Ung thư phổi nếu được phát hiện và điều trị sớm ở giai đoạn 1-2, tỷ lệ sống lên đến 80% sau 10 năm. Vì vậy, việc ứng dụng các kỹ thuật tầm soát và điều trị hiện đại đã giúp nhiều bệnh nhân ung thư phổi phát hiện bệnh từ giai đoạn sớm, rất sớm, nhờ đó phẫu thuật triệt căn khối u và khỏi bệnh hoàn toàn.
Trong chương trình Tư vấn sức khỏe trực tuyến “Phẫu thuật lồng ngực ít xâm lấn điều trị ung thư phổi giai đoạn sớm” vào 20h thứ Tư, ngày 18/12/2024, các chuyên gia, bác sĩ của Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh đã chia sẻ thông tin về các phương pháp phẫu thuật ít xâm lấn, đặc biệt là những ưu điểm của phẫu thuật robot trong điều trị ung thư phổi giai đoạn sớm. Độc giả có thể xem lại chương trình tư vấn tại đây.
TTND.PGS.TS.BS.CKII Nguyễn Hữu Ước, Trưởng khoa Phẫu thuật Tim, Mạch máu và Lồng ngực, BVĐK Tâm Anh Hà Nội cho biết, phần lớn bệnh nhân ung thư phổi thường phát hiện mắc bệnh ở giai đoạn 3 hoặc 4. Đây là giai đoạn muộn, hiệu quả điều trị bị hạn chế hoặc không thể điều trị triệt căn, điều trị chỉ mang tính chất giảm nhẹ.
Hiện nay, ung thư phổi đang ngày càng trẻ hóa. Nguyên nhân là do các yếu tố như môi trường sống, hút thuốc lá thụ động và chủ động, nhiễm độc không khí, đặc biệt là đột biến gen làm tăng nguy cơ ung thư. Do đó, trong các phương pháp chẩn đoán sớm ung thư phổi, kỹ thuật tìm đột biến gen đang được phát triển.
Chia sẻ về quá trình tiếp nhận, thăm khám và điều trị bệnh nhân ung thư phổi tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, TTND.PGS.TS.BS.CKII Nguyễn Hữu Ước cho biết, đa phần bệnh nhân chủ động đến khám, nên tần suất phát hiện bệnh sớm cao hơn. Do đó, bệnh viện liên tục thúc đẩy phát triển những kỹ thuật mới, giúp chẩn đoán sớm ung thư phổi nói riêng và các loại ung thư nói chung. Đồng thời, đề xuất những giải pháp điều trị kịp thời, triệt để bệnh căn và phát triển những kỹ thuật bổ trợ.
Theo ThS.BS.CKII Nguyễn Lê Vinh, Phó khoa Phẫu thuật Tim, Mạch máu và Lồng ngực, BVĐK Tâm Anh Hà Nội, ung thư phổi là căn bệnh nguy hiểm vì khó phát hiện ở giai đoạn đầu, bệnh chỉ được chẩn đoán khi bước sang giai đoạn tiến triển, di căn. Nguyên nhân là do các dấu hiệu của ung thư phổi thường dễ bị lẫn với các bệnh khác như:
Chính vì vậy, bác sĩ khuyến cáo những người có yếu tố nguy cơ nên tầm soát sớm ung thư phổi gồm: Người trên 50 tuổi hút thuốc lá nhiều; người làm trong môi trường độc hại, phơi nhiễm chất phóng xạ và người mắc bệnh lý nền.
Hiện nay, tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh có các gói khám sàng lọc ung thư, thiết bị, máy móc tiên tiến như chụp CT lồng ngực liều thấp giúp phát hiện bệnh sớm với các tổn thương nhỏ hoặc dấu hiệu ban đầu. Cùng với đó là đội ngũ bác sĩ, chuyên gia giàu kinh nghiệm, giỏi chuyên môn, giúp phát hiện sớm và đưa ra phác đồ điều trị hiệu quả ung thư.
TS.BS Nguyễn Anh Dũng, Trưởng khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, BVĐK Tâm Anh TP.HCM nhấn mạnh, với kỹ thuật chụp CT với liều xạ thấp, tốc độ ghi hình cao như máy CT 786 lát cắt, CT 1975 lát cắt, sẽ ghi được hình toàn bộ hình lồng ngực trong khoảng thời gian ngắn, giúp tầm soát những tổn thương phổi nhỏ 3-5mm, từ đó có hướng theo dõi, xử lý phù hợp.
