Xét nghiệm cholesterol là gì? Quy trình và ý nghĩa kiểm tra

Xét nghiệm cholesterol máu giúp kiểm tra chỉ số của các loại cholesterol và chất béo trung tính trong cơ thể đang cao hơn hay thấp hơn so với mức bình thường. Kết quả của xét nghiệm sẽ giúp bác sĩ ước tính nguy cơ bệnh tim hoặc đột quỵ của bệnh nhân. Đồng thời, hướng dẫn người bệnh điều chỉnh lối sống, sinh hoạt để giúp cải thiện mức cholesterol.

Xét nghiệm cholesterol là gì?

Xét nghiệm cholesterol máu, hay còn gọi là xét nghiệm mỡ máu, giúp đo lượng cholesterol và chất béo trung tính có trong máu. Kết quả xét nghiệm giúp bác sĩ kiểm tra và phân tích định lượng cholesterol toàn phần, các chỉ số HDL cholesterol (cholesterol “tốt”), LDL cholesterol (cholesterol “xấu”), Triglyceride,… trong máu.

Số lượng cholesterol trong cơ thể rất quan trọng vì chúng cho biết nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ. Cholesterol là một loại lipid (chất béo) giúp cơ thể thực hiện nhiều chức năng quan trọng, bao gồm góp phần trong việc sản xuất ra hormone, vitamin D, tạo ra mật, cấu tạo nên màng ngoài của mọi tế bào.

Tuy nhiên, khi trong cơ thể có quá nhiều cholesterol dư thừa, chúng sẽ cùng với một số chất khác trong máu, tích tụ vào thành động mạch, dần tạo nên các mảng xơ vữa, gây bệnh xơ vữa động mạch, lâu dài sẽ dẫn đến chích hẹp động mạch, tạo ra các bệnh lý liên quan đến mạch máu như đột quỵ, nhồi máu cơ tim , suy tim… Do đó, những người có cholesterol cao thường có nguy cơ mắc bệnh động mạch vành, bệnh tim mạch, đột quỵ, bệnh mạch máu ngoại biên cao hơn. (1)

Cholesterol cao không gây ra triệu chứng hay biểu hiện khác thường nào. Đa số người bệnh vô tình phát hiện mức cholesterol bất thường khi kiểm tra sức khỏe định kỳ, điều trị các bệnh khác hoặc mắc các bệnh mạch máu cấp, như nhồi máu cơ tim, đột quỵ. Do đó, việc thăm khám sức khỏe định kỳ, bao gồm xét nghiệm cholesterol máu là rất quan trọng, giúp tầm soát nguy cơ diễn tiến đến các bệnh lý do xơ vữa mạch máu.

Mục đích của xét nghiệm cholesterol máu

Xét nghiệm cholesterol trong máu cho kết quả 4 chỉ số quan trọng, bao gồm: LDL, HDL, cholesterol toàn phần, Triglyceride. Thông qua đó, giúp tầm soát tình trạng rối loạn lipid máu; đồng thời giúp phân loại và theo dõi bệnh nhân tăng lipid máu, đánh giá nguy cơ mắc bệnh xơ vữa động mạch. Từ đó, đưa ra phác đồ điều trị và theo dõi hiệu quả của quá trình điều trị ở bệnh nhân.

Xét nghiệm này cũng giúp ích trong điều chỉnh hội chứng giảm hấp thu, hỗ trợ trong chẩn đoán tình trạng rối loạn chức năng tuyến giáp.

