Vitamin A cho trẻ bị sởi: Vai trò, liều lượng và cách bổ sung

Sởi là bệnh truyền nhiễm do virus sởi gây ra. Bệnh khiến trẻ sốt cao, phát ban đặc trưng của sởi như phát ban từ mặt sau tai lan dần xuống thân, xuống chân, chảy nước mắt và mệt mỏi kéo dài. Bệnh sởi có thể dẫn đến nhiều biến chứng như viêm phổi, tiêu chảy, viêm tai giữa,… Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra bổ sung vitamin A cho trẻ bị sởi giúp rút ngắn thời gian hồi phục và giảm thiểu các biến chứng. Vậy có nên dùng vitamin A cho trẻ bị bệnh sởi không? Bố mẹ hãy tìm hiểu thông tin chi tiết ngay dưới đây.

Bổ sung vitamin A cho trẻ bị sởi nên hay không?

Nên bổ sung vitamin A liều cao cho trẻ bị sởi. Vitamin A không chỉ cần thiết cho sự phát triển thị lực, thể chất, mà còn giúp tăng cường sức đề kháng và khả năng miễn dịch ở trẻ nhỏ. Đây là dưỡng chất quan trọng được Viện Hàn lâm Nhi khoa Hoa kỳ và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị bổ sung cho trẻ bị sởi. Vitamin A được đánh giá an toàn, giúp giảm đáng kể nguy cơ gặp phải các biến chứng nguy hiểm và tử vong do bệnh sởi gây ra. (1)

Trẻ em thiếu vitamin A, đặc biệt khi mắc bệnh sởi, làm chậm quá trình phục hồi, gây ra các vấn đề thị lực (khô mắt, quáng gà, viêm kết mạc, đốm Bitot, loét giác mạc, mù lòa) và gia tăng nguy cơ tử vong ở trẻ.

Một nghiên cứu ở trẻ từ 1-5 tuổi tại Aced, Indonesia được thực hiện nhằm đánh giá tác dụng của vitamin A trong điều trị bệnh sởi ở trẻ em. Kết quả cho thấy, bổ sung 200.000 IU vitamin A sau mỗi 6 tháng giúp giảm 34% tỷ lệ tử vong ở trẻ. Các nghiên cứu sau đó tại một số quốc gia châu Phi cũng cho thấy tỷ lệ này đã đạt mức gần 50%.

Vai trò của vitamin A cho trẻ bị sởi

Vitamin A là dưỡng chất cần thiết trong quá trình phát triển của trẻ nhỏ. Vitamin A giúp tăng cường hệ thống miễn dịch, duy trì hoạt động ổn định của các mô biểu bì, chống nhiễm trùng, hỗ trợ thị lực và hoạt động giao tiếp giữa các tế bào. Khi lượng vitamin A bị thiếu hụt, các mô biểu bì bị phá hủy, đồng thời làm suy giảm chức năng miễn dịch của bé.

Trong khi đó, bệnh sởi ở trẻ cũng gây ra những tác động tương tự. Virus sởi tấn công khiến hệ miễn dịch suy giảm, phát ban đỏ lan ra khắp cơ thể, trẻ sốt cao, mệt mỏi, chảy nước mắt,… Vì vậy, trẻ nhỏ vừa thiếu hụt vitamin A vừa mắc bệnh sởi, tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn, gia tăng nguy cơ biến chứng và tỷ lệ tử vong.

Bổ sung vitamin A liều cao cho tất cả trẻ bị sởi được khuyến cáo là rất cần thiết. Việc này không chỉ giúp giảm tác động của bệnh nhiễm trùng do sởi gây ra, mà còn có khả năng ngăn ngừa sự phát triển tiếp theo của bệnh nhiễm trùng thứ phát. (2)

Cách bổ sung vitamin A cho trẻ bị sởi

Bộ Y tế đã đưa ra khuyến cáo về bổ sung vitamin A liều cao đối với trẻ bị sởi, trong đó việc hỗ trợ điều trị cho các bệnh liên quan đến mắt và suy dinh dưỡng là cần thiết. Bố mẹ có thể bổ sung vitamin A cho trẻ bị sởi thông qua đường uống. Thông thường trẻ bị sởi được chỉ định uống 2 liều vitamin A liều cao 2 ngày liên tiếp ngay sau khi chẩn đoán sởi. Trường hợp trẻ suy dinh dưỡng nặng hoặc gặp phải các tổn thương mắt do thiếu vitamin A sẽ được chỉ định uống thêm 1 liều thứ ba sau 4-6 tuần.

Có 2 dạng viên vitamin A liều cao để bổ sung cho trẻ bị sởi: viên màu xanh dương 100.000 IU và viên màu đỏ 200.000 IU. Tùy theo độ tuổi, trẻ sẽ được chỉ định uống liều lượng phù hợp. Đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi uống 50.000 IU 2 ngày liên tiếp, trẻ từ 6 tháng đến 12 tháng uống 100.000 IU trong 2 ngày liên tiếp, trẻ trên 2 tuổi uống 200.000 IU trong 2 ngày liên tiếp.