Nhờ kỹ thuật ít xâm lấn hiện tại, phẫu thuật nội soi lồng ngực giúp phát hiện những tổn thương nhỏ được đánh giá là ung thư phổi giai đoạn sớm, điều trị sẽ đem lại hiệu quả cao. Bệnh nhân sau mổ được theo dõi chặt chẽ và được chỉ định chụp CT định kỳ trong 1,3,6 tháng đến 1 năm. Nếu không có những dấu hiệu tái phát thì sau 2-5 năm, người bệnh được đánh giá là khỏi bệnh.
Với quy trình chẩn đoán sớm, điều trị ít xâm lấn, phẫu thuật nội soi, tỷ lệ lành bệnh sau điều trị ở bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn sớm có thể trên 90%. Vì vậy, tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, các chuyên gia luôn khuyến khích người bệnh thăm khám sớm, điều trị sớm bằng phẫu thuật ít xâm lấn nhằm mang lại kết quả tốt.
Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, dự kiến trong năm 2025 sẽ được trang bị hệ thống Robot Davinci XI thế hệ mới nhất, cho phép bác sĩ thực hiện các ca phẫu thuật phức tạp với độ chính xác tuyệt đối, an toàn vượt trội và thời gian hồi phục nhanh chóng hơn bao giờ hết.
Chia sẻ thêm về phương pháp phẫu thuật nội soi ở bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn sớm, TTƯT.BS.CKII Trần Công Quyền, Phó khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, BVĐK Tâm Anh TP.HCM cho biết, đây là một trong những phương pháp phẫu thuật phổ biến trên thế giới và Việt Nam hiện nay.
Ưu điểm của phẫu thuật có robot là bác sĩ chỉ cần điều khiển cánh tay robot và cánh tay này sẽ đưa dụng cụ vào lồng ngực bệnh nhân. Nhờ đó, chống được hiện tượng rung, mỏi của bác sĩ. Camera quan sát trong lúc mổ được phóng đại nhiều lần ở dạng 3D, giúp quan sát rõ cấu trúc giải phẫu.
Phẫu thuật nội soi được thực hiện ở hầu hết ở những bệnh nhân còn chỉ định mổ. Trường hợp bệnh nhân còn có thể phẫu thuật, cắt được khối u, nạo hạch bằng phẫu thuật nội soi thì phẫu thuật robot thực hiện được ở một bước cao hơn về kỹ thuật.
Chào bác sĩ, em 37 tuổi, ho 3 tháng nay không hết, hay bị tức ngực, nhói lưng, thường xuyên mệt mỏi. Em đi khám, chụp CT phát hiện nốt sáng nhỏ trên phổi phải, chưa rõ tính chất. Liệu đây có phải dấu hiệu của bệnh ung thư phổi không thưa bác sĩ? Em cần làm thêm các xét nghiệm gì để biết chính xác bệnh ạ?
TTND.PGS.TS.BS.CKII Nguyễn Hữu Ước – Trưởng khoa Phẫu thuật Tim, Mạch máu và Lồng ngực, BVĐK Tâm Anh HN
Thông tin bạn đưa ra chưa đủ để bác sĩ có kết luận chính xác vì ho kéo dài có nhiều nguyên nhân. Đây có thể là triệu chứng của ung thư phổi, hen, viêm phế quản, dị ứng… Kết quả chụp CT của bạn cho thấy một nốt nhỏ không phải là nguyên nhân gây ho kéo dài, đây có thể chỉ là dấu hiệu u lao phổi giai đoạn sớm. Bạn nên đến thăm khám tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM để được chẩn đoán, đánh giá kỹ hơn và đưa ra hướng điều trị thích hợp
Vì sao nhiều người bình thường nhưng đi khám lại phát hiện ung thư và khi đã giai đoạn muộn.
TTND.PGS.TS.BS.CKII Nguyễn Hữu Ước – Trưởng khoa Phẫu thuật Tim, Mạch máu và Lồng ngực, BVĐK Tâm Anh HN
Hầu hết ung thư ở giai đoạn đầu không biểu hiện rõ hoặc có rất ít triệu chứng. Mặc dù có nhiều phương tiện hiện đại để chẩn đoán sớm ung thư nhưng điều quan trọng nhất là ở sự chủ động thăm khám, tầm soát sớm của người bệnh. Gần đây, có những loại chụp cắt lớp DNA phát hiện tế bào ung thư giúp chẩn đoán sớm ung thư. Trong những năm tiếp theo, sẽ có nhiều cách chẩn đoán ung thư sẽ được áp dụng rộng rãi tại Việt Nam.