1. Kiểm tra LDL

Kiểm tra  chỉ số LDL cholesterol giúp đánh giá mức rối loạn mỡ xấu trong máu. Kết quả xét nghiệm nếu cho thấy chỉ số LDL quá cao, có thể bệnh nhân đã mắc bệnh xơ vữa động mạch hoặc nguy cơ mắc bệnh xơ vữa động mạch. (2)

Các mức LDL cholesterol cho thấy tình trạng sức khỏe được biểu hiện trong bảng sau:

2. Kiểm tra HDL

HDL cholesterol có vai trò đưa cholesterol dư thừa ra khỏi máu và vận chuyển đến gan để xử lý. HDL là con số duy nhất trong bảng kết quả xét nghiệm lipid nên giữ ở mức cao. Với nam giới nên hướng đến mức HDL ít nhất là 40mg/dL và nữ giới ít nhất là 50mg/dL. Mức HDL cholesterol tối ưu được khuyến nghị cho người lớn và có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim là 60mg/dL. Trường hợp chỉ số HDL cholesterol thấp hơn mức khuyến nghị sẽ cảnh báo nguy cơ về các bệnh lý tim mạch liên quan.

3. Kiểm tra mức VLDL (Lipoprotein tỷ trọng rất thấp)

VLDL mang chất béo trung tính và cholesterol, hàm lượng protein của VLDL rất thấp. Do đó, nó cũng được xem là có hại cho cơ thể, vì nếu VLDL tăng quá cao, có thể góp phần vào việc tích tụ mảng bám trong động mạch, tương tự như LDL.

4. Kiểm tra cholesterol toàn phần

Xét nghiệm cholesterol toàn phần nhằm biết được tổng hàm lượng chất béo có trong máu. Chỉ số cholesterol toàn phần có xu hướng tăng dần ở những người lớn tuổi. Nam giới dưới 50 tuổi có mức cholesterol toàn phần cao hơn so với nữ giới. Tuy nhiên, sau tuổi 50, nữ giới lại có lượng cholesterol toàn phần cao hơn nam. Chỉ số tổng lượng chất béo phản ánh tình trạng sức khỏe và nguy cơ tiến triển đến các bệnh lý về tim mạch do xơ vữa động mạch, cụ thể:

5. Mức độ chất béo trung tính (Triglyceride)

Loại chất béo này chủ yếu được tạo thành từ những thực phẩm được chúng ta ăn hằng ngày. Cơ thể sẽ chuyển hóa lượng calo vừa được nạp vào thành chất béo trung tính và lưu trữ trong các tế bào mỡ. Nếu lượng calo được nạp vào nhiều hơn quá mức so với lượng calo được đốt cháy, lượng Triglyceride trong máu sẽ tăng cao. Hàm lượng Triglyceride cao trong máu sẽ kết hợp với LDL cholesterol dư thừa tăng nguy cơ bệnh tim, thúc đẩy tình trạng đột quỵ. Mức triglyceride >500mg/dl, bệnh nhân có nguy cơ bị viêm tuỵ cấp.

Ai nên thực hiện xét nghiệm cholesterol máu?

Theo Viện Tim, Phổi và Máu Quốc gia (NHLBI), xét nghiệm cholesterol trong máu nên được thực hiện lần đầu tiên trong độ tuổi từ 9-11 tuổi. Sau đó mỗi 5 năm, trẻ nên được kiểm tra lại. (3)

NHLBI khuyến nghị, người trưởng thành từ 20 tuổi trở lên nên xét nghiệm cholesterol định kỳ. Các đối tượng có thể cần xét nghiệm cholesterol thường xuyên hơn, bao gồm:

• Nam giới từ 45 tuổi trở lên.
• Nữ giới từ 50 tuổi trở lên.
• Hút thuốc lá.
• Ít vận động.
• Người bị béo phì.
• Người mắc bệnh tiểu đường.
• Từng bị đau tim.
• Bệnh nhân huyết áp cao.
• Người đang điều trị cholesterol cao.
• Có tiền sử gia đình từng bị cholesterol cao.

