Đau bụng quanh rốn ở trẻ em: Nguyên nhân và triệu chứng bệnh

Đau bụng quanh rốn ở trẻ em là tình trạng thường gặp, có thể do nhiều nguyên nhân. Phần lớn trẻ có thể tự khỏi, không gặp vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nào. Tuy nhiên, nếu trẻ đau bụng quanh rốn thường xuyên, đặc biệt khi kèm theo các triệu chứng bất thường, bố mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện sớm để được bác sĩ hỗ trợ y tế phù hợp.

Đau bụng quanh rốn ở trẻ em là gì?

Đau bụng quanh rốn ở trẻ em có thể là dấu hiệu cảnh báo về các vấn đề ở cấu trúc xung quanh vùng rốn hoặc rối loạn của hệ tiêu hóa. Để dễ dàng xác định vị trí đau và chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây bệnh, khoang bụng chậu có thể được chia thành 4 góc phần tư và 9 vùng: (1)

• Bốn góc tư: Góc tư bên phải trên rốn, góc tư bên phải dưới rốn, góc tư bên trái trên rốn, góc tư bên trái dưới rốn.
• Chín vùng: Nhỏ hơn bốn góc tư gồm hạ sườn phải, hạ sườn trái, thượng vị, hạ vị, hông phải, hông trái, vùng rốn, hố chậu phải và hố chậu trái.

Vị trí đau bụng quanh rốn ở trẻ em

Đau bụng quanh rốn ở trẻ em có thể bao gồm đau chính giữa rốn, phía trên rốn, dưới rốn, bên phải hoặc bên trái rốn. Mỗi vị trí đau bụng thường sẽ cảnh báo một tình trạng sức khỏe riêng. Do vậy, xác định chính xác vị trí đau là bước đầu quan trọng trong chẩn đoán và lựa chọn phương pháp điều trị.

>>>Có thể ban chưa biết:

• Đau bụng dưới rốn trẻ em: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
• Trẻ bị đau bụng trên rốn: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị

Nguyên nhân trẻ em bị đau bụng quanh rốn

Một số nguyên nhân gây đau bụng quanh rốn ở trẻ em gồm:

