Trẻ bị sởi có uống kháng sinh được không? Cần lưu ý điều gì?

Sởi là một trong những bệnh có khả năng lây nhiễm cao. Bệnh sởi có thể gặp ở bất kỳ đối tượng nào, nhưng thường gặp nhất là ở trẻ em. Bệnh sởi có thể tự hết sau vài tuần, tuy nhiên một số trường hợp bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Nhiều phụ huynh băn khoăn liệu trẻ bị sởi có uống kháng sinh được không, việc sử dụng kháng sinh cho trẻ bị sởi có nguy hiểm không? Bài viết dưới đây sẽ giúp giải đáp thắc mắc cho bố mẹ.

Trẻ bị sởi có uống kháng sinh được không?

Trẻ bị sởi vẫn uống được kháng sinh, tuy nhiên chỉ những trường hợp trẻ bị sởi mắc biến chứng bội nhiễm mới được bác sĩ chỉ định uống kháng sinh. Các trường hợp bệnh sởi thông thường khác không được sử dụng thuốc kháng sinh, vì thuốc không có tác dụng trong việc điều trị các bệnh gây ra do virus.

Sởi là một trong những bệnh đường hô hấp thường gặp, gây ra bởi virus sởi thuộc họ Paramyxoviridae. Sởi có thể lây nhiễm dễ dàng từ người này sang người khác qua dịch tiết đường hô hấp khi tiếp xúc gần với người bệnh. Các nghiên cứu chỉ ra, thuốc kháng sinh chỉ có hiệu quả trong điều trị các bệnh nhiễm khuẩn do vi khuẩn, không có tác dụng với các bệnh do virus gây ra, điển hình như sởi.

Do đó, nếu trẻ bị sởi, bố mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám và điều trị chuẩn y khoa. Tránh việc phụ huynh tự ý điều trị cho trẻ bị sởi bằng thuốc kháng sinh.

Trường hợp nào trẻ bị sởi cần uống kháng sinh?

Bệnh sởi ở trẻ có thể dẫn đến các biến chứng như viêm phổi, viêm tai giữa, nhiễm trùng tai, nhiễm trùng họng, tiêu chảy và viêm kết mạc. (1)

1. Viêm phổi do bội nhiễm vi khuẩn

Trẻ bị sởi có thể gặp biến chứng viêm phổi do bội nhiễm vi khuẩn. Trẻ có thể xuất hiện các tình trạng cấp cứu như khó thở, sốt cao không hạ, ho nhiều, nằm mê man, mất nhận thức,… Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, nhất là ở trẻ dưới 2 tuổi có thể bị biến chứng cao hơn các trẻ khác.

Một nghiên cứu ở nhóm trẻ em dưới 3 tuổi tại New York cho thấy: Việc sử dụng kháng sinh ở trẻ gặp biến chứng viêm phổi do bội nhiễm vi khuẩn trong vòng 2 tuần kể từ khi khởi phát sởi, giúp giảm gấp đôi tỷ lệ tử vong. (2)

2. Viêm tai giữa

Trung bình cứ 100 trẻ bị sởi sẽ có 6 trẻ bị viêm tai giữa, nhiễm trùng tai, tỷ lệ này sẽ cao hơn ở trẻ dưới 2 tuổi. Nếu không được chữa trị đúng cách, tình trạng này có thể làm ảnh hưởng đến thính giác của trẻ. Viêm tai giữa ở trẻ được chẩn đoán dựa trên kết quả nội soi tai, xác định tình trạng viêm màng nhĩ và sự hiện diện của dịch trong tai. Tỷ lệ trẻ bị sởi gặp biến chứng viêm tai giữa giảm đáng kể khi được điều trị bằng kháng sinh.

3. Viêm thanh quản bội nhiễm, viêm phế quản nặng

Trẻ bị sởi gây tổn thương đến niêm mạc và các cơ quan hô hấp, xảy ra tình trạng bị kích thích, sưng đau, ho khan, khàn giọng đột ngột,… Bác sĩ chỉ định sử dụng thuốc kháng sinh trong trường hợp viêm thanh quản bội nhiễm, viêm phế quản nặng nhằm tiêu diệt và ngăn sự phát triển của vi khuẩn.

4. Nhiễm khuẩn da do bội nhiễm

Viêm da bội nhiễm vi khuẩn có thể gây ra tình trạng các nốt ban sởi sưng đỏ, có mủ và gây đau nhức vùng da bị tổn thương. Tình trạng này nếu không được can thiệp kịp thời dễ dẫn đến nhiễm trùng. Tùy vào tình trạng nhiễm khuẩn da, bác sĩ sẽ chỉ định loại kháng sinh phù hợp.

5. Nhiễm trùng máu

Tình trạng nhiễm trùng máu có thể xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập trực tiếp vào máu, có thể thông qua da, hệ hô hấp, hệ tiêu hóa,… gây ra tình trạng nhiễm trùng nghiêm trọng.

Trẻ bị sởi uống kháng sinh có nguy hiểm không?

Nhiều phụ huynh băn khoăn liệu trẻ bị sởi có uống kháng sinh hay không và liệu việc dùng thuốc có gây nguy hiểm không. Thực tế, kháng sinh không nguy hiểm cho trẻ bị sởi nếu sử dụng như chỉ định của bác sĩ. Tuy nhiên, nếu cha mẹ tự ý cho trẻ dùng thuốc, lạm dụng hoặc sử dụng sai cách, kháng sinh có thể gây tác dụng phụ và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của trẻ.