Các yếu tố ảnh hưởng đến xét nghiệm cholesterol máu

Gan có thể tạo ra đủ lượng cholesterol để hỗ trợ nhu cầu của cơ thể. Tuy nhiên, mỗi ngày chúng ta vẫn dung nạp thêm một lượng cholesterol thông qua chế độ ăn uống. Do đó, kết quả xét nghiệm cholesterol có thể bị ảnh hưởng bởi những thực phẩm được nạp vào cơ thể. Nồng độ cholesterol trong máu có thể tăng lên nếu trước khi xét nghiệm, người bệnh ăn nhiều thực phẩm giàu cholesterol như thức ăn nhanh, nội tạng động vật, thịt mỡ, phô mai, lòng đỏ trứng,… Điều này có thể dẫn đến sự sai lệch trong kết quả xét nghiệm cholesterol trong máu.

Ngoài ra, một số yếu tố khác cũng có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm cholesterol máu như:

• Thời tiết: lượng mỡ máu sẽ cao hơn vào mùa lạnh.
• Độ tuổi: người từ 45 tuổi trở lên có mức cholesterol tăng cao hơn.
• Bệnh mạn tính: người bị huyết áp cao, đái tháo đường, bệnh tim có mức cholesterol cao hơn.
• Thuốc: một số thuốc có thể gây ra tác dụng phụ là làm tăng mức cholesterol như thuốc ngừa thai, thuốc an thần, thuốc lợi tiểu nhóm thiazid, thuốc chẹn beta giao cảm, steroid tăng chuyển hóa,…

Quy trình xét nghiệm cholesterol máu tại BVĐK Tâm Anh

• Chuẩn bị xét nghiệm: Trước khi thực hiện xét nghiệm cholesterol trong máu, người bệnh cần chú ý nhịn ăn tối thiểu 10 giờ và tối đa là 14 giờ. Chỉ nên uống nước lọc.
• Trong quá trình xét nghiệm: Bác sĩ sẽ khám và có chỉ định xét nghiệm cholesterol máu. Vị trí kim đâm sẽ được khử trùng và có một dây thun được quấn quanh tay, trên vị trí kim đâm. Người bệnh có thể cảm thấy hơi nhức khi kim tiêm đâm vào để lấy máu, tuy nhiên sẽ hết nhức nhanh chóng. Một lượng máu nhỏ sẽ được thu vào trong ống nghiệm và được vận chuyển ngay đến Trung tâm Xét nghiệm. (4)
• Sau khi xét nghiệm: Kết quả xét nghiệm cholesterol máu sẽ được trả về phòng khám. Sau đó, người bệnh gặp lại bác sĩ khám ban đầu để được đọc kết quả và đưa ra hướng tư vấn, điều trị. Thông qua kết quả xét nghiệm, bác sĩ sẽ có chỉ định lịch hẹn tái khám lần tiếp theo cho người bệnh.

Kết quả xét nghiệm cholesterol máu có ý nghĩa gì?

Cholesterol được đo bằng miligam (mg) cholesterol trên mỗi deciliter (dL) máu. Nhìn chung, nếu chỉ số LDL cholesterol thấp và HDL cholesterol cao sẽ tốt cho sức khỏe tim mạch. Các chỉ số cholesterol mong muốn là:

• LDL cholesterol: Dưới 100mg/dL.
• HDL cholesterol: Từ 60mg/dL trở lên.
• Cholesterol toàn phần: Dưới 200mg/dL.
• Triglyceride: Dưới 100mg/dL.

Nếu các chỉ số cholesterol cao hơn hoặc thấp hơn mức bình thường, người bệnh có thể có nguy cơ gặp một số vấn đề về sức khỏe, như tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, dẫn đến bệnh động mạch vành, đau tim, đột quỵ. Bác sĩ sẽ đánh giá được tình trạng sức khỏe của người bệnh, xem xét yếu tố nguy cơ liệu có bị rối loạn mỡ máu không, nếu có thì bệnh ở mức độ nào, có tăng nguy cơ gây các bệnh liên quan không.

Từ đó, bác sĩ sẽ đưa ra hướng điều trị cho người bệnh, bao gồm hướng dẫn điều chỉnh chế độ ăn uống, tập luyện, sinh hoạt hằng ngày để cải thiện chỉ số cholesterol. Đồng thời, có chỉ định thuốc trong trường hợp mức cholesterol quá cao hoặc người bệnh đã có điều chỉnh lối sống khoa học nhưng không đem lại hiệu quả cao trong việc cân bằng mức cholesterol.

