để giữ các cơ quan tại chỗ.

Đối với nhiều phụ nữ, các biện pháp điều trị bảo tồn này này có thể làm giảm hoặc loại bỏ các triệu chứng khó chịu do sa sinh dục, nâng cao chất lượng cuộc sống. Mặc dù về mặt giải phẫu, sa sinh dục vẫn chưa được điều trị hoàn toàn, tình trạng này vẫn tồn tại ở mức độ nào đó, nhưng không gây các triệu chứng khó chịu cũng như không ảnh hưởng đến cuộc sống và các sinh hoạt thường ngày của người bệnh.

Sa sinh dục điều trị bao lâu thì khỏi hẳn?

Về cơ bản, sa sinh dục không thể điều trị khỏi hẳn mà chỉ có thể cải thiện đến mức độ nào đó mà không gây triệu chứng, không ảnh hưởng đến cuộc sống và sinh hoạt của người bệnh. Tùy vào phương pháp điều trị sa sinh dục cụ thể và mức độ của tình trạng sa sút, thời gian điều trị có thể khác nhau.

Đối với các phương pháp điều trị bảo tồn như tập luyện cơ sàn chậu có thể mất đến 6 tháng để các triệu chứng cải thiện và nâng cao chất lượng đời sống của người bệnh. Đối với các trường hợp điều trị sa sinh dục bằng phẫu thuật hoặc đặt lưới nâng âm đạo, thời gian hồi phục có thể ngắn hơn, nhưng đôi khi vẫn cần nghỉ ngơi, giảm vận động mạnh trong 3 – 6 tháng trước khi có thể trở lại các hoạt động bình thường.

Yếu tố nào ảnh hưởng kết quả điều trị bệnh?

Kết quả của điều trị sa sinh dục có thể bị ảnh hưởng bởi rất nhiều các yếu tố, như:

• Tuổi tác: tuổi tác cao có thể liên quan đến các mô yếu hơn và có nguy cơ cao hơn đối với các biến chứng phẫu thuật hoặc tái phát.
• Chỉ số khối cơ thể (BMI) cao hơn và béo phì: là những yếu tố nguy cơ đối với cả sự phát triển của sa sinh dục và kết quả phẫu thuật có khả năng kém hiệu quả hơn hoặc tỷ lệ tái phát cao hơn.
• Số lần sinh con qua đường âm đạo (ngả âm đạo): nhiều lần sinh qua ngả âm đạo, đặc biệt là những lần sinh con lớn hoặc có thời gian chuyển dạ kéo dài, là những yếu tố nguy cơ cao đối với sa tử cung và có thể ảnh hưởng đến kết quả điều trị lâu dài.
• Mức độ hoạt động thể chất: phải làm các công việc hoặc hoạt động liên quan đến việc nâng vật nặng hoặc mắc bệnh gây tăng áp lực bụng (do táo bón) có thể ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả điều trị và làm tăng nguy cơ tái phát sa sinh dục.
• Ho mạn tính: các tình trạng dẫn đến ho mạn tính (ví dụ: hen suyễn, viêm phế quản) làm tăng áp lực trong ổ bụng và có thể gây căng thẳng cho các vết thương sàn chậu sau phẫu thuật.
• Rối loạn mô liên kết: các tình trạng di truyền ảnh hưởng đến mô liên kết (ví dụ: hội chứng Ehlers-Danlos, hội chứng Marfan) có thể khiến các mô yếu hơn, làm cho việc sửa chữa trở nên khó khăn hơn và khả năng tái phát cao hơn.
• Tình trạng mãn kinh và các yếu tố nội tiết tố: estrogen đóng vai trò trong việc duy trì sức khỏe và độ co giãn của các mô âm đạo. Phụ nữ sau mãn kinh có thể bị teo âm đạo, ảnh hưởng đến sự thoải mái và toàn vẹn mô cho phẫu thuật. Liệu pháp estrogen có thể được sử dụng trong một số trường hợp để cải thiện chất lượng mô.
• Tiền sử phẫu thuật sa sinh dục trước đây hoặc phẫu thuật cắt tử cung.
• Mức độ nghiêm trọng và giai đoạn của sa sinh dục: ở giai đoạn tiến triển hoặc nặng hơn, ví dụ, giai đoạn III (độ 3) hoặc IV (độ 4) có thể khó khăn hơn để điều trị và có nguy cơ tái phát cao hơn so với các trường hợp nhẹ hơn.
• Loại sa sinh dục cụ thể: sa sinh dục có thể ảnh hưởng đến các khoang khác nhau của âm đạo (trước, sau, giữa). Các cơ quan cụ thể liên quan (bàng quang, trực tràng, tử cung, âm đạo) và sự phức tạp của tình trạng này sẽ ảnh hưởng đến lựa chọn điều trị và kết quả điều trị.