• Táo bón: Đây là nguyên nhân gây đau bụng ở trẻ thường gặp nhất là do ăn thức ăn khó tiêu, thiếu chất xơ.
• Khó tiêu: Khó tiêu thường gặp ở trẻ có chế độ ăn không lành mạnh, sau khi ăn các thực phẩm khó tiêu, đồ chiên rán, nhiều dầu mỡ. Tình trạng này thường gây triệu chứng khó chịu ở vùng quanh rốn và các vùng lân cận.
• Viêm ruột: Viêm ruột ở trẻ thường do vi khuẩn hoặc virus tấn công vào niêm mạc ruột. Khi bị viêm ruột, trẻ thường có biểu hiện đau âm ỉ hoặc từng cơn quanh vùng rốn, kèm theo các triệu chứng như tiêu chảy, buồn nôn, chán ăn và sốt nhẹ.
• Viêm ruột thừa: Cơn đau bụng cho viêm ruột thừa thường bắt đầu từ vùng rốn và sau đó lan dần về phía dưới bên phải bụng. Kèm theo đó là các triệu chứng như sốt, bụng đầy hơi, chán ăn, nôn mửa hoặc buồn nôn, rối loạn tiêu hóa. Đặc biệt, khi trẻ ho hoặc cử động, cơn đau có thể trở nên dữ dội hơn.
• Viêm loét dạ dày: Viêm loét dạ dày không chỉ gây đau bụng quanh rốn mà cơn đau còn có thể lan lên trên ngực vùng xương ức kèm theo các triệu chứng khó chịu khác như ợ hơi, chán ăn, mệt mỏi, có thể gây buồn nôn, nôn.
• Ngộ độc thức ăn: Ngộ độc thực phẩm là tình trạng nguy hiểm, xảy ra sau khi trẻ ăn/uống phải thức ăn, đồ uống nhiễm độc từ các vi sinh vật, vi khuẩn hay hóa chất. Trẻ thường có biểu hiện đau bụng, nôn ói, tiêu chảy, có thể kèm theo biểu hiện khó thở, đổ nhiều mồ hôi, co giật, tím tái.
• Nhiễm giun: Trẻ không được sổ giun định kỳ cũng có thể gặp phải tình trạng đau bụng quanh rốn.
• Viêm tụy cấp: Trẻ có thể bị viêm tụy cấp do nhiễm trùng hoặc phản ứng với một số loại thuốc hoặc do một nguyên nhân nào đó. Bệnh gây đau bụng quanh rốn ở trẻ, kèm theo buồn nôn, nôn và tim đập nhanh.
• Thoát vị rốn: Thoát vị rốn là hiện tượng mô bụng ở vùng rốn phình to ra, gây sưng đau tại vị trí thoát vị và các vùng xung quanh rốn.
• Tắc ruột non: Tắc ruột là nguyên nhân nghiêm trọng gây đau bụng quanh rốn ở trẻ em, có thể xảy ra một phần hoặc toàn bộ ruột non, khiến thức ăn không thể di chuyển trong đường tiêu hóa. Tắc ruột có thể do nhiễm trùng, thoát vị, bệnh viêm ruột, khối u, hoặc do mô sẹo từ các ca phẫu thuật bụng trước đó.
• Phình động mạch chủ: Khi động mạch chủ bị phình to, trẻ thường xuất hiện nhiều triệu chứng như đau bụng quanh rốn, khó thở, huyết áp thấp, nhịp tim tăng bất thường và có thể bị ngất xỉu. Nếu không can thiệp y tế phù hợp, kịp thời, động mạch có thể bị vỡ, dẫn đến tình trạng chảy máu vào các cơ quan nội tạng.
• Lồng ruột: Lồng ruột là tình trạng nguy hiểm, thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt phổ biến ở độ tuổi từ 6 tháng đến 3 tuổi. Bệnh xảy ra khi một đoạn ruột trượt vào bên trong đoạn ruột khác. Khi mắc phải bệnh lý này, trẻ thường xuất hiện cơn đau dữ dội ở vùng quanh rốn kèm theo các triệu chứng đáng lo ngại như nôn mửa, đại tiện ra máu và xuất hiện dịch nhầy màu xanh hoặc vàng ở hậu môn.
• Thiếu máu cục bộ: Thiếu máu cục bộ là tình trạng lưu lượng máu trong cơ thể bị gián đoạn do cục máu đông hoặc tắc mạch. Tình trạng này thường gây đau bụng quanh rốn, tim đập nhanh, đi ngoài ra máu.

Triệu chứng trẻ con đau bụng quanh rốn

Cơn đau bụng quanh rốn ở trẻ em có thể là đau bụng quặn hoặc âm ĩ, kèm theo cảm giác khó chịu và một số triệu chứng khác như:

• Sốt;
• Cơn đau lan rộng qua các khu vực lân cận;
• Biếng ăn;
• Đầy bụng, chướng bụng;
• Buồn nôn;
• Tiêu chảy;
• Táo bón.

Đau bụng quanh vùng rốn ở trẻ em có nguy hiểm không?

Đau bụng vùng rốn ở trẻ em có nguy hiểm không sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân gây nên tình trạng này. Vì vậy, bố mẹ không chủ quan khi trẻ bị đau bụng quanh rốn. Tốt nhất, trẻ nên được đưa đến bệnh viện để bác sĩ kiểm tra và tư vấn điều trị phù hợp, nhất là khi:

• Trẻ thường xuyên than phiền về tình trạng đau bụng quanh rốn.
• Cơn đau bụng ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày.
• Đau bụng kèm theo các triệu chứng nghiêm trọng như: Sốt, biếng ăn, chướng bụng, buồn nôn, nôn, vàng da, đau bụng dữ dội, đi ngoài phân máu, khó thở, chững cân, sụt cân, sưng đau vùng bụng dưới…

Nếu đau bụng quanh rốn ở trẻ em do các bệnh lý ngoại khoa như viêm ruột thừa, tắc ruột, lồng ruột… đây là tình trạng rất nguy hiểm. Trẻ được điều trị muộn, không đúng cách có nguy cơ cao đối mặt với nhiều nguy hiểm, biến chứng, thậm chí đe dọa tính mạng.

