Ung thư bàng quang là loại ung thư đường tiết niệu thường gặp, có tiên lượng điều trị cao với phương pháp ít xâm lấn, nếu phát hiện sớm. Vì là bệnh ung thư, nên nhiều người lo lắng, không biết ung thư bàng quang có di truyền không? Nên làm gì khi phát hiện mình bị ung thư bàng quang? Bài viết này, thạc sĩ, bác sĩ CKI Nguyễn Văn Nghĩa, khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, BVĐK Tâm Anh TP.HCM sẽ tư vấn giải đáp thắc mắc.
Ung thư bàng quang có di truyền nhưng rất hiếm. Dưới tác động của môi trường, các gen ức chế khối u bị bất hoạt và mất khả năng thực hiện vai trò bảo vệ cơ thể trong việc chống lại sự phát triển của tế bào ung thư (TP53 và RB1 gây ung thư bàng quang). Có nhiều nguyên nhân gây ung thư bàng quang, trong đó có một số nguyên nhân gây biến đổi gen và khiến ung thư bàng quang có thể di truyền.
Khói thuốc lá và các chất độc khác gây ung thư bàng quang bằng cách làm tổn hại DNA dẫn đến thay đổi cấu trúc và chức năng gen. Các bất thường về di truyền đã được phát hiện trên một số nhiễm sắc thể của tế bào ác tính là yếu tố đóng vai trò như nguyên nhân gây viêm bàng quang di truyền. (1)
Ngoài thuốc lá, các chất độc khác nhau cũng có thể làm tổn thương các tế bào lớp lót bàng quang, cuối cùng gây ra ung thư. Những người làm việc trong các ngành cao su, sơn, điện và dệt may là nhóm nguy cơ cao phát triển ung thư bàng quang. Nhiễm ký sinh trùng là nguyên nhân gây ra nhiều trường hợp ung thư bàng quang.
Các nguyên nhân tương đối hiếm gặp khác bao gồm điều trị kéo dài bằng cyclophosphamide (Cytoxan) và lạm dụng thuốc giảm đau phenacetin. Xạ trị ung thư tuyến tiền liệt cũng có khả năng làm tăng nguy cơ ung thư bàng quang những năm sau đó.
Triệu chứng phổ biến nhất của ung thư bàng quang là tiểu máu đại thể, nước tiểu có màu đỏ có thể nhìn thấy được bằng mắt thường. Người bệnh cũng có thể mắc tiểu máu vi thể, là tình trạng số lượng hồng cầu trong nước tiểu quá ít để có thể nhìn thấy được nhưng có thể được phát hiện trong xét nghiệm phân tích nước tiểu. Tiểu máu là biểu hiện dễ nhận biết nhất của ung thư bàng quang nhưng cũng là triệu chứng của nhiều bệnh khác như: sỏi thận, viêm tuyến tiền liệt, ung thư thận,… nên cần được chẩn đoán phân biệt và can thiệp điều trị kịp thời. (2)
Mặc dù ung thư bàng quang thường không gây đau đớn nhưng đôi khi bệnh gây tiểu rắt, tiểu buốt, tiểu gấp hoặc tăng tần suất đi tiểu, thường xuyên mắc tiểu vào ban đêm và rối loạn tiểu tiện. Nếu xuất hiện các triệu chứng này mà không bị nhiễm trùng đường tiết niệu, nước tiểu không có mùi nồng, người bệnh cần được tầm soát ung thư bàng quang. Trường hợp hiếm gặp khi ung thư bắt đầu di căn, các triệu chứng đầu tiên là: đau bụng, lưng, đau xương hoặc sụt cân, chán ăn, sưng chân hoặc cảm thấy mệt mỏi.
Phát hiện bị ung thư bàng quang nên làm điều trị ngay để tăng khả năng hồi phục và ngăn ngừa khối u di căn. Tùy theo từng trường hợp mà bác sĩ sẽ lên phác đồ điều trị cho người bệnh. Việc điều trị ung thư bàng quang phụ thuộc vào giai đoạn, mức độ ác tính, mức độ xâm lấn của ung thư.
Hầu hết các trường hợp được chẩn đoán sớm, trước khi khối u xâm lấn cơ bàng quang (giai đoạn Ta, Tis và T1). Phương pháp điều trị chính là nội soi cắt đốt khối u qua niệu đạo và hóa trị tại chỗ. Phương pháp này được thực hiện bằng cách đưa thiết bị chuyên dụng tiếp cận và cắt đốt các khối u thông qua niệu đạo của người bệnh.
Liệu pháp miễn dịch là phương pháp tăng cường hệ thống miễn dịch của cơ thể để chống lại các tế bào ung thư, như: liệu pháp ức chế PD-1 và PD-L1: PD-1 và PD-L1 là các protein được tìm thấy trên một số tế bào nhất định. PD-1 nằm trên bề mặt tế bào T giúp điều chỉnh phản ứng miễn dịch của cơ thể.