Chào bác sĩ, tôi là nữ, 59 tuổi. Vừa rồi tôi ho dai dẳng không khỏi, đi khám thì được chẩn đoán có 1 nốt u thùy trên phổi phải d=19mm, bờ tua gai, bắt thuốc trung bình, hạch rốn phổi phải 8mm, lung rad 4X nguy cơ ác tính cao.
Xin cho tôi hỏi, bệnh viện Tâm Anh có mổ nội soi lấy u phổi cho tôi được không? Tiên lượng bệnh của tôi như thế nào thưa bác sĩ?
TS.BS Nguyễn Anh Dũng – Trưởng khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, BVĐK Tâm Anh TP.HCM
Đây là một trường hợp điển hình của tổn thương phổi, nghi ngờ cao có ung thư. Với những đặc điểm bạn mô tả, khả năng cao đây là u ác tính. Bạn nên đến bệnh viện thăm khám để các bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác nhất. Nếu kết quả sinh thiết lạnh cho thấy ung thư, các bác sĩ sẽ tiến hành cắt thuỳ trên phổi phải chứa khối u và nạo vét hạch. Với nốt u 19mm vẫn có thể được gọi là giai đoạn sớm. Vì vậy, phẫu thuật nội soi là một phương pháp phù hợp.
Trong trường hợp phát hiện ung thư phổi giai đoạn sớm chưa di căn, mổ lấy khối u xong thì có đồng nghĩa với khỏi bệnh và không cần đến các phương pháp bổ trợ khác như hóa xạ trị không thưa bác sĩ?
TS.BS Nguyễn Anh Dũng – Trưởng khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, BVĐK Tâm Anh TP.HCM
Để đánh giá tình trạng bệnh, bác sĩ phải dựa vào kết quả cuối cùng sau khi mổ. Khi phẫu thuật xong, bác sĩ sẽ gửi toàn bộ tổn thương (thuỳ phổi chứa u và hạch đã được nạo vét) cho bác sĩ giải phẫu bệnh. Khi xác định khối u không có tế bào ác tính, bệnh vẫn trong giai đoạn 1B, bệnh nhân cần được theo dõi tình trạng sau mổ và chụp lại CT/PET CT sau 3, 6 tháng. Sau 5 năm không tái phát, tỷ lệ khỏi ở bệnh nhân ung thư phổi được điều trị sớm là hơn 90%.
Ông em 82 tuổi, cả tháng nay đau ngực nên đi khám, chụp MSCT thì phát hiện u thùy dưới phổi trái, kích thước 40mm x 20mm, bờ đa cung, chưa xác định tính chất. Bác sĩ đưa ra 2 phương án là mổ hở và mổ nội soi. Gia đình muốn chọn nội soi vì tuổi ông cao, mắc nhiều bệnh nền. Nay nghe các bác sĩ nói BVĐK Tâm Anh sắp mổ u phổi bằng robot hiện đại, gia đình muốn chờ không biết có được không? Phương pháp này có phù hợp với ông em không, liệu tình trạng của ông chờ thêm một thời gian nữa mới mổ thì có được không ạ?
TTƯT.BS.CKII Trần Công Quyền – Phó khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, BVĐK Tâm Anh TP.HCM
Bệnh nhân trên 70 tuổi có khối u hiếm khi lành tính và thường có các bệnh nền đi kèm như bệnh tim, tiểu đường… Do đó, cần làm một số chẩn đoán để xác định được loại tế bào ung thư, từ đó có được phương án điều trị tốt nhất. Có thể cần làm giảm khả năng di căn của ung thư trước khi phẫu thuật. Trường hợp ông của bạn có thể áp dụng phương án mổ nội soi bằng robot. Vì vậy, bạn nên đưa ông đến thăm khám sớm để có được chỉ định thích hợp nhất.
Được biết từ tháng 1/2025, BVĐK Tâm Anh TP.HCM sẽ triển khai phẫu thuật robot. Cần có điều kiện gì để được mổ robot này ạ? Người bệnh đã có thể đăng ký để được mổ robot chưa thưa bác sĩ?
