Tiêu chuẩn Framingham chẩn đoán suy tim cần những tiêu chí gì?

Suy tim là một hội chứng phức tạp và là hậu quả cuối cùng của hầu hết các bệnh tim mạch. Suy tim làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh và dẫn tới các biến chứng nguy hiểm như rối loạn nhịp tim, tử vong và đột tử. Việc chẩn đoán, phát hiện và điều trị sớm suy tim sẽ giúp cải thiện triệu chứng, làm chậm tiến triển bệnh và ngăn ngừa các biến chứng. Trong bài viết dưới đây, bác sĩ Nguyễn Thị Tuyết Trung tâm Tim mạch, BVĐK Tâm Anh Hà Nội sẽ đề cập đến tiêu chuẩn Framingham chẩn đoán suy tim.

Tiêu chuẩn Framingham là gì?

Tiêu chuẩn Framingham là một hệ thống được sử dụng rộng rãi để chẩn đoán xác định tình trạng suy tim. Tiêu chuẩn này được xác định dựa trên việc kiểm tra một loạt các dấu hiệu, triệu chứng. Bác sĩ sẽ dựa vào các tiêu chuẩn chính và phụ để đưa chẩn đoán cho bệnh suy tim.

Suy tim thường được phân loại theo phân suất tống máu thất trái thành suy tim với phân suất tống máu giảm (LVEF ≤40%), suy tim với phân suất tống máu giảm nhẹ (LVEF 41–49%) hoặc suy tim với phân suất tống máu bảo tồn (LVEF ≥50%). Bất kỳ phân loại suy tim nào cũng đều có tiên lượng xấu, tỷ lệ tử vong và nhập viện do suy tim cao.

Tùy vào từng trường hợp cụ thể, bệnh nhân suy tim có thể có một hay nhiều triệu chứng cơ năng hoặc thực thể nằm trong hội chứng suy tim. Do đó, cần nhận định ban đầu giúp xác định chẩn đoán suy tim và đánh giá độ nặng của bệnh. Nhận định nguyên nhân gây suy tim và tìm kiếm các yếu tố làm nặng lên suy tim cũng như tiên lượng bệnh.

Khai thác kỹ về bệnh sử và khám thực thể giúp bác sĩ có định hướng chẩn đoán suy tim. Các phương pháp chẩn đoán cận lâm sàng như siêu âm tim, định lượng BNP hoặc NT-proBNP góp phần xác định chẩn đoán suy tim trong hầu hết các trường hợp. Các thăm dò khác như điện tâm đồ, chụp X-quang tim phổi cũng cần thiết trong mọi trường hợp nghi ngờ suy tim, giúp đánh giá độ nặng và tìm nguyên nhân gây bệnh.

Tiêu chuẩn chẩn đoán suy tim Framingham và tiêu chuẩn của Hiệp hội Tim mạch châu Âu (ESC) thường được áp dụng phổ biến. Mặc dù tiêu chuẩn Framingham là cổ điển, nhưng lại khá hữu ích trong thực hành lâm sàng.

Vai trò của tiêu chuẩn Framingham trong chẩn đoán suy tim

Tiêu chuẩn Framingham trong chẩn đoán suy tim được giới thiệu vào những năm 70. Đây là tiêu chuẩn được sử dụng phổ biến nhất cho suy tim, chỉ dựa trên các triệu chứng và kết quả lâm sàng. Sau đó, tầm quan trọng của natriuretic peptide (NP) và siêu âm tim để chẩn đoán suy tim đã được công nhận, phản ánh trong hướng dẫn quản lý suy tim của Hiệp hội Tim mạch Châu Âu (ESC) và trong thiết kế các thử nghiệm suy tim gần đây.

Hội chứng suy tim có phân suất tống máu bảo tồn liên quan đến các bệnh lý không phải tim mạch, có thể gây ra các triệu chứng giống như bệnh suy tim như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, có thể khiến chẩn đoán suy tim trở nên khó khăn hơn. Do đó, cần phải có các định nghĩa phù hợp của suy tim có phân suất tống máu bảo tồn và tiêu chuẩn lựa chọn/loại trừ trong các thử nghiệm suy tim có phân suất tống máu bảo tồn. (1)

Tiêu chuẩn Framingham chẩn đoán được những loại suy tim nào?

