Xét nghiệm tinh dịch đồ là gì? Có cần thiết không? Lưu ý cần biết

Xét nghiệm tinh dịch đồ giúp phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến tinh dịch và tinh trùng. Vậy xét nghiệm tinh dịch đồ là gì? Cần lưu ý gì khi thực hiện xét nghiệm? Bài viết sau đây của bác sĩ Trần Huy Phước, Khoa Nam học, Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM sẽ giải đáp chi tiết về loại xét nghiệm này.

Tinh dịch là gì?

Tinh dịch là chất dịch màu trắng đục hoặc hơi vàng chứa tinh trùng, xuất hiện khi đàn ông đạt cực khoái và xuất tinh. Ngoài phần chất nhờn được tiết ra từ niệu đạo trước khi xuất tinh thì 10% tinh dịch được sản xuất từ ống dẫn tinh, 30% ở tiền liệt tuyến và 60% từ túi tinh. Có thể nhìn thấy tinh dịch bằng mắt thường. (1)

Xét nghiệm tinh dịch đồ là gì?

Xét nghiệm tinh dịch đồ là xét nghiệm kiểm tra một mẫu tinh dịch dưới kính hiển vi. Kết quả thu được giúp đánh giá số lượng, khả năng hoạt động và hình thái của tinh trùng. (2)

Xét nghiệm tinh dịch đồ để làm gì?

Đàn ông cần xét nghiệm tinh dịch đồ trước khi kết hôn hoặc khi vợ chồng đang có kế hoạch mang thai nhưng vẫn chưa thành công sau 12 tháng. Bên cạnh đó, xét nghiệm này còn được áp dụng khi phái nam vừa mới thực hiện thắt ống dẫn tinh, giúp phân tích và đánh giá độ hiệu quả của phương pháp này.

Khi nào cần kiểm tra tinh dịch đồ?

Xét nghiệm tinh dịch đồ giúp phát hiện các vấn đề xảy ra với tinh dịch hoặc tinh trùng, từ đó tìm ra nguyên nhân và hướng chữa trị. Ngoài ra, xét nghiệm này còn được dùng để kiểm tra hiệu quả của thủ thuật thắt ống dẫn tinh. Thắt ống dẫn tinh là thủ thuật ngoại khoa thường dùng để tránh thai ở nam giới.

Xét nghiệm tinh dịch đồ có cần thiết không? Ai nên thực hiện?

Xét nghiệm tinh dịch rất cần thiết với đàn ông sắp lập gia đình, hiếm muộn trên 1 năm hoặc người vừa thực hiện thắt ống dẫn tinh. Một số trường hợp nên thực hiện kiểm tra tinh dịch đồ:

• Xét nghiệm tiền hôn nhân, đàn ông cần khám tinh dịch đồ để chuẩn bị tốt nhất cho việc có con sau này.
• Kiểm tra khả năng sinh sản và phát hiện vô sinh ở đàn ông.
• Các trường hợp vô sinh, hiếm muộn cần làm xét nghiệm tinh dịch trước khi thực hiện các biện pháp hỗ trợ sinh sản.
• Thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ khi nghi ngờ mắc các bệnh ở tinh hoàn, ngã niệu đạo, tuyến tiền liệt…

Xét nghiệm tinh dịch đồ là làm những gì?

Trước khi kiểm tra tinh dịch đồ, đàn ông được yêu cầu không xuất tinh trong vòng 3 – 5 ngày. Sau đó, tinh dịch được thu thập tại phòng thí nghiệm bằng cách thủ dâm hoặc tùy cơ sở y tế sẽ cho phép quan hệ tình dục có sử dụng bao cao su chuyên dụng. Lưu ý, mẫu tinh dịch cần được phân tích trong vòng 2 giờ.

Những yếu tố được quan sát khi làm tinh dịch đồ:

• Thể tích tinh dịch (ml).
• Độ đặc, màu sắc, độ axit của tinh dịch.
• Nồng độ tinh dịch (số lượng tinh trùng/ml).
• Hình dạng, cấu trúc, sức khỏe của tinh trùng,
• Tỉ lệ tinh trùng di chuyển về phía trước, xác định độ vận động của tinh trùng.
• Tổng số tinh trùng có thể vận động.

Cần chuẩn bị những gì trước buổi xét nghiệm tinh dịch đồ?

Để thuận lợi hơn khi xét nghiệm tinh dịch đồ, đàn ông cần kiêng quan hệ tình dục và thủ dâm từ 3-5 ngày trước khi lấy mẫu tinh dịch. Điều này đảm bảo số lượng tinh trùng ở mức cao nhất.