TTƯT.BS.CKII Trần Công Quyền – Phó khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, BVĐK Tâm Anh TP.HCM
Tại BVĐK Tâm Anh, hệ thống phòng mổ đang được triển khai. Thời gian chạy thử nghiệm chuẩn bị tốt nhất cho ca phẫu thuật đầu tiên là khoảng 1 – 2 tháng. Bệnh nhân có thể đăng ký mổ với robot trước. Sau đó đến bệnh viện thăm khám, đánh giá kỹ khả năng phẫu thuật, và ngay khi có robot bác sĩ sẽ tiến hành mổ robot.
Em có thắc mắc muốn hỏi các bác sĩ, trường hợp nào có thể mổ nội soi các khối u lồng ngực? Sau mổ bao lâu thì có thể trở lại sinh hoạt như bình thường?
ThS.BS.CKII Nguyễn Lê Vinh – Phó khoa Phẫu thuật Tim, Mạch máu và Lồng ngực, BVĐK Tâm Anh HN
Phẫu thuật nội soi được triển khai trong hầu hết các phẫu thuật lồng ngực như: sinh thiết để chẩn đoán bệnh lý các khối u trong lồng ngực, phẫu thuật u phổi ác tính, cắt thuỳ, cắt lá phổi, nạo cắt hạch, cắt khối u trung thất… Để triển khai các kỹ thuật này, bệnh nhân phải được điều trị các bệnh nền và làm xét nghiệm cần thiết trước khi có chỉ định mổ.
Khả năng hồi phục của bệnh nhân phụ thuộc vào nhiều yếu tố như độ dài đường mổ, phương pháp mổ, kỹ thuật nội soi một hay nhiều lỗ, phương pháp cắt, mức độ đau sau mổ… Bệnh nhân được theo dõi tại bệnh viện từ 2 – 5 ngày. Nếu mổ nội soi, bệnh nhân sẽ phục hồi sớm và có thể vận động nhẹ nhàng sau 1 – 2 tuần, từ 1 – 2 tháng có thể phục hồi hoàn toàn.
Thưa bác sĩ, nếu mổ nội soi cắt u thì có rủi ro gì không thưa bác sĩ? Vì em nghe nói nếu u ác mà mổ soi thì sẽ làm tăng mức độ lây lan của tế bào ung thư, không biết có đúng không ạ?
TTND.PGS.TS.BS.CKII Nguyễn Hữu Ước – Trưởng khoa Phẫu thuật Tim, Mạch máu và Lồng ngực, BVĐK Tâm Anh HN
Bất kỳ phương pháp phẫu thuật nào cũng có tiềm ẩn rủi ro. Đối với mổ, bệnh nhân có nguy cơ mất máu, sau mổ có thể bị đau, nguy cơ dẫn lưu… Tuy nhiên, mổ nội soi có thể tiếp cận những vùng sâu mà mổ hở không thể tiếp cận được. Ống kính phóng đại cho phép tiếp cận vùng khó thấy một cách rõ ràng với động tác nhẹ nhàng hơn, giảm nguy cơ chảy máu, đường rạch nhỏ giúp giảm, bệnh nhân phục hồi sớm hơn.
Với những u to, có nhiều kỹ thuật để lấy khối u ra ngoài như cắt nhỏ hoặc cho vào túi nilon chuyên dụng, sau đó rút khối u ra khỏi phổi mà vẫn đảm bảo không va chạm vùng xung quanh. Đặc biệt, tại BVĐK Tâm Anh có các dụng cụ bọc vết mổ, giúp giảm thiểu tình trạng ung thư bị di căn tại chỗ. Do đó, thông tin mổ nội soi sẽ làm tăng nguy cơ di căn ung thư là không chính xác.
Tôi 48 tuổi, bị u nấm phổi Aspergillus kích thước 5,5 × 5 × 4,5cm ở thùy dưới phổi trái, ho nhiều, thỉnh thoảng ho ra máu. Bác sĩ bảo tôi khi nào triệu chứng nặng lên, nguy cơ biến chứng thì sẽ phẫu thuật. Nhưng tôi muốn điều trị dứt điểm, muốn chọn mổ nội soi cho nhẹ nhàng thì có được không ạ? U phổi dạng này để lâu có tiến triển ung thư không bác sĩ? Kích thước lớn vậy thì có phải cắt bỏ phần lớn phổi không? Tôi lo quá, mong bác sĩ tư vấn giúp ạ!