Các phương pháp điều trị sa sinh dục hiện nay

Hiện có 2 phương pháp điều trị sa sinh dục là điều trị bảo tồn và phẫu thuật:

• Đối với điều trị bảo tồn: chủ yếu tập trung vào việc cải thiện các triệu chứng của sa sinh dục do cơ sàn chậu suy yếu như tập luyện cơ sàn chậu (bài tập Kegel), thay đổi lối sống, sinh hoạt hoặc đặt vòng nâng âm đạo. Tùy thuộc vào tình trạng hiện tại của người bệnh cũng như nhu cầu sinh hoạt tình dục hay sinh nở trong tương lai, sa sinh dục có thể được cân nhắc điều trị bảo tồn (không phẫu thuật) hoặc can thiệp ngoại khoa.
• Điều trị phẫu thuật: tập trung vào việc sửa chữa giải phẫu các mô hỗ trợ và khôi phục vị trí giải phẫu tự nhiên của các cơ quan vùng chậu. Phẫu thuật thường giúp giảm bớt đáng kể và giảm các triệu chứng như cảm giác có khối sa ở vùng chậu, áp lực và các vấn đề về bàng quang hoặc ruột liên quan. Đối với nhiều phụ nữ, điều này dẫn đến chất lượng cuộc sống được cải thiện rất nhiều.

Cần lưu ý gì trong quá trình điều trị sa sinh dục

Trong quá trình điều trị sa sinh dục cần lưu ý những điều sau đây:

1. Trước khi điều trị

Trước khi điều trị sa sinh dục người bệnh sẽ được chẩn đoán toàn diện để đánh giá mức độ, các yếu tố nguy cơ và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Cụ thể:

• Khám lâm sàng toàn diện để xác định loại sa sinh dục cụ thể (ví dụ: sa trước, sa sau, sa tử cung hoặc sa âm đạo) và xác định mức độ nghiêm trọng hoặc giai đoạn của bệnh.
• Đánh giá triệu chứng cụ thể của người bệnh cũng như mức độ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Các triệu chứng phổ biến bao gồm cảm giác khối sa vùng âm đạo, áp lực hoặc nặng vùng chậu, các vấn đề về tiết niệu (tiểu không tự chủ, tiểu gấp, tiểu nhiều lần, tiểu không hết), khó đi tiêu (táo bón, tiểu không hết) và rối loạn chức năng tình dục.
• Tiền sử bệnh và bệnh đi kèm bao gồm tiền sử sản khoa, các ca phẫu thuật trước đây và các tình trạng bệnh hiện có (ví dụ: ho mạn tính, táo bón, rối loạn mô liên kết,…).
• Người bệnh có mong muốn sinh con trong tương lai, hoạt động tình dục hay không?
• Các tình trạng liên quan như tiểu không tự chủ khi gắng sức (có thể bị che khuất bởi sa tử cung và có thể trở nên rõ ràng sau khi phẫu thuật chỉnh sửa), bàng quang tăng hoạt hoặc tiểu không tự chủ.

2. Trong quá trình điều trị

Lưu ý quan trọng trong quá trình điều trị sa sinh dục chính là tuân thủ các chỉ định của bác sĩ về điều trị và tái khám theo lịch hẹn để bác sĩ có thể đánh giá tình trạng hiện tại, tốc độ phục hồi cũng như có thể can thiệp nếu cần thiết. Đối với điều trị sa sinh dục bằng các phương pháp bảo tồn, trong quá trình điều trị người bệnh cần lưu ý:

• Thay đổi lối sống: bao gồm kiểm soát cân nặng, tránh nâng vật nặng và gắng sức, kiểm soát ho mạn tính và điều trị táo bón bằng chế độ ăn nhiều chất xơ và uống đủ nước.
• Tập luyện cơ sàn chậu (bài tập Kegels): thường là phương pháp điều trị đầu tiên, đặc biệt là đối với tình trạng sa tử cung nhẹ đến trung bình. Phương pháp này có thể cải thiện các triệu chứng và có thể ngăn ngừa bệnh tiến triển. Quan trọng là người bệnh cần thực hiện đúng các động tác siết cơ và kiên trì tập luyện mỗi ngày.
• Đối với các trường hợp lựa chọn đặt vòng nâng âm đạo, sẽ được bác sĩ hướng dẫn lắp đặt đúng cách, vệ sinh thường xuyên và theo dõi để ngăn ngừa các biến chứng như kích ứng âm đạo, loét hoặc nhiễm trùng. Đôi khi, estrogen tại chỗ có thể được kê đơn cho phụ nữ sau mãn kinh để cải thiện sức khỏe mô âm đạo trong lúc sử dụng vòng nâng.
• Điều trị bằng liệu pháp estrogen âm đạo (kem, viên hoặc vòng) có thể giúp làm giảm các triệu chứng như khô âm đạo và khó chịu liên quan đến sa tử cung, đồng thời cải thiện chất lượng mô, có thể có lợi khi kết hợp với các phương pháp điều trị khác như đặt thuốc nâng âm đạo hoặc được sử dụng trước khi phẫu thuật.