Ngoài ra, bố mẹ có thể tăng cường bổ sung vitamin A cho trẻ bị sởi từ các loại thực phẩm trong chế độ ăn uống hàng ngày. Các loại thực phẩm chứa nhiều vitamin A tốt cho trẻ bị bệnh sởi như sữa, trứng, cà rốt, cải bó xôi, bí đỏ, bông cải xanh, khoai lang, gan động vật, cá, dầu gan cá tuyết,…

Liều dùng vitamin A điều trị bệnh sởi ở trẻ em

Liều dùng vitamin A đối với trẻ bị bệnh sởi được WHO khuyến cáo như sau:

Lưu ý khi sử dụng vitamin A cho trẻ bị sởi

Khi bổ sung vitamin A cho trẻ bị sởi, bố mẹ cần lưu ý những điều sau để đảm bảo an toàn và hiệu quả:

• Bổ sung vitamin A theo đúng liều lượng, không thấp hơn mức khuyến cáo và cũng không được lạm dụng quá mức;
• Vitamin A có thể gây ra một số tác dụng không mong muốn như thóp hơi phồng, đau đầu, buồn nôn, đầy bụng,… các triệu chứng có thể kéo dài trong 1-2 ngày. Tình trạng này không phải ngộ độc và không gây nguy hiểm cho trẻ. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng kéo dài hơn 2 ngày, trở nên nghiêm trọng hơn hoặc kèm theo các dấu hiệu bất thường như: Trẻ quấy khóc nhiều, vật vã, kích thích hoặc lừ đừ, ngủ li bì; nôn nhiều, tiêu chảy nặng, đau bụng dữ dội; mắt sưng, da vàng, phát ban bất thường. Bố mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức để được kiểm tra và xử lý kịp thời.

Biện pháp phòng tránh bệnh sởi ở trẻ em

Việc bổ sung vitamin A cho trẻ bị sởi giúp hỗ trợ hệ thống miễn dịch, giảm nguy cơ biến chứng và tỷ lệ tử vong do bệnh sởi. Song, vitamin A không thay thế cho việc tiêm vắc xin phòng bệnh sởi. Cách hiệu quả nhất để phòng ngừa bệnh sởi là tiêm vắc xin, đồng thời bổ sung vitamin A cho trẻ.

Vắc xin phòng bệnh sởi có hiệu quả bảo vệ lên đến 98%, là một trong những loại vắc xin bắt buộc tiêm phòng cho trẻ. Các loại vắc xin phòng bệnh sởi đang được lưu hành tại Việt Nam như:

• Vắc xin sởi đơn MVVAC (Việt Nam);
• Vắc xin MR phòng bệnh sởi – rubella (Việt Nam);
• Vắc xin Priorix phòng bệnh sởi – quai bị – rubella (Bỉ);
• Vắc xin MMR phòng bệnh sởi – quai bị – rubella (Ấn Độ);
• Vắc xin MMR II phòng bệnh sởi – quai bị – rubella (Mỹ).

Ngoài ra, bố mẹ cũng nên thực hiện một số biện pháp như:

• Hạn chế trẻ đến nơi đông người khi đang xảy ra dịch sởi; nhất là những bé chưa được tiêm ngừa, cơ địa suy dinh dưỡng, suy giảm miễn dịch,…
• Vệ sinh sạch sẽ không gian nhà cửa, môi trường sống xung quanh nhằm hạn chế sự phát triển của virus;
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý cho trẻ, tăng cường bổ sung rau xanh, trái cây, các loại cá béo giàu omega 3,…
• Nhắc nhở trẻ giữ vệ sinh cá nhân, đeo khẩu trang khi ra ngoài.

Câu hỏi liên quan

1. Vitamin A có giúp phòng ngừa sởi không?

Không. Vitamin A giúp hỗ trợ điều trị, giảm thiểu các biến chứng và tỷ lệ tử vong ở trẻ khi bị sởi, nhưng không ngăn ngừa được sởi. Do đó, bố mẹ nên kết hợp bổ sung vitamin A và tiêm vắc xin cho trẻ để đạt hiệu quả tối ưu trong phòng ngừa bệnh sởi ở trẻ em.

2. Người lớn bị sởi có cần uống vitamin A không?

Có. Không chỉ ở trẻ em mà người lớn cũng cần được bổ sung vitamin A khi mắc bệnh sởi. Liều lượng vitamin cần thiết cho người trưởng thành tùy thuộc vào giới tính và độ tuổi, trung bình 900mcg RAE đối với nam giới và 700mcg RAE đối với nữ giới. (3)

3. Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bệnh sởi có thể tự khỏi sau 7-10 ngày, tuy nhiên nếu trẻ gặp phải các dấu hiệu dưới đây, bố mẹ cần lập tức đưa trẻ đến bệnh viện để được thăm khám:

• Trẻ sốt liên tục, sốt cao đến ngày thứ 3 hoặc không có dấu hiệu hạ sốt;
• Trẻ đau đầu nhiều, nôn ói, tiêu chảy, ngủ li bì;
• Trẻ khó thở, tím tái, xuất hiện tình trạng co giật;
• Trẻ bị sởi khi đang dùng các loại thuốc ức chế miễn dịch, bệnh lao, ung thư hoặc các bệnh ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch.

Sử dụng vitamin A cho trẻ bị sởi đem lại nhiều hiệu quả tích cực trong việc điều trị, giúp phòng ngừa các biến chứng và giảm tỷ lệ tử vong ở trẻ nhỏ. Tuy nhiên bố mẹ cần nắm rõ những quy định về liều lượng và bổ sung vitamin A đúng cách, giúp bé nhanh chóng phục hồi.