Nên xét nghiệm cholesterol bao lâu một lần?

Các chỉ số cholesterol trong máu sẽ thay đổi theo thời gian và có sự khác nhau ở mỗi người. Theo khuyến nghị, người khỏe mạnh từ 20 tuổi trở lên nên xét nghiệm cholesterol theo định kỳ 5 năm/lần.

Tần suất xét nghiệm cholesterol máu còn phụ thuộc vào độ tuổi, tình trạng sức khỏe.

• Đối với trẻ từ 9-11 tuổi, nên được xét nghiệm lần đầu tiên trong độ tuổi này và sau đó 5 năm, nên được xét nghiệm lại.
• Nam giới từ 45-65 tuổi và nữ giới từ 55-65 tuổi được khuyến nghị nên kiểm tra từ 1-2 năm/lần.
• Đối với người từ 65 tuổi trở lên, nên xét nghiệm thường xuyên hơn, mỗi năm đều nên đi kiểm tra để theo dõi sát sao chỉ số cholesterol.
• Một số trường hợp khác cần thực hiện xét nghiệm cholesterol máu theo lịch hẹn của bác sĩ.

Những lưu ý khi thực hiện xét nghiệm cholesterol trong máu

• Nên đi xét nghiệm máu vào buổi sáng vì trước khi xét nghiệm cần nhịn ăn tối thiểu 10 tiếng. Đồng thời, nồng độ một số chất có thể thay đổi, giảm dần từ sáng đến chiều tối, nên chọn buổi sáng sẽ thích hợp hơn.
• Không uống cà phê, rượu, bia, sữa, nước ngọt có ga, hút thuốc lá,… vào đêm trước ngày đi xét nghiệm, tốt nhất là trước thời điểm xét nghiệm 24 giờ.
• Nên chú ý uống nước lọc đầy đủ để tránh mệt mỏi do nhịn ăn và giúp giảm căng thẳng.
• Có thể mang theo đồ ăn nhẹ để ăn sau khi lấy máu, kiểm tra cholesterol xong.

BVĐK Tâm Anh địa chỉ uy tín thực hiện xét nghiệm cholesterol máu

Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là một trong những đơn vị uy tín thực hiện thăm khám, xét nghiệm và điều trị các vấn đề liên quan mỡ máu và các bệnh tim mạch. Với hệ thống máy móc xét nghiệm hiện đại, sinh phẩm chuẩn châu Âu, giúp quy trình xét nghiệm cholesterol máu chuẩn chỉnh, kết quả chính xác cao. Đồng thời, Trung tâm Tim mạch còn quy tụ nhiều chuyên gia, bác sĩ giàu kinh nghiệm, điều trị chuyên sâu các bệnh lý tim mạch, mạch máu, lồng ngực, trong đó có điều trị cholesterol cao.

Quá trình thực hiện xét nghiệm cholesterol máu được thực hiện nhanh chóng, các thủ tục đơn giản, có đội ngũ chăm sóc khách hàng hỗ trợ tốt nhất, giúp người bệnh tiết kiệm thời gian khi thăm khám. Bên cạnh đó, bác sĩ luôn đồng hành, theo dõi sát sao quá trình điều trị cholesterol cao cho người bệnh.

Để đặt lịch khám, tư vấn, xét nghiệm và điều trị cholesterol cao, các bệnh lý về tim mạch tại Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, quý khách có thể liên hệ theo thông tin.

Xét nghiệm cholesterol máu là xét nghiệm quan trọng, nên được thực hiện kiểm tra định kỳ. Để từ đó, bác sĩ hướng dẫn người bệnh điều chỉnh lối sống, sinh hoạt, giúp cân bằng các chỉ số cholesterol, bảo vệ sức khỏe tim mạch.