5 cách điều trị mỡ máu cao hiệu quả và nhanh cải thiện chỉ số

Mỡ máu cao là vấn đề sức khỏe ngày càng phổ biến, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách. Việc điều trị mỡ máu cao đòi hỏi một phương pháp toàn diện, kết hợp giữa thay đổi lối sống, chế độ ăn uống, tập luyện và thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Trong bài viết dưới đây, BS.CKI Nguyễn Thị Lệ Chi, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh sẽ hướng dẫn chi tiết hơn về những cách điều trị mỡ máu cao hiệu quả.

Vai trò của việc điều trị mỡ máu cao đối với bệnh nhân tim mạch

Mỡ máu cao là tình trạng gia tăng cholesterol “xấu” (LDL cholesterol) hay chất béo trung tính (triglycerides) hoặc cả hai ở trong máu. Người bị mỡ máu cao có nguy cơ dẫn đến tắc nghẽn mạch máu và gây ra nhiều vấn đề khác cho sức khỏe tim mạch.

Nếu LDL cholesterol tăng cao sẽ làm tăng nguy cơ xơ vữa mạch máu, dẫn đến nhồi máu cơ tim, đột quỵ. Khi đó, người bệnh cần được nong mạch và đặt stent hoặc phẫu thuật bắc cầu động mạch vành.

Nhiều nghiên cứu cho thấy, khi giảm LDL cholesterol và giảm Triglyceride giúp giảm nguy cơ gặp các biến cố tim mạch. Ngược lại, HDL cholesterol còn gọi là cholesterol “tốt” được khuyến cáo nên được duy trì ở mức độ cao.

Mức cholesterol, đặc biệt là LDL cholesterol và triglyceride trong cơ thể có thể được hạ xuống bằng cách kết hợp giảm cân thông qua chế độ ăn uống khoa học, tập thể dục đều đặn hoặc dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ nếu cần. Khi mức cholesterol giảm, nguy cơ mắc bệnh tim mạch như bệnh động mạch vành, bệnh mạch máu não và bệnh mạch máu ngoại biên cũng sẽ giảm.

Từ đó, giúp giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ. Đặc biệt là khi người bệnh đã được chẩn đoán mắc bệnh tim mạch, việc giảm mức cholesterol “xấu” trong cơ thể càng quan trọng hơn, giúp giảm nguy cơ tiến triển bệnh. (1)

Chỉ định điều trị mỡ máu cao khi nào?

Tùy vào từng trường hợp cụ thể, bác sĩ sẽ xem xét mức lipid hiện tại, nguy cơ mắc bệnh tim, có hoặc không có bệnh tim mạch và các yếu tố nguy cơ khác để đưa ra quyết định điều trị hạ cholesterol. Một số trường hợp người bệnh được chỉ định điều trị mỡ máu cao bao gồm:

• Người mắc bệnh tim mạch: Người mắc bệnh vành hoặc đã từng bị đột quỵ nên dùng thuốc để giảm mức LDL cholesterol bằng liệu pháp statin liều cao. Sau khi bắt đầu liệu pháp statin, bác sĩ có thể chỉ định dùng thêm loại thuốc khác để đạt mức cholesterol LDL giảm xuống dưới 55 mg/dL để làm giảm kích thước của các mảng bám trong lòng mạch. Một số bệnh nhân không dung nạp được statin, bác sĩ có thể cân nhắc một số loại thuốc khác để giúp giảm LDL cholesterol.
• Bệnh nhân sau cơn nhồi máu cơ tim hoặc sau thủ thuật can thiệp mạch vành (bao gồm cả đặt stent hoặc phẫu thuật bắc cầu): Được bắt đầu dùng thuốc hạ cholesterol, thường là statin liều cao. Đồng thời, người bệnh cần điều chỉnh lối sống, có chế độ ăn uống khoa học, tập thể dục thường xuyên, giảm cân nếu thừa cân.
• Người có mức triglyceride rất cao (trên 500mg/dL): Thường được bắt đầu điều trị bằng nhóm thuốc fibrate để giảm nguy cơ viêm tụy.
• Người bị đái tháo đường: Bệnh nhân đái tháo đường type 1 hoặc 2 có nguy cơ cao mắc về bệnh tim. Do đó, thuốc statin được khuyến nghị dùng cho hầu hết người lớn bị đái tháo đường đường với mọi mức LDL cholesterol ban đầu.
• Tăng cholesterol máu gia đình: Người có bố hoặc mẹ bị tăng cholesterol có thể có mức cholesterol cao ngay từ khi sinh ra, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Vì vậy, trường hợp này thường được khuyến cáo bắt đầu điều trị vào cuối tuổi thiếu niên để giảm thiểu nguy cơ biến chứng tim mạch.
• Người có tiền sử bệnh tim mạch: Bác sĩ sẽ xem xét liệu người đó có các yếu tố nguy cơ tim mạch làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim không như đái tháo đường, tăng huyết áp, béo phì, thói quen trong lối sống (hút thuốc lá, uống rượu bia…) để đưa ra quyết định có nên bắt đầu dùng thuốc điều trị mỡ máu cao hay chưa.

