Viêm gan virus có lây qua ăn uống không? Phòng ngừa lây nhiễm ra sao?

“Viêm gan virus có lây qua ăn uống không?” là thắc mắc của nhiều người. Virus viêm gan A và E là hai chủng virus viêm gan có lây qua đường ăn uống; còn virus viêm gan B và C không lây qua đường ăn uống mà lây qua đường máu, quan hệ tình dục và lây truyền từ mẹ sang con. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp những thông tin chi tiết về các chủng virus viêm gan có lây qua đường ăn uống (virus viêm gan A, E) cũng như cách phòng ngừa virus viêm gan lây qua ăn uống.

Viêm gan virus có lây qua ăn uống không?

Virus viêm gan A và virus viêm gan E có lây truyền qua đường ăn uống. Còn virus viêm gan B, C, D không lây qua đường ăn uống mà chỉ lây qua đường máu, từ mẹ sang con và đường tình dục.

1. Những loại viêm gan virus có nguy cơ lây qua ăn uống

Virus viêm gan A và virus viêm gan E là hai loại virus viêm gan có nguy cơ lây qua đường ăn uống (đường phân – miệng), có nghĩa là người mắc bệnh đã sử dụng thực phẩm có chứa virus viêm gan A và virus viêm gan E. Ngoài ra, quan hệ tình dục miệng – hậu môn với người nhiễm virus cũng là nguyên nhân làm lây nhiễm virus viêm gan A, E.

Những tình huống làm lây nhiễm virus viêm gan A gồm có:

• Sử dụng thức ăn và nước uống không vệ sinh, hoặc người chế biến nhiễm virus viêm gan A và không tuân thủ quy trình vệ sinh trong quá trình nấu nướng;
• Nguồn nước sinh hoạt nhiễm virus viêm gan A hoặc ăn sống các loại thủy hải sản có vỏ (tôm, cua, sò, ốc…) từ nguồn nước bị ô nhiễm;
• Sử dụng chung các vật dụng ăn uống, bàn chải đánh răng, khăn lau… với người nhiễm virus viêm gan A;
• Quan hệ tình dục không có biện pháp bảo hộ với người bị nhiễm virus viêm gan A (đặc biệt là đường hậu môn – miệng);
• Lây truyền qua đường máu: Khả năng lây lan virus viêm gan A theo đường máu là rất thấp vì lượng virus viêm gan A có trong máu người nhiễm bệnh ít.

Với viêm gan virus E, những con đường làm lây truyền virus gồm có:

• Nguồn nước sinh hoạt bị ô nhiễm, đặc biệt là nguồn nước nhiễm chất thải từ phân;
• Sử dụng thịt lợn bị nhiễm virus viêm gan E, thịt lợn chưa được nấu chín kỹ;
• Nhiễm virus viêm gan E từ vật chủ trung gian là lợn hoặc các động vật khác (lợn rừng, hươu). Virus xuất hiện trong quần thể động vật và làm lây nhiễm từ động vật sang người;
• Lây truyền virus viêm gan E qua đường máu: Đã ghi nhận một số trường hợp bệnh nhân bị lây virus viêm gan E qua truyền máu từ người nhiễm virus;
• Lây truyền từ người sang người: Chủ yếu thông qua quan hệ tình dục không an toàn.

2. Những loại viêm gan virus không lây qua ăn uống

Virus viêm gan B, C và D là những chủng virus gây viêm gan KHÔNG lây qua đường ăn uống, chỉ lây qua đường máu, từ mẹ sang con và quan hệ tình dục không an toàn. Lưu ý, virus viêm gan D chỉ tồn tại được khi cơ thể có sẵn virus viêm gan B, tức là chỉ khi đã hoặc đang mắc viêm gan virus B, bệnh nhân mới có thể nhiễm viêm gan virus D.

• Lây qua đường máu: Khi dùng chung kim tiêm, nhận truyền máu từ người nhiễm virus; xỏ khuyên, xăm mình, làm móng, thực hiện thủ thuật thẩm mỹ hoặc y tế ở nơi không đảm bảo quy trình an toàn vệ sinh; dùng chung bàn chải đánh răng, dao cạo với người mắc viêm gan virus B đều có thể làm lây lan virus.
• Từ mẹ sang con: Người mẹ khi mang thai bị nhiễm virus viêm gan B có nguy cơ truyền virus sang thai nhi với tỷ lệ lên đến 90% nếu không áp dụng các biện pháp bảo vệ sau sinh.
• Quan hệ tình dục không an toàn: Khi quan hệ tình dục và tiếp xúc với máu, dịch âm đạo hoặc tinh dịch của người mang virus viêm gan B thì đối tác cũng có nguy cơ nhiễm bệnh.

