Viêm da cơ địa ở mặt: Nguyên nhân, hình ảnh, cách trị hiệu quả

Viêm da cơ địa ở mặt là bệnh da liễu thường gặp ở cả trẻ em và người lớn, không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Trong bài viết này, thạc sĩ bác sĩ chuyên khoa I Trần Nguyễn Anh Thư, Chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM sẽ chia sẻ nguyên nhân gây bệnh , cách nhận biết qua hình ảnh và các phương pháp điều trị hiệu quả.

Viêm da cơ địa ở mặt là gì?

Viêm da cơ địa ở mặt là bệnh da liễu mãn tính, tình trạng này có thể khiến da mặt bị khô, bong tróc và ngứa. Tình trạng viêm da làm cho hàng rào bảo vệ tự nhiên của da không hoạt động tốt như da bình thường. Điều này khiến da bạn nhạy cảm, do đó da có thể dễ dàng phản ứng với các chất gây kích ứng và dị ứng trong môi trường, gây ra các đợt bùng phát.

Nguyên nhân viêm da cơ địa ở mặt

1. Yếu tố di truyền

Viêm da cơ địa ở mặt có thể do yếu tố di truyền, chủ yếu liên quan đến gen filaggrin (FLG) và tiền sử gia đình có người mắc bệnh. Đột biến ở gen FLG làm suy yếu hàng rào bảo vệ da, khiến da dễ bị viêm và tổn thương, làm bệnh nặng hơn và kéo dài. Gen này đặc biệt phổ biến ở người da trắng. Ngoài ra, nếu cha hoặc mẹ mắc bệnh, con có khoảng 60% khả năng mắc bệnh; nếu cả hai đều mắc, nguy cơ con mắc bệnh có thể lên tới 80%. (1)

2. Yếu tố nhiễm trùng

Ở những người bệnh có sự xuất hiện quá mức của vi khuẩn Staphylococcus aureus trên da. Điều này làm mất cân bằng các vi khuẩn có lợi và làm suy yếu chức năng bảo vệ của da.

3. Yếu tố miễn dịch

Hệ thống miễn dịch của cơ thể thường giúp bảo vệ chống lại bệnh tật, vi khuẩn và vi-rút. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, hệ miễn dịch có thể hoạt động quá mức và rối loạn cân bằng đáp ứng miễn dịch, vì vậy mất cân bằng đáp ứng miễn dịch Th1 và Th2, gây ra tình trạng viêm, dẫn đến viêm da cơ địa ở mặt. Điều này có thể ảnh hưởng đến da mặt, khiến da bị viêm và kích ứng. (2)

4. Tác động của môi trường sống và thời tiết

Một số nghiên cứu cho thấy ô nhiễm không khí và thay đổi thời tiết có thể làm tăng nguy cơ mắc viêm da cơ địa hoặc khiến bệnh tái phát.

5. Sử dụng mỹ phẩm và sản phẩm chăm sóc da không phù hợp

Các thành phần hương liệu và hóa chất trong mỹ phẩm, xà phòng có thể gây kích ứng da, làm suy yếu hàng rào bảo vệ da, từ đó dễ dẫn đến viêm da cơ địa ở mặt và các vấn đề về da khác.

Triệu chứng viêm da cơ địa ở mặt

1. Ở trẻ nhũ nhi

• Bệnh thường bắt đầu từ 2-3 tháng tuổi với các mảng da đỏ, ngứa, nổi nhiều mụn nước nhỏ li ti, dễ vỡ, chảy dịch và đóng mài. Viêm da có thể bị nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc nấm.
• Vị trí thường gặp là 2 má, đôi khi lan ra da đầu, trán hoặc cổ.
• Trẻ có thể dị ứng với sữa, hải sản, thịt bò, thịt gà… Khi tránh các món này, bệnh thường giảm rõ rệt.
• Bệnh dễ tái phát, kéo dài và rất nhạy cảm với các yếu tố như nhiễm trùng, mọc răng, tiêm phòng, thay đổi thời tiết hoặc môi trường.
• Phần lớn trẻ sẽ tự khỏi khi 18-24 tháng, một số có thể tiếp tục bị bệnh khi lớn.