Cách điều trị mỡ máu cao hiệu quả cao

Phương pháp điều trị mỡ máu cao sẽ tùy thuộc vào mức lipid, phân tầng nguy cơ tim mạch, bệnh lý đi kèm và lối sống của người bệnh. Người bệnh có thể hạ thấp mức mỡ máu bằng cách thay đổi lối sống, dùng thuốc hoặc kết hợp cả hai. Thông thường, bác sĩ sẽ khuyến cáo người bệnh nên điều chỉnh lối sống trước khi có chỉ định dùng thuốc.

1. Điều trị thay đổi lối sống

Thay đổi lối sống là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong việc điều trị mỡ máu cao. Điều này bao gồm việc từ bỏ các thói quen xấu như hút thuốc lá, uống rượu bia nhiều, chế độ ăn nhiều chất béo và lối sống ít vận động. Người bệnh nên rèn thói quen thường xuyên tập thể dục để duy trì chỉ số BMI 18-23 kg/m2, ngưng thuốc lá, tiêu thụ rượu bia ở mức độ vừa phải, giảm tiêu thụ thức ăn chứa chất béo bão hoà, tăng chế độ ăn giàu chất xơ. (2)

Những thay đổi này không chỉ giúp cải thiện tình trạng mỡ máu mà còn nâng cao sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên, điều trị mỡ máu cao bằng cách thay đổi lối sống cần có sự kiên trì, vì phương pháp này phải cần 6-12 tháng mới có hiệu quả rõ và thời gian đạt hiệu quả cũng như khả năng hạ mỡ máu có thể khác nhau ở mỗi người.

2. Thuốc điều trị mỡ máu cao

Có nhiều loại thuốc giúp hạ thấp mức LDL cholesterol. Dựa vào mức lipid trong máu và các yếu tố cá nhân khác, bác sĩ sẽ chỉ định dùng một loại thuốc hoặc kết hợp nhiều loại thuốc với nhau. Một số loại thuốc thường được dùng để điều trị mỡ máu cao bao gồm:

• Statin: Đây là một trong những nhóm thuốc được sử dụng phổ biến nhất để hạ LDL cholesterol. Statin là loại thuốc hiệu quả trong phòng ngừa bệnh mạch vành, nhồi máu cơ tim, đột quỵ và tử vong. Statin làm giảm sản xuất cholesterol của cơ thể và tăng cường loại bỏ cholesterol qua gan. Nhờ đó, giúp làm giảm mức LDL cholesterol tới 25-55%. Ngoài ra, statin còn có thể làm giảm triglycerid, giảm viêm, ngăn ngừa nhồi máu cơ tim và đột quỵ.
• Ezetimibe: Làm giảm mức cholesterol LDL từ 20-25% và có tương đối ít tác dụng phụ. Thuốc thường được kê đơn kết hợp với statin nhưng cũng được sử dụng riêng cho những bệnh nhân không dung nạp statin. Khi được sử dụng kết hợp với statin sau hội chứng mạch vành cấp tính, ezetimibe giúp giảm nguy cơ mắc một biến cố tim mạch khác.
• Chất ức chế PCSK9: Chất ức chế kháng thể đơn dòng proprotein convertase subtilisin/kexin loại 9 (PCSK9) là một nhóm thuốc có tác dụng làm giảm mức LDL cholesterol, giảm các biến cố tim mạch và tử vong. Tuy nhiên, chất ức chế PCSK9 chỉ sử dụng giới hạn ở bệnh nhân được điều trị bằng statin dung nạp tối đa có mức LDL cholesterol tăng cao dai dẳng.
• Thuốc cô lập axit mật: Những loại thuốc này liên kết với axit mật trong ruột, làm giảm lượng cholesterol mà cơ thể hấp thụ từ thực phẩm. Loại thuốc này chỉ làm giảm 10-15% mức LDL nên ít được chỉ định dùng.
• Axit Bempedoic: Thuốc được dùng riêng lẻ hoặc kết hợp với statin hay ezetimibe để làm giảm LDL cholesterol cũng như các protein gây xơ vữa động mạch khác. Axit Bempedoic có thể làm giảm nguy cơ mắc các biến cố tim mạch như nhồi máu cơ tim.