TS.BS Nguyễn Anh Dũng – Trưởng khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, BVĐK Tâm Anh TP.HCM
Với tổn thương như bạn chia sẻ là đã có biến chứng nhưng vẫn có thể mổ nội soi để cắt phần phổi chứa khối u. Trong trường hợp u ác tính, có thể cắt toàn bộ thuỳ phổi dưới. Trường hợp của bạn cần được đánh giá chức năng hô hấp trước mổ để đảm bảo sau khi phẫu thuật vẫn không bị ảnh hưởng chức năng hô hấp và sau mổ nên tiến hành vật lý trị liệu để phục hồi tốt nhất.
Thưa bác sĩ Quyền, kỹ thuật mổ nội soi bằng robot ngoài chỉ định cho bệnh nhân ung thư phổi thì có thể áp dụng cho các bệnh lý lồng ngực khác không? Nếu có thì sẽ áp dụng cho những bệnh lý gì? Muốn khám với bác sĩ Quyền thì đặt lịch thế nào? Cảm ơn chương trình ạ.
TTƯT.BS.CKII Trần Công Quyền – Phó khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, BVĐK Tâm Anh TP.HCM
Phẫu thuật lồng ngực không chỉ để điều trị ung thư phổi mà có các bệnh lý khác như u nấm phổi, hang lao chảy máu, u vùng trung thất… Tất cả những bệnh lý về phổi và trung thất đều có thể xử lý được bằng phẫu thuật robot và phẫu thuật nội soi.
Xin hỏi bác sĩ nốt phổi lúc đầu là lành tính có thể chuyển sang ác tính vậy ạ? U phổi ác tính có chữa được không? Nếu bây giờ phẫu thuật thì nên làm phương pháp nào để giảm thiểu rủi ro ạ?
ThS.BS.CKII Nguyễn Lê Vinh – Phó khoa Phẫu thuật Tim, Mạch máu và Lồng ngực, BVĐK Tâm Anh HN
Nốt phổi phát triển lớn, làm chèn ép các cơ quan lân cận như mạch máu, khí quản, phế quản… và lây lan rất nhanh sang các cơ quan lân cận. Nốt phổi lành tính thường không biến đổi thành ác tính nhưng vẫn có nguy cơ.
Bác sĩ cần đánh giá giai đoạn u phổi ác tính để có phương pháp điều trị phù hợp. Từ giai đoạn 3 trở xuống có phương pháp điều trị phẫu thuật triệt để. Các phương pháp điều trị bệnh ở giai đoạn nặng như đa mô thức kèm theo điều trị về miễn dịch, hóa phóng xạ trị, thuốc đích… Phẫu thuật ung thư phổi là phẫu thuật điều trị triệt căn ung thư phổi kèm nạo vét hạch. Hiện nay, phương pháp phẫu thuật lồng ngực nội soi là phương pháp tốt nhất, có nhiều ưu điểm như vết mổ ngắn, giảm thời gian hồi phục, giảm thiểu biến chứng.
Chồng tôi năm nay 55 tuổi, gần đây xuất hiện dấu hiệu ho khan kéo dài nhất là về đêm, đau tức ngực không rõ nguyên nhân, nổi hạch và cân nặng giảm nhanh (từ 63kg xuống 59kg trong 1 tháng). Tuần trước chồng tôi đi chụp CT ngực thì phát hiện có khối u trung thất kích thước 6.3×7.5cm chèn nhẹ khí quản. Bác sĩ ở bệnh viện tỉnh khuyên tôi đưa chồng đến bệnh viện lớn phẫu thuật. Tôi nghe nói BVĐK Tâm Anh có mổ nội soi u trung thất nhưng không biết khối u của chồng tôi lớn thì có mổ soi được không? Chồng tôi có bệnh thận mạn tính, sau khi mổ xong liệu bệnh có xấu đi không, có cách nào giảm thiểu rủi ro xuống mức thấp nhất không ạ?
TS.BS Nguyễn Anh Dũng – Trưởng khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, BVĐK Tâm Anh TP.HCM
Khối u của chồng chị đã phát triển lớn, có dấu hiệu chèn ép và đã xâm lấn vào hệ thống thần kinh. Kích thước 6.3×7.5cm không quá lớn nhưng ở vị trí quan trọng. Để xác định được phương pháp mổ, bác sĩ cần đánh giá hình ảnh và có các chỉ định các cận lâm sàng khác. Hiện nay, với kỹ thuật mổ nội soi có thể xử lý được các khối u trung thất chưa xâm lấn. Trường hợp u đã xâm lấn, cần mổ hở để đảm bảo an toàn, phẫu tích được khối u, tránh gây tổn thương và biến chứng với các cấu trúc quan trọng trong lồng ngực.