2. Ở trẻ em từ 1 tuổi trở lên

• Thường từ viêm da cơ địa nhũ nhi (trẻ dưới 1 tuổi) chuyển sang.
• Tổn thương là các sẩn đỏ, vết trợt, dạ dày, mụn nước khu trú hay lan tỏa cấp tính kèm theo nhiễm khuẩn thứ phát.
• Vị trí thường gặp là mi mắt, hai bên cổ, ở cổ có sạm da mạng lưới.
• Bệnh dễ bùng phát khi trẻ tiếp xúc với lông động vật, gia cầm, hoặc mặc đồ len,…
• Khoảng 50% sẽ khỏi khi trẻ được 10 tuổi.

3. Triệu chứng khởi phát ở người lớn

• Biểu hiện là mụn nước, sẩn đỏ, có vùng da mỏng trên mảng da dày, lichen hóa, ngứa.
• Bệnh thường xuất hiện quanh vùng da mí mắt.
• Bệnh kéo dài, dễ bị ảnh hưởng bởi dị nguyên, môi trường và tâm sinh lý người bệnh.

Hình ảnh nhận dạng viêm da cơ địa ở mặt thực tế

Viêm da cơ địa ở mặt có ảnh hưởng nhiều đến đời sống không?

Viêm da cơ địa ở mặt, đặc biệt khi nặng và kéo dài từ nhỏ đến tuổi trưởng thành, có thể tác động lớn đến chất lượng cuộc sống. Bệnh không chỉ gây ngứa khó chịu mà còn ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, học tập, công việc và các mối quan hệ. Nhiều người bị mất ngủ, căng thẳng, tự ti, thậm chí trầm cảm do bệnh tái phát liên tục.

Ngoài ra, điều trị lâu dài cũng tốn kém cả về thời gian và chi phí. Một số người phải thay đổi nghề nghiệp hoặc hạn chế giao tiếp xã hội vì bệnh. Những hệ lụy này có thể kéo dài suốt đời, khiến người bệnh gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống.

Chẩn đoán viêm da cơ địa ở mặt

1. Khám lâm sàng

Bác sĩ sẽ kiểm tra da của bạn và trao đổi với bạn về các triệu chứng như thời gian xuất hiện, biểu hiện cụ thể. Ngoài ra, bác sĩ cũng sẽ hỏi về tiền sử bệnh cá nhân và gia đình để có cơ sở chẩn đoán chính xác nhất.

2. Xét nghiệm

Xét nghiệm máu để test xác định dị nguyên và đo nồng độ immunoglobulin E (IgE), một loại kháng thể được hệ miễn dịch giải phóng khi cơ thể phản ứng với dị ứng.

Cách điều trị viêm da cơ địa ở mặt

1. Thuốc bôi

• Trong giai đoạn chữa bệnh:
  • Dùng kem chống ngứa: đây là biện pháp giúp người bệnh giảm cảm giác ngứa, tránh gãi nhiều gây tổn thương da.
  • Bảo vệ da bằng kem dưỡng ẩm: khi mắc bệnh, da thường bị khô, sử dụng kem dưỡng ẩm để làm mềm da từ 2-3 lần mỗi ngày, tránh nứt nẻ gây nhiễm trùng.
  • Bôi kem kháng viêm: nếu da bị viêm, sưng đỏ hoặc ngứa, có thể bôi kem kháng viêm để giảm triệu chứng. Khi tình trạng da cải thiện, nên giảm dùng kem kháng viêm và chuyển sang kem dưỡng ẩm. Lạm dụng kem kháng viêm có thể gây mỏng da, đổi màu, mọc lông và dễ nhiễm trùng, nên chỉ dùng theo chỉ định của bác sĩ.
• Trong giai đoạn phòng bệnh:
• Tiếp tục bảo vệ da bằng kem dưỡng ẩm.
• Sử dụng các hóa mỹ phẩm dành cho da nhạy cảm.