3. Điều trị mỡ máu cao từ chế độ ăn uống

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát mỡ máu cao. Người bệnh nên tăng cường ăn các loại thực phẩm giàu chất xơ, omega-3 và chất chống oxy hóa như rau xanh, trái cây, cá, các loại hạt. Đồng thời, hạn chế các thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn nhanh và đồ ăn giàu chất béo bão hòa. Việc cân đối khẩu phần ăn và chọn lựa thực phẩm tốt cho sức khỏe sẽ giúp kiểm soát hiệu quả lượng cholesterol trong máu.

>> Xem thêm: Xây dựng chế độ ăn cho người mỡ máu cao

4. Tập luyện thể dục hỗ trợ điều trị mỡ máu cao

Tập luyện thể dục đều đặn là một trong những phương pháp hiệu quả để giảm mỡ máu và cải thiện sức khỏe tim mạch. Người bệnh nên duy trì thói quen tập luyện 5 buổi/tuần, mỗi buổi nên tập ít nhất 30 phút với các bài tập như đi bộ nhanh, chạy bộ, bơi lội hoặc đạp xe. Tập luyện không chỉ giúp đốt cháy mỡ thừa mà còn tăng cường cholesterol “tốt” (HDL cholesterol) trong máu.

Cần lưu ý gì trong quá trình điều trị mỡ máu cao?

Điều trị mỡ máu cao là quá trình đòi hỏi người bệnh phải tuân thủ đúng theo hướng dẫn của bác sĩ và kiên trì áp dụng lâu dài. Để đạt hiệu quả cao, người bị mỡ máu nên chú ý một số điều:

1. Tuân thủ chỉ định của bác sĩ

Người bệnh cần tuân thủ đúng các chỉ định của bác sĩ trong điều trị mỡ máu cao bao gồm: uống thuốc đúng liều lượng, đúng giờ và đúng cách theo hướng dẫn. Không tự ý ngưng thuốc hoặc thay đổi liều lượng vì tự ý ngưng thuốc có thể ảnh hưởng đến kết quả điều trị.

2. Theo dõi các tác dụng phụ của thuốc điều trị mỡ máu

Trong quá trình sử dụng thuốc điều trị mỡ máu, người bệnh cần theo dõi và nhận biết các tác dụng phụ. Một số tác dụng phụ thường gặp bao gồm: đau cơ, mệt mỏi, buồn nôn hoặc rối loạn tiêu hóa. Nếu có những triệu chứng bất thường này, người bệnh nên đến bệnh viện để bác sĩ thăm khám, xử lý kịp thời các tác dụng phụ. Điều này không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe bản thân mà còn đảm bảo quá trình điều trị được tiếp tục một cách an toàn và hiệu quả.

3. Duy trì lối sống khoa học để tăng hiệu quả điều trị

Để quá trình điều trị mỡ máu cao đạt hiệu quả tốt, song song với dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ, người bệnh nên duy trì lối sống khoa học bao gồm: có chế độ ăn uống lành mạnh, giàu chất xơ và ít chất béo bão hòa; tập luyện thể dục đều đặn; không hút thuốc; hạn chế uống rượu, bia; giảm căng thẳng.

4. Tránh các yếu tố gây tăng mỡ máu

Người bị mỡ máu cao đang được điều trị nên chú ý tránh xa các yếu tố có thể gây tăng mỡ máu bằng cách:

• Hạn chế tiêu thụ thực phẩm giàu cholesterol và chất béo bão hòa như thịt đỏ, đồ chiên rán, các sản phẩm từ sữa nguyên kem.
• Đạt và duy trì cân nặng ở mức phù hợp.
• Hạn chế uống rượu, bia.
• Không hút thuốc lá và tránh cá khói thuốc lá.