Thuốc kháng sinh không có tác dụng trong điều trị các bệnh gây ra do virus, nhưng có thể được chỉ định trong trường hợp trẻ bị bội nhiễm vi khuẩn. Trong trường hợp sử dụng kháng sinh sai cách, thuốc có thể triệt tiêu các vi khuẩn có lợi, phá hủy cân bằng đường ruột, khiến cơ thể suy giảm khả năng miễn dịch, trẻ có thể trở nên yếu hơn.

Lưu ý khi sử dụng kháng sinh cho trẻ bị sởi

Thuốc kháng sinh chỉ được phép sử dụng điều trị sởi cho trẻ khi bác sĩ chỉ định. Một số lưu ý khi dùng thuốc kháng sinh cho trẻ bị sởi như:

• Chỉ sử dụng thuốc kháng sinh khi có chỉ định của bác sĩ, không tự ý mua và cho trẻ sử dụng kháng sinh;
• Không tự ý thay đổi thuốc hoặc sử dụng lại toa thuốc cũ cho trẻ;
• Sử dụng đúng liều lượng và tuân thủ đúng thời gian uống kháng sinh, không tự ý ngừng hoặc tăng liều lượng khi không có chỉ định từ bác sĩ;
• Bố mẹ cần theo dõi trẻ thường xuyên, quan sát các tác dụng phụ có thể xảy ra ở trẻ và trao đổi ngay với bác sĩ nếu thấy có dấu hiệu bất thường.

Các cách chăm sóc trẻ mắc bệnh sởi

Biện pháp tốt nhất để phòng ngừa sởi và tránh các biến chứng nguy hiểm là tiêm phòng vắc xin sởi cho trẻ. Vắc xin có hiệu quả bảo vệ lên đến 98%, giúp phòng tránh tối đa nguy cơ trẻ mắc bệnh sởi.

Khi trẻ bị sởi, bố mẹ cần chăm sóc đúng cách để giúp bé nhanh hồi phục và tránh các biến chứng:

• Cho trẻ uống hạ sốt khi sốt cao trên 38,5 độ C: Bố mẹ có thể sử dụng các thuốc hạ sốt như paracetamol hoặc ibuprofen theo chỉ định của bác sĩ, tránh để tình trạng sốt cao kéo dài. Ngoài ra cũng có thể chườm ấm hoặc lau nhẹ nhàng người bé bằng khăn ấm với nhiệt độ nước thấp hơn nhiệt độ cơ thể trẻ 1 – 2 độ C;
• Giữ vệ sinh cho bé: Nên tắm cho trẻ bằng nước ấm, đồng thời nhắc trẻ chú ý vệ sinh răng miệng, súc họng bằng nước muối sinh lý;
• Cách ly trẻ: Trẻ bị sởi cần được nghỉ học ở nhà, tránh lây nhiễm cho trẻ khỏe mạnh. Trẻ cũng cần được cách ly với người thân, đặc biệt là trẻ nhỏ chưa được tiêm phòng vắc xin sởi;
• Khử khuẩn, vệ sinh môi trường và không gian sống: Virus sởi có thể tồn tại khoảng 2 giờ ngoài không khí. Do đó, bố mẹ chăm sóc trẻ trực tiếp cần khử khuẩn, rửa tay thường xuyên với xà phòng. Đồng thời vệ sinh sạch sẽ không gian nhà cửa, chăn ga, hạn chế sự phát triển và lây lan của virus;
• Chú ý dinh dưỡng cho trẻ: Tăng cường bổ sung vitamin A, các loại vitamin và khoáng chất, cũng như các dưỡng chất thiết yếu từ rau xanh, trái cây, thịt cá,…
• Cho trẻ uống nhiều nước: Cơ thể khi bị sởi dễ bị mất nước, bố mẹ nên khuyến khích và cho trẻ uống nhiều nước để bổ sung nước, bù điện giải và giúp hạ sốt cho trẻ.

Khi nào cần đưa trẻ bị sởi đến cơ sở y tế?

Nếu nghi ngờ trẻ bị sởi, nhất là trẻ chưa tiêm vắc xin sởi, tiêm vắc xin chưa đủ liều, trẻ dưới 1 tuổi hoặc đang điều trị các bệnh ức chế miễn dịch cần được đưa ngay đến bệnh viện Tâm Anh để thăm khám, hạn chế tối đa biến chứng.

Khi trẻ được chẩn đoán bị sởi, bố mẹ cần theo dõi tình trạng của trẻ thường xuyên và nhanh chóng đưa trẻ đến các cơ sở y tế trong các trường hợp:

• Trẻ đau đầu dữ dội;
• Tức ngực, tím tái, khó thở hoặc nhịp thở nhanh bất thường;
• Sốt cao không hạ;
• Co giật, nằm mê man, mất nhận thức;
• Tiêu chảy nặng;
• Mắt sưng đỏ, đau mắt.

Trên đây là các thông tin xoay quanh vấn đề trẻ bị sởi có uống kháng sinh được không. Phụ huynh chỉ được cho trẻ uống kháng sinh khi có chỉ định từ bác sĩ, ngoài ra không tự ý mua và cho trẻ uống kháng sinh. Chăm sóc trẻ bị sởi cẩn thận, đúng cách sẽ giúp bé cảm thấy thoải mái và mau chóng khỏi bệnh. Trên hết, hãy tiêm phòng vắc xin ngừa sởi cho trẻ để bảo vệ toàn diện, giảm nguy cơ mắc bệnh và hạn chế các biến chứng nguy hiểm.