Suy thận không nằm trong trường hợp chống chỉ định phẫu thuật. Trường hợp của chồng chị vẫn xem xét phẫu thuật. Chị nên đưa chồng đến bệnh viện để các bác sĩ đánh giá kỹ, từ đó đưa ra được phương án điều trị tốt nhất.
Thưa bác sĩ, mẹ cháu xác định K phổi giai đoạn 2, hiện tại xét nghiệm máu không phát hiện gen đột biến. Liệu có phương án nào để điều trị hiệu quả không? Xin cảm ơn bác sĩ.
TTND.PGS.TS.BS.CKII Nguyễn Hữu Ước – Trưởng khoa Phẫu thuật Tim, Mạch máu và Lồng ngực, BVĐK Tâm Anh HN
Bác sĩ chưa rõ tình trạng của mẹ bạn là giai đoạn 2 nhưng đã mổ chưa. Nếu đã mổ, bên cạnh điều trị phối hợp và điều trị bổ trợ thì có biện pháp rất tốt là điều trị đích. Với liệu pháp điều trị đích, giúp quá trình ung thư tiến triển chậm lại, kéo dài cuộc sống của người bệnh gấp 3 – 4 lần so với người không có thuốc điều trị. Tuy nhiên, nếu không có đột biến gen thì thuốc đích không còn ý nghĩa. Lúc này, bác sĩ sẽ có các biện pháp điều trị bổ trợ khác như hỗ trợ miễn dịch, hóa trị, xạ trị, tiếp tục theo dõi…
Vì vậy, giải pháp đối với mẹ của bạn sau khi mổ xong là phải thường xuyên khám định kỳ 3 tháng, 6 tháng, hàng năm nhằm sớm phát hiện ra sự tái phát của khối u, từ đó có hướng điều trị sớm.
Hiện tại có một số kỹ thuật mới về gen được đánh giá về nồng độ gen ung thư trong máu người bệnh bằng phương pháp sinh thiết lỏng ctDNA. Đây là kỹ thuật mới được đưa vào Việt Nam. Dựa vào kết quả xét nghiệm ngay sau mổ/trong mổ xác định được nồng độ đột biến của gen. Bằng biện pháp này, có thể giúp chẩn đoán sớm được sự trở lại của ung thư khoảng 8 tháng.
Em hút thuốc lâu năm. Hơn 1 tháng gần đây đau ở vai trái với ù tai, sáng sớm tay chân đổ mồ hôi, miệng có đờm. Đi khám bệnh viện gần nhà bác sĩ kê thuốc xương khớp nhưng không đỡ. Em chụp CT phổi có nốt đặc 4mm trên thuỳ phổi trái. Tình trạng của em có nguy hiểm không?
TTƯT.BS.CKII Trần Công Quyền – Phó khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, BVĐK Tâm Anh TP.HCM
Hút thuốc là nhiều là yếu tố nguy cơ cao gây ung thư phổi. Tuy nhiên, khối u có kích thước 4mm sát vào thùy phổi trái sẽ không gây những triệu chứng như anh mô tả. Tình trạng của anh có thể bị u phổi và bệnh xương khớp. Anh nên đến cơ sở y tế uy tín để tầm soát khối u. Khi đến bệnh viện, bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm phù hợp để chẩn đoán u phổi như CT liều thấp và một số xét nghiệm khác để xác định chất chỉ thị ung thư.
Thuốc lá nguy hiểm với sức khỏe như thế nào thưa bác sĩ? Đặc biệt là với nguy cơ ung thư phổi? Trường hợp nào thì u phổi lành tính tiến triển thành ung thư? Nếu mổ lấy u sớm thì có phòng ngừa được bệnh không?
TTƯT.BS.CKII Trần Công Quyền – Phó khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, BVĐK Tâm Anh TP.HCM
Người hút thuốc lá nhiều có khối u dù đã ngưng hút thuốc một thời gian dài vẫn có thể xuất hiện ung thư phổi. U phổi chuyển từ lành tính sang ác tính rất hiếm xảy ra. Những khối u ung thư phổi xuất hiện sớm thường khó chẩn đoán được bản chất ung thư của khối u. Vì vậy, sau một thời gian theo dõi bằng CT, khối u lớn nhanh, thay đổi về tính chất, các chỉ số về ung thư tăng lên thì đó là dấu hiệu nên xử lý sớm khối u. Trong những trường hợp này, phẫu thuật là biện pháp có thể điều trị khỏi, dứt điểm.
