Viêm da tiếp xúc có lây không? Có lan ra xung quanh không?

Viêm da tiếp xúc là tình trạng phát ban ngứa do tiếp xúc trực tiếp với một chất hoặc phản ứng dị ứng, gây mẩn đỏ, ngứa,… làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống người bệnh. Vậy viêm da tiếp xúc có lây không? Có lan ra xung quanh không? ThS.BS Lê Minh Châu, chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da, BVĐK Tâm Anh TP.HCM, chia sẻ qua bài viết sau.

Viêm da tiếp xúc có lây không?

Không. Viêm da tiếp xúc không lây từ người này sang người khác, vì đây là một dạng viêm da gây ra khi chất gây dị ứng tiếp xúc với da, tuy nhiên chất này là vô hại đối với những người không bị dị ứng với nó. Ai cũng có thể bị viêm da dị ứng, tuy nhiên một vài nhóm đối tượng có khả năng mắc phải tình trạng này cao hơn:

• Bệnh này phổ biến ở phụ nữ hơn nam giới, chủ yếu là do dị ứng niken và gần đây là do dị ứng acrylate liên quan đến mỹ phẩm làm móng.
• Nhiều trẻ nhỏ cũng bị dị ứng với niken.
• Viêm da tiếp xúc dị ứng đặc biệt phổ biến ở công nhân làm kim loại, thợ làm tóc, thợ làm đẹp, nhân viên chăm sóc sức khỏe, người dọn dẹp, họa sĩ và người bán hoa do tính chất công việc cần tiếp xúc nhiều với hóa chất. (1)

Viêm da tiếp xúc có lan ra vùng da xung quanh không?

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra phản ứng trên da, viêm da tiếp xúc có thể lan sang các bộ phận khác trên cơ thể, phổ biến nhất đối với viêm da tiếp xúc dị ứng. Tiếp xúc vật lý với chất gây dị ứng hoặc chất kích thích gây viêm da tiếp xúc. Khi người bệnh chạm vào chất gây dị ứng, sau đó chạm vào các bộ phận khác trên cơ thể, chất gây dị ứng có thể gây kích ứng và lan ra những vùng da xung quanh.

Hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ phản ứng khi nhận thấy những tác nhân nguy hiểm tiếp xúc với cơ thể. Khi thấy da sưng lên hoặc bị viêm, đó là dấu hiệu cho thấy các tế bào bạch cầu đang phản ứng với chất gây dị ứng hoặc chất kích thích, có thể gây phát ban ngứa. Phát ban có thể xuất hiện sau vài phút nếu do chất kích thích gây ra hoặc có thể mất vài giờ hoặc vài ngày mới xuất hiện sau khi tiếp xúc với chất gây dị ứng.

Các nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm da tiếp xúc dị ứng bao gồm: cây hoặc các bộ phận của cây có độc, sản phẩm chăm sóc da có hương liệu, kim loại (niken), các loại thuốc (bao gồm thuốc kháng sinh), chất bảo quản hoặc hóa chất như axit, sản phẩm làm sạch, dịch cơ thể (gồm nước tiểu và nước bọt), thuốc nhuộm tóc, nước tẩy sơn móng tay hoặc dung môi khác, sơn và vecni, xà phòng hoặc chất tẩy rửa, nhựa và epoxies.

Bị viêm da tiếp xúc bao lâu thì khỏi?

Viêm da tiếp xúc xuất hiện trên da đã tiếp xúc trực tiếp với chất gây ra phản ứng. Ví dụ, phát ban có thể xuất hiện dọc theo chân chạm vào bụi cây ven đường và phát triển trong vòng vài phút đến vài giờ sau khi tiếp xúc, có thể kéo dài từ 2 đến 4 tuần.