PD-L1 là protein được tìm thấy trên bề mặt của một số tế bào ung thư. Khi 2 protein này kết nối với nhau, sẽ giúp tế bào T không tiêu diệt tế bào ung thư. Trong liệu pháp ức chế, 2 protein không thể kết nối với nhau, mở đường cho tế bào T tiêu diệt tế bào ung thư.
Xạ trị là giải pháp điều trị ung thư bàng quang hiệu quả. Bác sĩ có thể kết hợp xạ trị với TURBT và hóa trị. Bác sĩ sẽ xem xét các yếu tố như sự phát triển của khối u và đặc điểm của khối u trước khi đề xuất xạ trị.
Liệu pháp nhắm mục tiêu (target therapy) tập trung triệt tiêu những thay đổi di truyền biến tế bào khỏe mạnh thành tế bào ung thư. Ví dụ, thuốc ức chế gen FGFR nhắm mục tiêu vào các tế bào có thay đổi gen giúp tế bào ung thư phát triển và tiêu diệt chúng.
Cắt bàng quang triệt căn hay phẫu thuật bàng quang được chỉ định khi ung thư bàng quang không đáp ứng với liệu pháp điều trị tại chỗ như liệu pháp nhắm mục tiêu, hóa trị, xạ trị. Hiện, cắt bàng quang triệt căn được xem là phương pháp điều trị tiêu chuẩn đối với ung thư bàng quang, bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ bàng quang và các hạch bạch huyết lân cận.
Ở nam giới, phẫu thuật sẽ cắt bỏ đồng thời tuyến tiền liệt và túi tinh. Ở phụ nữ, bác sĩ sẽ cắt bỏ buồng trứng, tử cung và 1 phần âm đạo. Sau phẫu thuật, người bệnh được tiếp tục điều trị bằng hóa trị hoặc xạ trị để triệt tiêu các tế bào ung thư còn sót lại trong quá trình phẫu thuật.
Xét nghiệm sàng lọc và tư vấn di truyền ở BVĐK Tâm Anh TP.HCM tốt. Đây là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia bác sĩ trình độ cao, liên tục cập nhật các phương pháp điều trị mới nhất để thăm khám, tư vấn và điều trị ung thư. Với hệ thống trang thiết bị hiện đại, đạt tiêu chuẩn chất lượng ISO 15189:2012, kết hợp công nghệ sinh hóa – miễn dịch thế hệ mới sẽ đáp ứng mọi xét nghiệm gen di truyền để hạn chế các nguy cơ bệnh di truyền cho các thế hệ sau, đồng thời xây dựng lối sống và cách sinh hoạt lành mạnh để hạn chế rủi ro mắc bệnh.
Ung thư bàng quang chữa được. Ở giai đoạn sớm, ung thư bàng quang có tiên lượng điều trị cao. Vậy nên, khi nhận thấy có các triệu chứng của ung thư bàng quang hoặc có nguy cơ cao mắc bệnh, người bệnh nên khám sức khỏe định kỳ, tầm soát và điều trị sớm nếu phát hiện khối u ác tính phát triển.
Ung thư bàng quang nguy hiểm vì có thể đe dọa tính mạng, khối u ác tính phát triển nhanh chóng và lây lan sang các hạch bạch huyết lân cận, di căn đến các cơ quan nội tạng khác, làm hỏng các mô. Ở giai đoạn di căn xa, cơ hội điều trị thành công ung thư bàng quang rất thấp. Ví dụ, ở giai đoạn 4, tỷ lệ sống sót sau 5 năm của ung thư bàng quang chỉ còn 15%.
Ung thư bàng quang có 5 giai đoạn, gồm:
Ung thư bàng quang có con được nhưng không phải trường hợp nào mắc ung thư bàng quang đều có thể có con. Điều này cần kết luận dựa trên mức độ tổn thương và các phương pháp điều trị có ảnh hưởng tạm thời hoặc vĩnh viễn lên khả năng sinh sản hay không. Điều trị ung thư bàng quang càng sớm, càng bảo tồn được chức năng sinh sản.
Điều trị ung thư bàng quang tại BVĐK Tâm Anh TP.HCM với các chuyên khoa kết hợp Ung Bướu, Tiết niệu, Xét nghiệm,… giúp đánh giá nhanh, chẩn đoán đầy đủ và lên phác đồ điều trị chuyên sâu cho ung thư bàng quang và ngăn bệnh tái phát.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Như vậy, bài viết đã giải đáp được ung thư bàng quang có di truyền không? Điều trị ung thư bàng quang giai đoạn sớm, tiên lượng điều trị cao giúp người bệnh nhanh chóng phục hồi. Nên tầm soát ung thư định kỳ nếu nằm trong nhóm nguy cơ cao là cần thiết để phát hiện sớm và can thiệp kịp thời.