Phòng ngừa virus viêm gan lây qua ăn uống

Virus viêm gan A và viêm gan virus E có thể được phòng ngừa lây qua ăn uống nếu ăn chín uống sôi và đảm bảo vệ sinh cá nhân sạch sẽ. Riêng với virus viêm gan A, hiện nay đã có vắc xin viêm gan virus A để nâng cao hiệu quả phòng bệnh.

1. Đối với viêm gan virus A và E

Tiêm vắc xin viêm gan virus A là cách hiệu quả để phòng bệnh viêm gan virus A, đặc biệt với những đối tượng như sau:

• Trẻ em từ 1 tuổi trở lên;
• Người sống trong gia đình có người thân nhiễm virus viêm gan A;
• Sinh sống, làm việc, đi công tác hoặc du lịch ở những nơi có tỷ lệ mắc virus viêm gan A cao;
• Những đối tượng có nhiều khả năng nhiễm virus viêm gan A như: kỹ thuật viên phòng thí nghiệm, giáo viên mầm non, hộ lý, y tá, chuyên viên xử lý nước thải…;
• Người mắc bệnh gan mạn tính, rối loạn đông máu, sử dụng ma túy trái phép;
• Người đồng tính nam.

Với virus viêm gan E: Hiện nay chưa có khuyến cáo về việc tiêm vắc xin viêm gan virus E. Các nhà nghiên cứu trên thế giới vẫn đang tiến hành nghiên cứu, thử nghiệm vắc xin trên người trước khi có thể thực hiện tiêm chủng với quy mô lớn.

2. Thói quen vệ sinh cá nhân

• Luôn rửa tay bằng xà phòng trước khi sơ chế thực phẩm, nấu nướng, trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh;
• Rửa tay hoặc dùng cồn sát khuẩn tay sau khi tiếp xúc với phương tiện công cộng như xe bus, tàu điện.
• Dùng riêng khăn lau, bàn chải đánh răng… không dùng chung dụng cụ vệ sinh cá nhân với người khác.

3. Vệ sinh thực phẩm và nguồn nước

Virus viêm gan A và virus viêm gan E lây qua đường ăn uống nên để phòng tránh nguy cơ nhiễm viêm gan virus A, E cần chú ý một số điều như sau: (1)

• Chọn thực phẩm sạch, nấu chín kỹ, không ăn thực phẩm tái hoặc sống, hạn chế ăn bên ngoài;
• Sử dụng nguồn nước sạch cho sinh hoạt và nấu ăn, nếu có điều kiện nên dùng máy lọc nước;
• Với trái cây và rau quả tươi nên rửa sạch trực tiếp dưới vòi nước, sau đó ngâm nước muối pha loãng để tăng hiệu quả làm sạch. Rau củ quả cần được sơ chế cắt rễ, bỏ phần dập/úa, gọt vỏ.

Thắc mắc thường gặp

1. Viêm gan virus có lây khi dùng chung bát đũa không?

Có. Virus viêm gan A và E có lây khi dùng chung bát đũa, vật dụng ăn uống (đũa, thìa), khăn lau, bàn chải đánh răng… với người mắc bệnh.

2. Có thể nhiễm virus viêm gan khi ăn hải sản sống không?

Có. Khi ăn các loại hải sản có vỏ (ví dụ như tôm, cua, sò, ốc…) từ nguồn nước bị ô nhiễm có thể bị nhiễm virus viêm gan A.

Để đặt lịch khám và tư vấn về các chủng viêm gan siêu vi tại Trung tâm Viêm gan và Gan nhiễm mỡ – Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách hàng có thể liên hệ:

Với thắc mắc “Viêm gan virus có lây qua ăn uống không?”, câu trả lời là có – Viêm gan virus A và E là hai chủng viêm gan virus có lây qua ăn uống, còn viêm gan virus B, C, D không lây qua ăn uống mà chỉ lây qua đường truyền máu, đường tình dục và từ mẹ sang con. Để phòng ngừa viêm gan virus A, E là hai chủng viêm gan virus lây qua đường ăn uống, cần giữ gìn vệ sinh cá nhân sạch sẽ, thực hiện ăn chín – uống sôi, lựa chọn thực phẩm và nguồn nước sinh hoạt an toàn.