Phương pháp chẩn đoán trẻ em đau bụng xung quanh rốn

Khi khám lâm sàng cho trẻ đau bụng quanh rốn, bác sĩ sẽ đánh giá mức độ đau, tình trạng sức khỏe tổng quan của trẻ và hỏi bố mẹ một số thông tin như: Tình trạng đau bụng này đã kéo dài bao lâu? Có xảy ra thường xuyên không? Trước đó trẻ đã ăn thức ăn hay uống gì không? Trẻ có kèm triệu chứng bất thường nào khi đau bụng không?

Tiếp đó, trẻ có thể được chỉ định thực hiện một số cận lâm sàng để kiểm tra nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng đau bụng quanh rốn ở trẻ em như:

• Xét nghiệm máu;
• Siêu âm ổ bụng;
• Xét nghiệm nước tiểu;
• Xét nghiệm chất nôn;
• Xét nghiệm phân;
• Chụp X-quang;
• Chụp CT ổ bụng.

Cách điều trị trẻ bị đau bụng quanh rốn

Tùy vào tình trạng cụ thể, nguyên nhân và độ tuổi của trẻ, bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp:

1. Điều trị không dùng thuốc (đau bụng quanh rốn nhẹ)

Nếu trẻ đau bụng quanh rốn mức độ nhẹ, không kèm bất thường, bố mẹ có thể tiếp tục theo dõi các biểu hiện của trẻ và hỗ trợ cải thiện tình trạng này qua các cách dưới đây:

• Chườm ấm bụng: Bố mẹ có thể chườm ấm bụng cho trẻ bằng túi chườm nước ấm (khoảng 40 – 45 độ C) hoặc khăn mềm nhúng nước ấm, vắt khô. Thời gian chườm nên kéo dài từ 15 – 20 phút. Cách này sẽ giúp giãn nở các mạch máu, cải thiện tuần hoàn và thư giãn các cơ bụng, từ đó làm dịu cơn đau. Lưu ý, sử dụng túi chườm, khăn ấm có nhiệt độ phù hợp nhằm tránh gây bỏng da trẻ. Bố mẹ nên kết hợp xoa nhẹ nhàng vùng bụng theo chiều kim đồng hồ để tăng hiệu quả.
• Cân chỉnh chế độ ăn uống: Để cải thiện tình trạng đau bụng quanh rốn và ngăn ngừa tái phát, bố mẹ chú ý cân chỉnh chế độ ăn uống cho trẻ phù hợp. Nên cho trẻ ăn các bữa nhỏ thay vì ăn quá no một lúc. Đồng thời, ưu tiên các thực phẩm dễ tiêu hóa như cháo, súp, rau củ luộc và tránh các thức ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ hay đồ ăn vặt. Cho trẻ ăn uống đúng giờ, không bỏ bữa. Tạo tâm lý thoải mái khi ăn cho trẻ, tránh áp lực, căng thẳng.
• Cho trẻ uống đủ nước: Trẻ cần được uống đủ nước mỗi ngày và tránh uống nước ngọt, nước có ga. Nước giúp quá trình tiêu hóa thức ăn diễn ra thuận lợi hơn, hỗ trợ đào thải độc tố ra khỏi cơ thể qua đường tiểu và làm sạch hệ tiêu hóa. Đặc biệt, khi trẻ bị đau bụng kèm theo tiêu chảy, việc uống đủ nước sẽ giúp bù đắp lượng nước đã mất và duy trì cân bằng điện giải trong cơ thể. Nước còn góp phần cải thiện tuần hoàn máu đến vùng bụng, giảm co thắt cơ bụng và làm dịu cơn đau hiệu quả.
• Dùng men vi sinh: Việc bổ sung men vi sinh, lợi khuẩn probiotics qua các thực phẩm lên men như sữa chua không đường cũng rất có lợi cho hệ tiêu hóa của trẻ, giúp trẻ ăn ngon miệng và hấp thụ dưỡng chất hiệu quả hơn.