2. Thuốc uống

• Kháng histamin H1: dùng khi người bệnh có biểu hiện ngứa.
• Kháng sinh dùng trong trường hợp có nhiễm khuẩn đặc biệt do tụ cầu vàng hoặc liên cầu, điều trị kéo dài từ 7-14 ngày.
• Corticosteroid: có thể được bác sĩ chỉ định trong thời gian ngắn khi bệnh bùng phát nặng, lưu ý không dùng thuốc kéo dài. Thường cho liều tương đương 0,5-1mg prednisolon/kg cân nặng trong 3-7 ngày đầu khi cần khống chế nhanh tình trạng bệnh. Sau đó, cần ngưng thuốc toàn thân và chỉ dùng thuốc bôi ngoài da hoặc chuyển sang thuốc khác an toàn hơn.
• Các thuốc khác được chỉ định trong trường hợp bệnh dai dẳng, tái phát nhiều, không đáp ứng với các điều trị trên: cyclosporin A, methotrexate.

3. Thuốc sinh học

Các thuốc sinh học điều trị viêm da cơ địa như dupilumab (thuốc ức chế IL4 và IL 13), tralokinumab (ức chế IL 13) hoặc thuốc ức chế JAK như bacriticinib.

Hướng dẫn chăm sóc và sinh hoạt trong quá trình điều trị

• Dưỡng ẩm cho da: ít nhất 2 lần/ngày với các sản phẩm dưỡng ẩm dịu nhẹ phù hợp với làn da.
• Không gãi: thay vì gãi, hãy ấn nhẹ hoặc vỗ vào da. Đối với trẻ em, có thể đeo tất hoặc găng tay vào ban đêm để ngừng gãi.
• Tắm đúng cách: tắm với nước ấm sau đó thấm khô và thoa kem dưỡng ẩm khi da còn ẩm.
• Chọn chất tẩy rửa nhẹ: dùng chất tẩy rửa không chứa xà phòng, cồn hoặc hương liệu. Tránh xà phòng mạnh để bảo vệ lớp màng lipid tự nhiên của da.
• Máy tạo độ ẩm: dùng máy tạo độ ẩm để giữ không khí ẩm, giúp làm dịu da khô.
• Mặc quần áo thoải mái: chọn quần áo mềm mại, thoáng khí, ưu tiên chất liệu từ cotton 100%.
• Quản lý căng thẳng: thực hành thiền, yoga hoặc trò chuyện với người thân để giảm căng thẳng, giúp da khỏe mạnh hơn.

Biện pháp phòng ngừa viêm da cơ địa ở mặt bùng phát

Để phòng ngừa viêm da cơ địa ở mặt bùng phát, bạn có thể thực hiện những biện pháp sau:

• Vệ sinh cơ thể sạch sẽ và thường xuyên, đặc biệt sau khi ra mồ hôi, chơi thể thao, hoặc tiếp xúc với môi trường ô nhiễm.
• Bôi kem dưỡng ẩm sau khi tắm để tránh da khô, nứt nẻ và viêm nhiễm.
• Hạn chế tắm nước nóng để tránh kích ứng da, gây ngứa và viêm.
• Chọn mỹ phẩm, nước hoa, xà phòng tắm gội dịu nhẹ, phù hợp với da và đọc kỹ thành phần để tránh kích ứng.
• Hạn chế ăn hải sản, uống rượu bia và không hút thuốc lá, vì chúng có thể kích thích dị ứng và gây ngứa.
• Không tự ý mua thuốc chống dị ứng, hãy dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và cách điều trị viêm da cơ địa ở mặt. Nếu gặp các vấn đề về da mặt như đỏ, ngứa, phát ban, đừng ngần ngại đến ngay bệnh viện để các bác sĩ Da liễu – Thẩm mỹ Da thăm khám và điều trị kịp thời.