Được biết ở Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh có kỹ thuật sinh thiết lạnh, giúp chẩn đoán chính xác ung thư phổi. Xin bác sĩ chia sẻ thêm về kỹ thuật này, được áp dụng trong trường hợp nào ạ?
TS.BS Nguyễn Anh Dũng – Trưởng khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, BVĐK Tâm Anh TP.HCM
Đối với bệnh nhân có tổn thương lớn trên 10mm, tính chất trên hình ảnh học nghi ngờ ác tính sẽ có chỉ định làm sinh thiết ngay trong phòng mổ. Bệnh nhân được gây mê, bác sĩ phẫu thuật có thể nội soi lấy phần tổn thương, gửi cho bác sĩ làm giải phẫu bệnh và trả kết quả sau khoảng 30 phút. Kỹ thuật sinh thiết lạnh được áp dụng thường quy tại BVĐK Tâm Anh và nhiều tại các bệnh viện chuyên khoa.
Chào bác sĩ, cháu 25 tuổi. Cháu bị ho cơn dai dẳng, đau tức ngực giữa gần một năm nay không khỏi, đi khám chụp chiếu thì bác sĩ nói bị viêm phế quản với viêm dạ dày, uống thuốc mà không khỏi, ngực lúc nào cũng đau tức rất khó chịu, đêm hay mất ngủ vì ho. Cháu muốn đến bệnh viện Tâm Anh kiểm tra lại thì nên khám chuyên khoa nào, cần làm xét nghiệm gì? Liệu bệnh của cháu có nguy hiểm không, có khả năng bị bệnh phổi không thưa bác sĩ, vì môi trường làm việc của cháu thường xuyên phải tiếp xúc với amiăng (cháu làm nghề sửa chữa ô tô) nên lo lắng lắm ạ!
ThS.BS.CKII Nguyễn Lê Vinh – Phó khoa Phẫu thuật Tim, Mạch máu và Lồng ngực, BVĐK Tâm Anh HN
Bạn có 3 triệu chứng nằm trong yếu tố nguy cơ bệnh phổi gồm: ho kéo dài, đau tức ngực và làm việc trong môi trường độc hại. Vì vậy, bạn nên đi khám để xác định mức độ nguy hiểm, từ đó bác sĩ sẽ có tư vấn phù hợp.
Khi đến khám tại BVĐK Tâm Anh, bạn nên đến phòng khám hô hấp – khoa Hô hấp, và phòng khám của khoa Phẫu thuật Lồng ngực. Bác sĩ sẽ cho chụp CT lồng ngực liều thấp, soi phế quản để đánh giá đường thở kèm theo lấy dịch trong phế quản để làm xét nghiệm lao, ký sinh trùng, nấm để có kết quả xét nghiệm chính xác nhất. Nếu cần thiết, bác sĩ có thể tư vấn làm thêm các xét nghiệm khác để phối hợp chẩn đoán bệnh cho bạn.
Bác gái em 69 tuổi. Tháng 6/2023 bác có triệu chứng bệnh hô hấp, đi khám phát hiện u phổi khoảng 3cm, sinh thiết 2 lần đều cho kết quả lành tính. Bác sĩ không chỉ định mổ, yêu cầu tái khám định kỳ. Tuy nhiên, chỗ bác em ở khá xa bệnh viện tỉnh nên bỏ tái khám, mãi gần đây thấy mệt, ho nhiều, mới đi chụp chiếu lại thì khối u đã tăng kích thước 4,5cm, lần này sinh thiết ra ung thư di căn xương.
Xin hỏi bác sĩ với tình trạng hiện nay, bác em có thể phẫu thuật nữa không? Tiên lượng sau mổ có khả quan không? Nếu trước đây bác được mổ ngay khi phát hiện khối u thì có phải sẽ không bị ung thư không? Hay sinh thiết 2 lần trước cho kết quả âm tính giả vậy ạ?
TTND.PGS.TS.BS.CKII Nguyễn Hữu Ước – Trưởng khoa Phẫu thuật Tim, Mạch máu và Lồng ngực, BVĐK Tâm Anh HN
Trường hợp bác của bạn ung thư giai đoạn muộn, đã di căn xa vào xương nên hiện tại cần điều trị bổ trợ. Nếu thực hiện phẫu thuật cách đây 2 năm sẽ có hiệu quả tốt hơn, thời gian sống sau mổ kéo dài hơn. Hiện bệnh đã vào giai đoạn muộn nên bác sĩ sẽ tiếp tục điều trị giảm nhẹ, bổ trợ. Bác sĩ vẫn sẽ sinh thiết, làm các xét nghiệm hóa mô miễn dịch, đột biến gen để tìm xem đột biến gen. Nếu có đột biến gen, có thể điều trị bằng thuốc đích, truyền hóa chất, xạ trị để bệnh tiến triển chậm lại, kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân.
