Vàng da sơ sinh xảy ra ở 60% trẻ sinh đủ trẻ sơ sinh đủ tháng và 80% trẻ sinh non tháng, đặc trưng bởi tình trạng da, niêm mạc nhuốm màu vàng. Vậy trẻ sơ sinh bị vàng da có sao không?
Ảnh hưởng của vàng da đối với trẻ sơ sinh sẽ tùy thuộc nguyên nhân gây vàng da, cách chăm sóc và điều trị vàng da cho trẻ. Vàng da là tình trạng cơ thể tích tụ quá nhiều bilirubin trong máu – một hợp chất có màu vàng, tạo ra từ sự phá hủy của tế bào hồng cầu. Khi còn trong bụng mẹ, nhau thai giúp loại bỏ bilirubin khỏi cơ thể thai nhi. Sau khi chào đời, chức năng này được chuyển giao cho gan của trẻ.
Tuy nhiên, gan của trẻ sơ sinh chưa hoạt động hiệu quả, dẫn đến việc bilirubin tích tụ ngày càng nhiều và dẫn đến vàng da. Vàng da sơ sinh được chia làm hai nhóm gồm vàng da sinh lý và vàng da bệnh lý.
Phần lớn trẻ sơ sinh bị vàng da là sinh lý chiếm 75% trường hợp vàng da sơ sinh). Trong đó, dấu hiệu vàng da thường xuất hiện vào khoảng ngày thứ 2 hoặc thứ 3 sau sinh, mức độ vàng da nhẹ, tự khỏi sau một khoảng thời gian, thường là 1 tuần khi được chăm sóc đúng cách và không gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, phát triển của trẻ.
Trẻ sơ sinh vàng da bệnh lý khi trẻ vàng da có kèm một bệnh lý nào đó gây vàng da như thiếu men G6PD, rối loạn chuyển hóa, tán huyết do bất đồng nhóm máu mẹ con (A – B – O hoặc Rh)… Triệu chứng vàng da có thể xuất hiện trong 48 giờ đầu sau sinh, vàng da có thể nặng, da vàng toàn thân. Vàng da bệnh lý nếu không được chẩn đoán và điều trị đúng cách, kịp thời, nguy cơ gặp biến chứng, đe dọa tính mạng cao.
Ngoài ra, ở một số trẻ có thể gặp tình trạng vàng da kéo dài (vàng da trên 14 ngày ở trẻ đủ tháng và trên 21 ngày ở trẻ non tháng. Nguyên nhân thường gặp dẫn đến vàng da kéo dài có thể là do sữa mẹ (thường lành tính), suy giáp hay do teo đường mật bẩm sinh…
Vàng da nặng, nồng độ bilirubin trong máu vượt ngưỡng điều trị khiến trẻ có các biểu hiện như đừ, bú kém, rối loạn tri giác, co giật, co gồng… Việc điều trị chậm trễ có thể khiến trẻ đối mặt với các biến chứng nguy hiểm như các bệnh lý về não bộ, thần kinh, đe dọa tính mạng của trẻ.
Vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh thường sẽ tự giới hạn, tự khỏi trong khoảng 2 tuần ở trẻ sinh đủ tháng và khoảng 3 tuần ở trẻ sinh non. Nhưng nếu trẻ vàng da kéo dài, thời gian da hết vàng tùy thuộc vào nguyên nhân gây vàng da.
Tùy thuộc vào thể trạng sức khỏe và nguyên nhân vàng da, bác sĩ sẽ tư vấn chăm sóc và điều trị phù hợp. Đối với vàng da sinh lý, trẻ có thể tự khỏi khi được chăm sóc đúng cách tại nhà: mẹ cho trẻ bú đủ sữa, nằm nghỉ ngơi trong phòng có đủ ánh sáng nhằm theo dõi tình trạng vàng da của trẻ và cho trẻ tái khám định kỳ. Nhưng đối với vàng da bệnh lý, việc điều trị sẽ tùy thuộc vào mức độ và căn nguyên gây vàng da. Một số phương pháp điều trị vàng da sơ sinh thường được áp dụng:
Chiếu đèn điều trị vàng da sơ sinh là phương pháp được lựa chọn đầu tiên, an toàn và kinh tế. Tuy nhiên, trẻ vẫn có thể gặp phải một số tác dụng phụ như mất nước, tiêu chảy, đổi màu phân, da sậm màu, hạn chế tiếp xúc mẹ con. Một số trường hợp, trẻ không được che mắt cẩn thận có thể dẫn đến tổn thương võng mạc. (1)
Trẻ sơ sinh cần được đưa đến bệnh viện để bác sĩ kiểm tra và hỗ trợ ngay lập tức nếu có các biểu hiện dưới đây:
Trẻ sơ sinh bị vàng da, bố mẹ có thể đưa trẻ đến Trung tâm Sơ sinh – Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được bác sĩ khám và tư vấn điều trị phù hợp. Được đầu tư trang thiết bị hiện đại, quy trình kiểm soát nhiễm khuẩn nghiêm ngặt và quy tụ nhiều chuyên gia, bác sĩ hàng đầu trong lĩnh vực Sơ sinh, Trung tâm Sơ sinh – BVĐK Tâm Anh hiện là một trong những cơ sở y tế được nhiều gia đình lựa chọn làm nơi chăm sóc, gửi gắm sức khỏe của trẻ.
Trẻ khi được sinh ra tại BVĐK Tâm Anh sẽ được chuyển sang chăm sóc tại Trung tâm Sơ sinh để được các bác sĩ Sơ sinh chăm sóc và theo dõi chặt chẽ nhằm phát hiện sớm tình trạng vàng da nếu có. Trẻ xuất viện trước 24 – 48 giờ sau sinh sẽ được kiểm tra lại nồng độ bilirubin qua da và yêu cầu tái khám đúng hẹn. Trường hợp kết quả đo cho thấy nồng độ bilirubin cao, trong ngưỡng điều trị, trẻ sẽ được chỉ định một số xét nghiệm liên quan để đánh giá lại và có phương hướng xử trí phù hợp.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Hy vọng với những thông tin trên, quý phụ huynh đã hiểu rõ hơn về vàng da sơ sinh cũng như giải đáp được thắc mắc “Trẻ sơ sinh bị vàng da có sao không?”. Trẻ sơ sinh bị vàng da cần được đưa đến bệnh viện để được bác sĩ kiểm tra và hướng dẫn, điều trị phù hợp, tuyệt đối không tự ý điều trị tại nhà.