Trường hợp được chỉ định điều trị sa sinh dục bằng phẫu thuật thì bác sĩ có thể phải nằm viện 3 – 5 ngày để theo dõi, điều này bác sĩ sẽ trao đổi kỹ hơn, tùy vào từng trường hợp.

3. Sau khi điều trị

Sau điều trị sa sinh dục, người bệnh cần lưu ý về việc chăm sóc, tái khám và phòng ngừa sa sinh dục tái phát, gồm:

• Tránh nâng vật nặng, căng thẳng và các hoạt động gắng sức trong khoảng thời gian nhất định (thường là 4 – 12 tuần, tùy thuộc vào phẫu thuật).
• Dùng thuốc theo chỉ định để giảm đau và dự phòng nhiễm trùng.
• Chăm sóc vết mổ sạch và khô, thay băng gạc đúng cách.
• Ngăn ngừa táo bón và đảm bảo bàng quang được làm rỗng đúng cách.
• Bác sĩ sẽ hướng dẫn về thời điểm an toàn để quan hệ tình dục trở lại (thường là sau 6 tuần hoặc theo lời khuyên của bác sĩ phẫu thuật).
• Chăm sóc vệ sinh vòng nâng âm đạo (nếu có): tháo bỏ, vệ sinh và kiểm tra thường xuyên.
• Tái khám theo lịch hẹn tại bệnh viện để theo dõi quá trình lành vết thương cũng như quá trình hồi phục sau phẫu thuật.

Cho dù được điều trị bảo tồn hay phẫu thuật, việc duy trì các thay đổi lối sống lành mạnh, kiểm soát cân nặng, tránh táo bón và nâng vật nặng là rất quan trọng để duy trì hiệu quả trong việc điều trị sa sinh dục và giảm nguy cơ tái phát.

Ngay cả khi các dấu hiệu của sa sinh dục đã biến mất hoặc hồi phục sau phẫu thuật, người bệnh vẫn nên kiên trì tập luyện cơ sàn chậu để duy trì sức khỏe các cơ này để ngăn các vấn đề về sức khỏe đường tiết niệu có liên quan đến cơ sàn chậu suy yếu như: tiểu không tự chủ khi ho, hắt hơi, khó tiểu, tiểu rắt,…

Địa chỉ khám và điều trị sa sinh dục hiệu quả, uy tín và riêng tư

Đơn vị Niệu nữ, Khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, BVĐK Tâm Anh TP.HCM và Đơn vị Tiết niệu, Trung tâm Khám chữa bệnh Tâm Anh Quận 7 là địa chỉ khám và điều trị sa sinh dục hiệu quả, uy tín và riêng tư. Tại đây có đội ngũ bác sĩ giỏi, là những chuyên gia hàng đầu trong chẩn đoán và điều trị sa sinh dục và các vấn đề về sức khỏe tiết niệu ở nữ giới.

Thăm khám trực tiếp với các chuyên gia, phòng khám riêng tư, bảo mật thông tin khách hàng, theo dõi sát sao trong quá trình điều trị,… máy tập sàn chậu, giúp người bệnh thao tác đúng và rút ngắn thời gian điều trị bảo tồn với sa sinh dục. Phẫu thuật chỉnh sửa sa sinh dục nội soi, xâm lấn tối thiểu, có sự hỗ trợ của robot, tăng cường độ chính xác, bảo tồn các mô và cấu trúc thần kinh lân cận, rút ngắn thời gian hồi phục và đảm bảo các chức năng đường tiết niệu hậu phẫu thuật.

Hy vọng với những thông tin bài viết vừa chia sẻ đã giúp giải đáp thắc mắc của bạn về việc sa sinh dục có chữa được không? Điều trị bao lâu thì khỏi? cũng như các phương pháp điều trị và những lưu ý trước, trong và sau khi điều trị sa sinh dục.