Bên cạnh đó, việc kiểm tra tinh dịch đồ được chỉ định ở thời điểm 8-12 tuần sau thắt ống dẫn tinh. Ở trường hợp này, thủ dâm được khuyến khích thực hiện, giúp loại bỏ tinh trùng còn sót lại ra khỏi hệ thống sinh sản.

Ngoài ra, cần hạn chế một số thực phẩm ảnh hưởng xấu đến tinh trùng như: bia, rượu, thuốc lá, các loại thuốc trị hoặc ngừa nhiễm trùng…

Quy trình thực hiện tinh dịch đồ

1. Cách lấy mẫu tinh dịch

Mẫu xét nghiệm tinh dịch đồ được lấy tại phòng khám. Bạn được đưa vào một phòng riêng để thủ dâm và xuất tinh vào một cốc vô trùng. Sau đó sẽ gửi mẫu cho phòng xét nghiệm phân tích.

Để có kết quả chính xác nhất khi làm xét nghiệm tinh dịch đồ, đàn ông nên thực hiện một số lưu ý sau

• Tránh xuất tinh trong 3-5 ngày trước khi lấy mẫu thử.
• Không uống rượu, bia, thuốc lá,… trong vòng từ 2-5 ngày trước làm xét nghiệm.
• Không dùng gel bôi trơn khi lấy mẫu.
• Không lấy mẫu khi đang mắc bệnh hoặc trạng thái tâm lý căng thẳng.
• Nói với bác sĩ về các loại thuốc đang sử dụng, bác sĩ sẽ cho bạn biết loại thuốc nào không nên uống khi sắp lấy mẫu.

2. Kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ

Sau khi đã có mẫu tinh dịch, kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ thường có sau vài giờ. Nếu việc kiểm tra tinh dịch đồ được thực hiện để đánh giá sự thành công của thủ thuật thắt ống dẫn tinh thì kết quả xét nghiệm chỉ cho biết có sự hiện hiện của tinh trùng hay không. Với mục đích đánh giá hiếm muộn thì kết quả xét nghiệm có nhiều thông tin chuyên sâu hơn, bao gồm:

• Số lượng tinh trùng: Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), số lượng tinh trùng ở người bình thường phải ít nhất 15 triệu tinh trùng trên mỗi ml tinh dịch hoặc không dưới 39 triệu tinh trùng trên mỗi mẫu tinh dịch. Nếu số lượng tinh trùng của bạn ít hơn các thông số trên nghĩa là bạn có số lượng tinh trùng thấp. Các vấn đề vô sinh ở đàn ông đều do số lượng tinh trùng bất thường.
• Khả năng vận động của tinh trùng: Nếu khả năng di chuyển của tinh trùng thấp thì khó vượt qua hành trình dài từ âm đạo đến ống dẫn trứng và thụ tinh cho trứng. Khả năng vận động của tinh trùng được xem là bình thường khi có ít nhất 30% tinh trùng có khả năng di chuyển bình thường.
• Hình dạng tinh trùng: Tinh trùng thường có đuôi dài và đầu hình bầu dục. Nếu gặp bất thường ở hình dạng hoặc kích thước, tinh trùng sẽ gặp khó khăn trong thực hiện nhiệm vụ của mình. Kết luận bình thường khi có hơn 4% tinh trùng có hình dạng bình thường. Nếu kết quả bất thường sẽ giảm đáng kể khả năng sinh con.
• Thể tích tinh dịch: Lượng tinh dịch của mẫu bình thường phải lớn hơn 1.4ml. Nếu tinh dịch quá ít, có thể do bạn mới xuất tinh gần đây hoặc bị những bệnh làm tắc đường dẫn tinh, làm giảm thể tích tinh dịch. Khi đó cần làm thêm những xét nghiệm chuyên sâu để đánh giá.
• Độ pH: Thông thường, tinh dịch có pH từ 7.2-8. Nếu độ pH dưới 7, tức có tính axit, cơ hội thụ thai giảm đi và có dấu hiệu của sự tắc nghẽn trong túi tinh. Nếu độ pH trên 8, tức có tính kiềm, làm suy yếu khả năng di chuyển của tinh trùng và có dấu hiệu của sự nhiễm trùng.
• Màu sắc của tinh dịch: Tinh dịch thường có màu trắng đục hoặc hơi vàng. Nếu tinh dịch màu nâu đỏ thì khả năng trong tinh dịch có máu, nghi ngờ có thể tổn thương trong hệ thống đường dẫn tinh. Bác sĩ cần làm thêm xét nghiệm để chẩn đoán chính xác bệnh.

Kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ mang ý nghĩa gì?

1. Kết quả kiểm tra khả năng sinh sản

Xét nghiệm tinh trùng thường được chỉ định khi các cặp vợ chồng gặp hiếm muộn. Việc kiểm tra giúp bác sĩ xác định tình trạng vô sinh. Phân tích xác định số lượng tinh trùng thấp hoặc rối loạn chức năng tinh trùng.

2. Kết quả kiểm tra thắt ống dẫn tinh

Đàn ông đã thắt ống dẫn tinh phải thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ để đảm bảo không có tinh trùng trong tinh dịch. Trong thắt ống dẫn tinh, 2 ống dẫn tinh từ tinh hoàn đến dương vật được “niêm phong” giúp kiểm soát sinh sản vĩnh viễn. Bác sĩ khuyên nên phân tích tinh trùng 1 lần/tháng trong 3 tháng để đảm bảo kết quả của phương pháp.

Một số lưu ý cần biết khi khám tinh dịch đồ

Trước khi xét nghiệm tinh dịch đồ, bạn nên chú ý một số điều sau:

• Để tinh trùng có được chất lượng tốt nhất, bạn nên hạn chế xuất tinh trong vòng từ 3 – 5 ngày.
• Không sử dụng rượu, bia, thuốc lá,…
• Thông báo với bác sĩ nếu bạn đang sử dụng thực phẩm chức năng hoặc một số loại kháng sinh.
• Tránh sử dụng các thuốc nội tiết tố.
• Lối sống lạnh mạnh, dinh dưỡng hợp lý.
• Uống nhiều nước, ăn thêm thịt bò, hải sản…
• Không rửa tay bằng xà phòng trước khi lấy mẫu, chỉ rửa tay bằng nước sạch để không làm chết tinh trùng.
• Ưu tiên lấy mẫu vào buổi sáng.
• Không lấy mẫu khi cơ thể đang trong tình trạng viêm nhiễm hoặc sốt cao.

Một số câu hỏi liên quan

1. Xét nghiệm tinh dịch đồ bao lâu có kết quả?

Sau khi đã có mẫu tinh dịch, kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ thường có sau vài giờ, tùy vào điều kiện của địa chỉ xét nghiệm.

2. Xét nghiệm tinh dịch đồ có chính xác không?

Xét nghiệm tinh dịch đồ chính xác khi bạn chuẩn bị tốt trước khi xét nghiệm, thực hiện các lưu ý, hạn chế quan hệ và thủ dâm từ 3 – 5 ngày, kiêng các loại thực phẩm ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tinh trùng. Ngoài ra, việc lựa chọn địa chỉ uy tín để thực hiện kiểm tra tinh dịch cũng đóng vai trò quan trọng.

3. Nên xét nghiệm tinh dịch đồ ở đâu?

Xét nghiệm tinh dịch đồ ở đâu tốt và chính xác? Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là một trong những đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe sinh lý nam giới. Với đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, trang thiết bị hiện đại và phương pháp điều trị tiên tiến, Trung tâm luôn mang đến cho bệnh nhân những dịch vụ y tế chất lượng cao và an toàn.

Một trong những dịch vụ nổi bật của Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa là xét nghiệm tinh dịch đồ – phương pháp kiểm tra khả năng sinh sản của nam giới. Xét nghiệm tinh dịch đồ giúp phân tích các chỉ số quan trọng của tinh trùng, như: số lượng, hình dạng, chuyển động và tính bền vững. Qua đó, bác sĩ có thể đánh giá nguyên nhân gây ra hiện tượng vô sinh, yếu sinh lý hay các bệnh liên quan đến tinh trùng.

Để thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ, bệnh nhân cần chuẩn bị kỹ lưỡng, tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ và mang theo mẫu tinh dịch do chính mình cung cấp. Sau khi có kết quả xét nghiệm, bệnh nhân sẽ được tư vấn và hướng dẫn cách điều trị phù hợp với tình trạng của mình.

Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, BVĐK Tâm Anh luôn cam kết bảo mật thông tin cá nhân của bệnh nhân, đảm bảo quyền lợi và sự hài lòng của khách hàng.

Bài viết đã nêu chi tiết về xét nghiệm tinh dịch đồ, những điều cần chuẩn bị và những lưu ý khi thực hiện. Hy vọng các quý ông đã hiểu thêm về loại xét nghiệm này và có hướng thực hiện sớm để tầm soát các vấn đề liên quan đến tinh dịch, tinh trùng.