Các dấu hiệu và triệu chứng của viêm da tiếp xúc rất khác nhau và có thể bao gồm:

• Phát ban ngứa.
• Các mảng da sẫm màu hơn bình thường (tăng sắc tố), thường ở da nâu hoặc da đen.
• Da khô, nứt nẻ, bong vảy.
• Các vết sưng tấy và mụn nước, đôi khi có rỉ nước và đóng vảy.
• Sưng, rát hoặc đau.

Có thể mất vài tuần để phát ban viêm da tiếp xúc biến mất khi điều trị. Bạn có thể nhận thấy các triệu chứng ngứa giảm hoặc biến mất vài ngày sau khi bắt đầu điều trị mặc dù vẫn xuất hiện triệu chứng nổi mẩn đỏ trên da.

Các trường hợp viêm da tiếp xúc nhẹ có thể biến mất trong vòng vài ngày mà tránh được nguyên nhân gây ra các triệu chứng của bạn mà không cần điều trị thêm. Tùy theo thể trạng và nguyên nhân gây bệnh mà thời gian khỏi bệnh của từng người cũng rất khác nhau.

Khi bị viêm da tiếp xúc nên làm gì?

Khi thấy da xuất hiện các dấu hiệu như trên, bạn nên đến khám bác sĩ ngay để kiểm soát các phản ứng dị ứng kịp thời. Bác sĩ sẽ chẩn đoán bệnh viêm da tiếp xúc sau khi hỏi bệnh sử đầy đủ, khám thực thể và xem xét các triệu chứng. Bác sĩ sẽ đặt câu hỏi để tìm hiểu thêm về môi trường, những thứ bạn đã tiếp xúc cũng như vị trí và kích thước của phát ban.

Những câu hỏi này có thể bao gồm: thời gian phát ban, có thực hiện bất kỳ thay đổi nào đối với thói quen chăm sóc da thông thường không, có tiếp xúc với bất kỳ loại cây trồng, vật liệu hoặc hóa chất mới nào không, có tiếp xúc thường xuyên với bất kỳ chất kích thích hoặc hóa chất nào không,… Ngoài ra, bác sĩ còn thăm khám vùng da bị dị ứng xem vết thương có bị bội nhiễm do bạn ngứa nên cào gãi hay không. Từ việc thăm khám đầy đủ, bác sĩ sẽ tư vấn được cho bạn phương pháp điều trị phù hợp nhất.

Đối với viêm da tiếp xúc dị ứng, bác sĩ có thể sử dụng patch test để xác nhận chẩn đoán. Đối với bài kiểm tra này, bác sĩ sẽ dán một miếng dán lên da người bệnh, miếng dán đó được phủ các chất gây dị ứng thông thường. Sau khi gỡ bỏ miếng dán, bác sĩ sẽ có thể xem liệu chất gây dị ứng trên miếng dán có gây ra phản ứng dị ứng trên da của người bệnh hay không.

Các phương pháp điều trị viêm da tiếp xúc

Bác sĩ thường kê đơn thuốc bôi ngoài hoặc thuốc uống để điều trị viêm da tiếp xúc:

• Kem dưỡng ẩm.
• Steroid tại chỗ (thuốc bôi ngoài da).
• Thuốc kháng sinh tại chỗ hoặc uống điều trị nhiễm trùng thứ phát.
• Steroid đường uống, thường là các liệu trình ngắn hạn, cho những trường hợp nặng.
• Quang trị liệu hoặc quang hóa trị liệu.
• Azathioprine, ciclosporin hoặc thuốc ức chế miễn dịch khác.
• Thuốc mỡ tacrolimus và kem pimecrolimus là những chất ức chế calcineurin điều chỉnh miễn dịch và có thể hữu ích cho bệnh viêm da tiếp xúc dị ứng.

Mục tiêu của việc điều trị viêm da tiếp xúc dị ứng là làm giảm phản ứng viêm do phản ứng quá mẫn loại 4 gây ra. Phản ứng gây ra bởi chất nhạy cảm mạnh có thể cần điều trị nhanh hơn và tích cực hơn vì cường độ viêm da sẽ tăng lên. Xác định và loại bỏ chất gây dị ứng là cách điều trị dứt điểm hiệu quả nhất. Chất dưỡng ẩm dạng thuốc mỡ và steroid là những phương pháp điều trị được ưu tiên.

