Ung thư tuyến tiền liệt bệnh ung thư thường gặp ở nam giới từ sau độ tuổi 50. Vậy sau khi đã được điều trị bệnh có tái phát không? Cần lưu ý điều gì trong việc theo dõi và điều trị ung thư tuyến tiền liệt tái phát? Hãy cùng tìm hiểu qua chia sẻ của bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Chí Thanh, Khoa Ung bướu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.
Ung thư tuyến tiền liệt tái phát là tình trạng bệnh xuất hiện trở lại sau khi đã được điều trị triệt căn bằng các phương pháp như phẫu thuật cắt toàn bộ tuyến tiền liệt hoặc xạ trị. Bệnh tái phát xảy ra khi tế bào ung thư vẫn còn tồn tại trong cơ thể mà không bị tiêu diệt hoàn toàn, dẫn đến việc tế bào ung thư tiếp tục tăng sinh trở lại.
Thời gian bệnh tái phát sẽ khác nhau ở mỗi người bệnh, có thể xảy ra sau vài năm hoặc thậm chí sau 5, 10, 15… năm hoặc lâu hơn, tùy thuộc vào các yếu tố khác như giai đoạn bệnh lúc chẩn đoán ban đầu, đặc điểm giải phẫu bệnh, khả năng đáp ứng điều trị…
Tiên lượng sống của ung thư tuyến tiền liệt phụ thuộc vào giai đoạn bệnh tại thời điểm chẩn đoán, đặc điểm giải phẫu bệnh, tổng trạng, bệnh lý đi kèm… Ở giai đoạn sớm, ung thư tuyến tiền liệt có tiên lượng rất tốt.
Theo dữ liệu từ SEER (Surveillance, Epidemiology, and End Results Program) – Chương trình Giám sát, Dịch tễ học và Kết quả Cuối cùng, cung cấp thông tin về ung thư tại Hoa Kỳ, tỷ lệ sống sau 5 năm có thể đạt gần như 100% nếu được điều trị sớm. Tuy nhiên, ở giai đoạn cuối (di căn xa), tỷ lệ sống sau 5 năm chỉ còn khoảng 37%, tùy theo mức độ lan tràn của bệnh và khả năng đáp ứng với các liệu pháp điều trị. (1)
Hiện, có một số nghiên cứu ghi nhận khoảng 20%–40% người bệnh có thể tái phát sinh hóa trong vòng 10 năm sau điều trị phẫu thuật cắt tuyến tiền liệt toàn bộ, khoảng 30%-50% sau điều trị xạ trị triệt để. Bên cạnh đó, tỷ lệ tái phát còn tùy thuộc vào các yếu tố như: phân nhóm nguy cơ trước điều trị, chỉ số Gleason, PSA trước mổ, diện cắt phẫu thuật hoặc tình trạng di căn hạch bạch huyết. (2)
Mặc dù sau điều trị ung thư tuyến tiền liệt, người bệnh vẫn có nguy cơ tái phát bệnh. Tuy nhiên, với sự xuất hiện các phương pháp điều trị mới như liệu pháp nội tiết, liệu pháp nhắm trúng đích, liệu pháp miễn dịch… sẽ giúp nâng cao tỷ lệ cũng như thời gian sống của người bệnh, ngay cả khi bệnh tái phát.
Dựa vào vị trí tái phát ung thư, người bệnh có thể gặp một số triệu chứng như:
Nguyên nhân tái phát ung thư tuyến tiền liệt chủ yếu do tế bào ung thư còn sót lại sau khi điều trị. Ngoài ra, một số yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến khả năng tái phát ung thư tuyến tiền liệt như: đặc điểm giải phẫu bệnh, phân nhóm nguy cơ ở thời điểm chẩn đoán, đột biến BRCA1/2, chế độ ăn uống, lối sống thiếu khoa học…
Trong hầu hết các trường hợp ung thư tuyến tiền liệt tái phát, dấu hiệu đầu tiên gợi ý là sự tăng bất thường của nồng độ PSA (Prostate-Specific Antigen – Kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt) trong máu. Giá trị PSA huyết thanh thường dưới 4 ng/mL, nếu sau điều trị có sự gia tăng PSA bất thường, có thể là dấu hiệu gợi ý bệnh tái phát. PSA thường tăng trước khi có triệu chứng trên lâm sàng, hoặc trước khi xuất hiện những tổn thương bất thường trên hình ảnh học; do đó việc theo dõi định kỳ PSA huyết thanh là yếu tố quan trọng trong việc phát hiện sớm bệnh tái phát. (3)
Khi giá trị PSA huyết thanh tăng bất thường, bác sĩ sẽ kết hợp thêm các phương tiện cận lâm sàng khác để xác định chẩn đoán, bao gồm:
Tùy thuộc loại tái phát (tại chỗ, di căn xa…), vị trí tái phát, đặc điểm giải phẫu bệnh, phương pháp điều trị trước đó, bệnh đi kèm… mà phương pháp điều trị khi bệnh ung thư tuyến tiền liệt tái phát có thể khác so với điều trị ban đầu. Người bệnh có thể được chỉ định một số phương pháp điều trị như:
Bên cạnh đó là các liệu pháp khác như: hóa trị, liệu pháp nhắm trúng đích, liệu pháp miễn dịch… cũng có thể được chỉ định trong trường hợp bệnh tái phát.
Không có biện pháp nào có thể giúp người bệnh hoàn toàn phòng ngừa ung thư tuyến tiền liệt tái phát. Tuy nhiên, việc tuân theo phác đồ điều trị của bác sĩ, tái khám theo lịch hẹn và duy trì thói quen sống lành mạnh có thể giúp giảm nguy cơ hoặc làm chậm thời điểm ung thư tái phát. Dưới đây là một số thói quen mà người đã điều trị ung thư tuyến tiền liệt nên duy trì:
Bên cạnh đó, việc luôn giữ một tinh thần lạc quan, tâm lý thoải mái cũng góp giúp phần nâng cao sức khỏe và giảm nguy cơ tái phát của bệnh.
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM là nơi khám, chẩn đoán, điều trị ung thư tuyến tiền liệt ở mọi giai đoạn với đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm cùng các loại thuốc và trang thiết bị hiện đại. Người bệnh có thể được chẩn đoán, điều trị đa mô thức (kết hợp nhiều phương pháp) với phác đồ được cá thể hóa dựa trên tình trạng bệnh và sức khỏe của từng người bệnh. Từ đó, giúp quá trình điều trị của người bệnh hiệu quả, an toàn, dễ dàng hơn.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Ung thư tuyến tiền liệt có nguy cơ tái phát trong vòng 10 năm sau điều trị, với tỷ lệ khoảng 20%-40%. Tuy nhiên, người bệnh không cần quá lo lắng về vấn đề ung thư tuyến tiền liệt tái phát. Các phương pháp điều trị mới như xạ trị cứu vãn, liệu pháp nhắm trúng đích, liệu pháp miễn dịch, thuốc nội tiết… sẽ giúp kéo dài thời gian sống của người bệnh, ngay cả khi bệnh tái phát.