5. Thăm khám đúng hẹn để được theo dõi hiệu quả điều trị

Người bệnh tuân thủ tái khám đúng theo lịch hẹn của bác sĩ để giúp đánh giá hiệu quả của phương pháp điều trị hiện tại và điều chỉnh kịp thời nếu cần thiết. Đồng thời, người bệnh sẽ được kiểm tra chỉ số mỡ máu, đánh giá tình trạng sức khỏe tổng thể và bác sĩ cũng sẽ giải đáp những vấn đề người bệnh có thể gặp phải trong quá trình điều trị để đưa ra cách khắc phục, tối ưu hóa việc điều trị và phù hợp nhất với tình trạng của bạn.

Câu hỏi thường gặp

1. Điều trị mỡ máu trong bao lâu thì có hiệu quả?

Thời gian điều trị mỡ máu để đạt hiệu quả có thể khác nhau ở mỗi người, thường vài tháng. Nếu kết hợp điều trị bằng thuốc và thay đổi lối sống, có thể thấy sự cải thiện trong vòng 6-8 tuần. Tuy nhiên, để duy trì kết quả tốt, việc điều trị và duy trì lối sống lành mạnh cần được thực hiện lâu dài, thậm chí suốt đời.

2. Có được tự ý ngưng sử dụng thuốc điều trị mỡ máu cao không?

Người bệnh tuyệt đối không tự ý ngưng sử dụng thuốc điều trị mỡ máu cao khi không có sự chỉ định từ bác sĩ. Ngưng thuốc đột ngột có thể làm cho chỉ số mỡ máu tăng cao trở lại, thậm chí gây ra các biến chứng nguy hiểm. Nếu gặp tác dụng phụ khi dùng thuốc hoặc muốn thay đổi phác đồ điều trị, cần trao đổi kỹ với bác sĩ để được hướng dẫn.

3. Mỡ máu có thể tăng cao trở lại sau điều trị không?

Mỡ máu hoàn toàn có thể tăng cao trở lại sau khi đã điều trị thành công, đặc biệt nếu người bệnh không duy trì lối sống lành mạnh, ăn nhiều thực phẩm giàu chất béo, ít vận động, tự ý ngưng sử dụng thuốc. Do đó, ngay khi đã được bác sĩ cho dừng uống thuốc, người bệnh vẫn cần tiếp tục duy trì lối sống khoa học và thăm khám định kỳ để giữ mỡ máu ổn định lâu dài.

Thăm khám bác sĩ tư vấn phác đồ điều trị mỡ máu cao phù hợp

Người có các yếu tố nguy cơ hoặc đã được chẩn đoán mỡ máu cao nên đến cơ sở y tế uy tín, có chuyên khoa tim mạch để được tư vấn phác đồ điều trị mỡ máu cao phù hợp nhằm sớm kiểm soát bệnh.

Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh chuyên thăm khám và điều trị các bệnh lý về tim mạch, mạch máu và lồng ngực, trong đó có điều trị mỡ máu cao. Trung tâm quy tụ đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm như PGS. TS. BS Phạm Nguyễn Vinh, ThS.BS.CKII Huỳnh Thanh Kiều, TS.BS Trần Vũ Minh Thư, Ths. BS Phạm Đỗ Anh Thư, BS.CKII Nguyễn Thị Ngọc, ThS. BS Đỗ Thị Hoài Thơ, ThS.BS Nguyễn Thị Hồng Tươi…

Đồng thời, Trung tâm được đầu tư hệ thống trang thiết bị, máy móc hiện đại, giúp chẩn đoán bệnh nhanh chóng và chính xác, hỗ trợ bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị “cá thể hóa” cho từng bệnh nhân, nhằm tối ưu kết quả cuối cùng.

Đặt lịch tư vấn, thăm khám và điều trị tại Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách có thể liên hệ theo thông tin sau:

Mỡ máu cao là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến nhồi máu cơ tim, đột quỵ, tắc động mạch chi dưới và các bệnh nguy hiểm khác. Bệnh thường diễn tiến âm thầm, không có triệu chứng ở giai đoạn đầu, khi đã có biểu hiện trên lâm sàng thì đã đến giai đoạn trễ. Chính vì vậy, mỗi người nên chủ động thăm khám sức khỏe định kỳ nhằm giúp phát hiện sớm và điều trị mỡ máu cao hiệu quả, tránh biến chứng nguy hiểm.