2. Điều trị bằng thuốc hoặc các phương pháp can thiệp

Nếu cơn đau bụng quanh rốn ở trẻ em không cải thiện sau khi cân chỉnh chế độ chăm sóc, dinh dưỡng, trẻ có thể cần được điều trị bằng thuốc hoặc các hỗ trợ tích cực hơn từ y tế:

• Điều trị nguyên nhân: Với mỗi nguyên nhân, việc điều trị sẽ khác nhau. Do đó trẻ cần được bác sĩ khám và tư vấn điều trị phù hợp.
• Điều trị bằng thuốc: Thuốc giảm đau, hạ sốt có thể được chỉ định với liều dùng phù hợp để hỗ trợ kiểm soát cơn đau, giảm sốt cho trẻ. Ngoài ra, trẻ đau bụng quanh rốn do vi khuẩn sẽ được điều trị bằng thuốc kháng sinh phù hợp.
• Phẫu thuật (nếu cần thiết): Phẫu thuật được chỉ định nếu trẻ đau bụng quanh rốn do một số bệnh lý Ngoại nhi như viêm ruột thừa, lồng ruột…

Phòng ngừa đau bụng quanh rốn ở trẻ em

Một số biện pháp phòng ngừa đau bụng quanh rốn ở trẻ em bố mẹ nên biết:

• Dinh dưỡng lành mạnh, cân bằng, đủ chất;
• Ăn uống đúng giờ, không bỏ bữa;
• Hạn chế ăn đồ ăn vặt, đồ ngọt, thức ăn nhanh;
• Đảm bảo vệ sinh, an toàn thực phẩm, nấu chín kỹ;
• Rửa tay với xà phòng đúng cách trước khi ăn;
• Hướng dẫn trẻ ăn chậm, nhai kỹ;
• Khuyến khích trẻ uống đủ nước, ăn nhiều trái cây và rau xanh;
• Cho trẻ tham gia các hoạt động vận động, thể thao đều đặn, vừa sức;
• Thăm khám sức khỏe định kỳ.

Địa chỉ khám đau bụng quanh rốn ở trẻ em đáng tin cậy

Khoa Nhi – Bệnh viện Đa Khoa Tâm Anh là cơ sở thăm khám sức khỏe cho trẻ được nhiều gia đình tin tưởng lựa chọn. Là một trong những chuyên khoa mũi nhọn, hệ thống phòng khám được đầu tư máy móc, trang thiết bị tiên tiến, chuyên dụng trong khám và điều trị các bệnh lý Nhi khoa. Thủ tục đơn giản, nhanh chóng, đội ngũ nhân viên chăm sóc tận tình giúp bố mẹ và trẻ có những trải nghiệm tốt nhất khi khám chữa bệnh tại đây.

Đặc biệt, khoa Nhi – BVĐK Tâm Anh quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ được đào tạo chuyên sâu, giàu kinh nghiệm về lĩnh vực Tiêu hóa Nhi, Ngoại Nhi… Khi đến khám chữa bệnh tại đây, mỗi trẻ sẽ được bác sĩ kiểm tra một cách kỹ lưỡng, chuyên sâu, từ đó xây dựng phác đồ phù hợp, điều trị tối ưu nhất. Do đó, trẻ đau bụng quanh rốn, bố mẹ có thể đưa trẻ đến khoa Nhi – BVĐK Tâm Anh để được bác sĩ kiểm tra và tư vấn điều trị phù hợp.

Hy vọng với những thông tin trên, quý phụ huynh đã hiểu rõ hơn về đau bụng quanh rốn ở trẻ em. Đau bụng là tình trạng thường gặp tuy nhiên bố mẹ không chủ quan khi trẻ thường xuyên than phiền về cơn đau bụng hay đau bụng kèm theo các triệu chứng khó chịu khác.