Phân loại các thể suy tim theo Hội Tim mạch châu Âu năm 2021 có giá trị thực hành cao và được áp dụng phổ biến hiện nay:

Tiêu chuẩn Framingham chẩn đoán suy tim cần tiêu chí gì?

Để đáp ứng tiêu chuẩn Framingham chẩn đoán suy tim, cần phải có hai tiêu chí chính hoặc một tiêu chí chính và hai tiêu chí phụ.

1. Tiêu chuẩn chính

• Cơn khó thở kịch phát về đêm.
• Giảm 4,5kg trong 5 ngày điều trị suy tim.
• Tĩnh mạch cổ nổi.
• Ran ở phổi.
• Phù phổi cấp.
• Phản hồi gan – tĩnh mạch cổ dương tính.
• Tiếng tim ngựa phi T3.
• Áp lực tĩnh mạch trung tâm > 16cm H₂O.
• Thời gian tuần hoàn kéo dài > 25 giây.
• Bóng tim to trên X-quang ngực thẳng.
• Bằng chứng phù phổi, ứ máu tạng hoặc tim to khi giải phẫu tử thi.

2. Tiêu chuẩn phụ

Tiêu chí phụ chỉ được chấp nhận nếu chúng không thể quy cho một tình trạng bệnh lý khác như: tăng huyết áp phổi, bệnh phổi mãn tính, xơ gan, cổ trướng hoặc hội chứng thận hư.

• Phù mắt cá chân hai bên.
• Ho về đêm.
• Khó thở khi gắng sức vừa phải.
• Gan to.
• Tràn dịch màng phổi.
• Giảm dung tích sống ⅓ so với dung tích sống tối đa của bệnh nhân.
• Nhịp tim nhanh (nhịp tim> 120 nhịp/phút).

Mức độ chính xác của tiêu chuẩn Framingham chẩn đoán suy tim

Tiêu chuẩn Framingham có độ nhạy rất cao trong chẩn đoán suy tim (97%) nhưng độ đặc hiệu thấp hơn (79%). Điều này có nghĩa là tiêu chuẩn Framingham có giá trị loại trừ suy tim hơn là chẩn đoán xác định suy tim, nếu người bệnh không đủ các yếu tố thỏa mãn tiêu chuẩn này. Framingham giúp các bác sĩ xác định một cách nhanh chóng khi nghi ngờ suy tim, nhưng để chẩn đoán chính xác suy tim hay không vẫn cần sự hỗ trợ từ các phương pháp xét nghiệm khác.

Phương pháp chẩn đoán suy tim kết hợp với tiêu chuẩn Framingham

Chẩn đoán suy tim tâm thu dựa trên 3 tiêu chuẩn:

• Triệu chứng cơ năng.
• Triệu chứng thực thể.
• Phân suất tống máu thất trái giảm hoặc giảm nhẹ.

Chẩn đoán suy tim tâm trương dựa trên 4 tiêu chuẩn:

• Triệu chứng cơ năng.
• Triệu chứng thực thể.
• Phân suất tống máu thất trái bảo tồn.
• Bằng chứng bệnh cấu trúc cơ tim (dày thất trái, giãn nhĩ trái) và/hoặc rối loạn chức năng tâm trương).

Các thăm dò cận lâm sàng giúp chẩn đoán, phát hiện các yếu tố làm nặng suy tim và giúp tiên lượng bệnh nhân suy tim bao gồm:

• Điện tâm đồ: Hình ảnh điện tâm đồ bình thường ít gợi ý suy tim, điện tâm tâm đồ bất thường (rung nhĩ, sóng Q bệnh lý, tăng gánh thất trái, QRS giãn rộng…) giúp tăng khả năng chẩn đoán suy tim.
• Chụp X-quang ngực thẳng: Hỗ trợ chẩn đoán suy tim nhờ các dấu hiệu ứ huyết phổi, bóng tim to, cung động mạch phổi nổi đồng thời hỗ trợ chẩn đoán loại trừ các bệnh lý về phổi – màng phổi.
• Các peptide lợi niệu: BNP hoặc NT – ProBNP. BNP có giá trị loại trừ suy tim mạn khi < 35 pg/ml, loại trừ suy tim cấp khi < 100 pg/ml. NT – ProBNP có giá trị loại trừ suy tim mạn khi < 125 pg/ml, loại trừ suy tim cấp khi < 300 pg/ml.
• Siêu âm tim: Biện pháp thăm dò chính khảo sát chức năng tim.
• Các xét nghiệm máu thường quy: Giúp chẩn đoán nguyên nhân, chẩn đoán loại trừ, tiên lượng và hỗ trợ quá trình điều trị. Bao gồm công thức máu, ure, creatinin, điện giải đồ, chức năng gan, lipid máu, tuyến giáp…
• Nghiệm pháp gắng sức: Giúp phát hiện triệu chứng cơ năng của suy tim trong trường hợp không khai thác được rõ ràng từ người bệnh, đánh giá thiếu máu cơ tim khi gắng sức ở người bệnh cân nhắc tái thông động mạch vành. Ở bệnh nhân suy tim có phân suất tống máu bảo tồn, bệnh van tim hoặc những trường hợp khó thở không giải thích được nguyên nhân, siêu âm tim gắng sức có thể giúp chẩn đoán phân biệt.
• Chụp cộng hưởng từ tim: Đánh giá thiếu máu cơ tim, bệnh lý cơ tim.
• Chụp xạ hình SPECT: Đánh giá tình trạng thiếu máu và sống còn cơ tim, tình trạng viêm và thâm nhiễm cơ tim.
• Chụp CT động mạch vành: Nhằm loại trừ bệnh mạch vành là nguyên nhân dẫn đến suy tim.
• Chụp động mạch vành qua da: Phương pháp thăm dò cho những bệnh nhân nghi ngờ bệnh mạch vành mức độ trung bình đến cao và có khả năng phải tái tưới máu động mạch vành.

BVĐK Tâm Anh địa chỉ chẩn đoán bệnh suy tim chính xác và nhanh chóng

Để chẩn đoán suy tim, tìm nguyên nhân gây bệnh, đánh giá mức độ bệnh, bác sĩ phải dựa trên thông tin tiền sử bệnh lý, triệu chứng qua thăm khám và nhiều biện pháp thăm dò cận lâm sàng. Do đó, người bệnh nên đến các cơ sở y tế uy tín, có chuyên khoa Tim mạch để thăm khám và điều trị hiệu quả các bệnh lý về tim mạch.

Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh triển khai phòng khám Suy tim, thăm khám và điều trị chuyên sâu cho bệnh nhân suy tim. Các chuyên gia, bác sĩ giàu kinh nghiệm sẽ rực tiếp thăm khám và hội chẩn đưa ra phác đồ điều trị cho từng bệnh nhân như: PGS.TS.BS Phạm Nguyễn Vinh, ThS.BS.CKII Huỳnh Thanh Kiều, BS.CKI Hoàng Thị Bình, ThS.BS.CKII Nguyễn Thị Ngọc, ThS.BS Đỗ Thị Hoài Thơ…

Bên cạnh đó, phòng khám còn có các trang thiết bị, máy móc hiện đại bậc nhất, giúp chẩn đoán nhanh chóng, chính xác, hỗ trợ điều trị hiệu quả cho người bệnh suy tim và các bệnh lý tim mạch khác như: hệ thống chụp mạch máu (DSA), máy MSCT tim, hệ thống siêu âm trong lòng mạch vành (IVUS), máy CT 1975 lát cắt tích hợp AI đồng bộ chính hãng duy nhất ở Việt Nam, được đặt hàng đầu tiên tại Đông Nam Á…

Để đặt lịch khám, tư vấn tầm soát và điều trị suy tim với các bác sĩ Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bạn có thể liên hệ theo thông tin sau:

Tiêu chuẩn Framingham chẩn đoán suy tim bao gồm các yếu tố đơn giản, nhanh chóng và dễ dàng thu thập, giúp các bác sĩ tiếp cận chẩn đoán suy tim nhanh chóng hơn, chính xác hơn, để có thể ra các quyết định phù hợp và kịp thời, nhất là trong trường hợp suy tim cấp.