Bước quan trọng nhất trong điều trị viêm da tiếp xúc dị ứng là loại bỏ tác nhân gây bệnh. Độc tính và tác dụng phụ cần theo dõi có liên quan đến các lựa chọn điều trị. Điều quan trọng là phải kiểm soát nồng độ của steroid tại chỗ với liều lượng thích hợp vì tác dụng phụ phổ biến nhất của các loại thuốc này là làm teo và mỏng da.

Biện pháp phòng ngừa viêm da tiếp xúc bộc phát

Bạn có thể thực hiện các bước sau để giúp ngăn ngừa viêm da tiếp xúc:

• Tránh các chất kích thích và dị ứng: Nên thực hiện xét nghiệm dị ứng để xác định dị nguyên, từ đó xây dựng các biện pháp phòng tránh hiệu quả. Nên sử dụng đồ trang sức làm bằng vật liệu không gây dị ứng.
• Rửa sạch da: Đối với các loài cây có độc như cây thường xuân, cây sồi hoặc cây thù du, bạn có thể loại bỏ hầu hết chất gây phát ban nếu rửa sạch da ngay sau khi tiếp xúc. Sử dụng xà phòng nhẹ, không có mùi thơm và nước mát để rửa sạch hoàn toàn hóa chất trên da. Đồng thời giặt bất kỳ quần áo hoặc vật dụng nào khác có thể đã tiếp xúc với chất gây dị ứng.
• Mặc quần áo bảo hộ hoặc đeo găng tay: Khẩu trang, kính bảo hộ, găng tay và các vật dụng bảo hộ khác có thể bảo vệ bạn khỏi các chất gây kích ứng, bao gồm cả chất tẩy rửa gia dụng.
• Thoa kem bảo vệ: Những sản phẩm này có thể cung cấp một lớp bảo vệ cho làn da, giảm khả năng kích ứng.
• Sử dụng kem dưỡng ẩm. Thường xuyên thoa kem dưỡng ẩm có thể giúp phục hồi lớp ngoài cùng của da và giúp cho làn da mềm mại.
• Dọn dẹp nhà cửa thường xuyên: Các chất gây dị ứng từ thực vật, chẳng hạn như cây thường xuân, có thể bám vào vật nuôi hoặc đồ đạc trong nhà và sau đó dính sang người. Vệ sinh cơ thể và môi trường xung quanh sạch sẽ giúp giảm nguy cơ tiếp xúc với các tác nhân này.

Hiện, chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da, BVĐK Tâm Anh TP.HCM là một trong những địa chỉ uy tín hàng đầu trong lĩnh vực thẩm mỹ da và điều trị các vấn đề về da tại khu vực miền Nam. Với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, tận tâm với khách hàng và được đào tạo chuyên môn sâu các kỹ thuật điều trị da tiên tiến, chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da của bệnh viện đã giúp hàng ngàn bệnh nhân khắc phục các vấn đề về thẩm mỹ và sức khỏe da.

Mỗi người bệnh sẽ được điều trị cá thể hóa, ứng dụng biện pháp điều trị phù hợp nhất. Ngoài ra, bệnh viện còn sở hữu nhiều thiết bị, máy móc tiên tiến, cơ sở vật chất hiện đại cùng quy trình khám chữa bệnh tối ưu giúp mang lại trải nghiệm điều trị và kết quả tốt nhất cho khách hàng.

Hy vọng bài viết trên đã giải đáp câu hỏi của độc giả về vấn đề “Viêm da tiếp xúc có lây không?”. Để đảm bảo an toàn cho bản thân, bạn nên tìm đến những bệnh viện uy tín có các bác sĩ chuyên khoa da liễu.