Thưa bác sĩ, em 28 tuổi, khoảng 3 tháng nay hay bị hụt hơi nhất là lúc tập thể dục, khó thở, sụt 2kg không chủ đích. Em đi khám bác sĩ bảo bên thùy phổi phải có nốt đặc 2mm, do nốt phổi còn quá nhỏ nên bác sĩ dặn về theo dõi, 6 tháng sau tái khám. Em lo lắng lắm vì sợ ung thư. Có phải khi phát hiện u phổi thì nên mổ càng sớm càng tốt để triệt căn luôn không ạ? Em tính chờ vài ngày nữa Tâm Anh có robot mổ u phổi thì đến mổ luôn, không biết có được không? Mong bác sĩ tư vấn giúp em ạ!
TTƯT.BS.CKII Trần Công Quyền – Phó khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, BVĐK Tâm Anh TP.HCM
Với khối u 2mm với những triệu chứng trên, bạn nên khám thêm về nội khoa tim mạch hoặc nội tiết, bệnh lý tuyến giáp, cường giáp, suy giáp. Khối u 2mm không thể xác định là u lành hay u ác. Khi khối u lớn, có thay đổi tính chất và chất chỉ thị ung thư trong máu có thay đổi thì mổ vẫn là giai đoạn sớm. U này vẫn có thể là ác tính nhưng với kích thước 2mm không thể mổ. Vì vậy, bạn cần được theo dõi chặt chẽ, thực hiện kiểm tra định kỳ bằng CT 6 tháng – 1 năm/lần.
Mẹ em chẩn đoán giai đoạn 3a u ác ở phổi và phế quản, bác sĩ chỉ định phẫu thuật. Em thắc mắc là tại sao khối u của mẹ em nhỏ mà đã sang giai đoạn 3 nghi di căn rồi ạ? Nếu phẫu thuật có ảnh hưởng đến di căn hạch trung thất không? Em muốn đưa mẹ đến khám lại và phẫu thuật ở Bệnh viện Tâm Anh, mong bác sĩ tư vấn giúp.
TS.BS Nguyễn Anh Dũng – Trưởng khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, BVĐK Tâm Anh TP.HCM
Giai đoạn bệnh được đánh giá phụ thuộc vào tính chất, kích thước của khối u. Trường hợp mẹ của bạn khối u chưa lớn, chưa cụ thể về kích thước nhưng nếu đã phát triển đến màng phổi, vừa ra ngoài phạm vi của thùy phổi, ngoài màng phổi thành, màng phổi tạng thì đã là giai đoạn trễ.
Theo như bạn trao đổi, khối u chưa lớn và chưa có các tổn thương khác, chưa xâm lấn qua các thùy liền kề nên vẫn có thể phẫu thuật được. Với giai đoạn 3a, bác sĩ sẽ phẫu thuật, sau đó kết hợp điều trị bổ trợ, hóa trị, xạ trị và điều trị đích, miễn dịch nếu có các đột biến gen. Do đó, bạn nên đưa mẹ đến bệnh viện để bác sĩ kiểm tra và có chỉ định làm các xét nghiệm, tư vấn hướng điều trị tốt nhất, phù hợp với tình trạng bệnh cụ thể của mẹ bạn.
Thưa bác sĩ, sau phẫu thuật nên chăm sóc sức khỏe như thế nào? Ung thư phổi có di truyền không? Nếu có người thân bị ung thư phổi, thì gia đình nên tầm soát bệnh như thế nào? Muốn tầm soát ung thư phổi đi khám chụp X-quang tim phổi thẳng không có phát hiện được không hay phải CT?
TS.BS Nguyễn Anh Dũng – Trưởng khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, BVĐK Tâm Anh TP.HCM
Bệnh nhân ung thư phổi sau khi mổ, chức năng hô hấp bị ảnh hưởng nên bên cạnh việc bổ sung dinh dưỡng, thuốc điều trị sau phẫu thuật, cần tập vật lý trị liệu về hô hấp sau mổ. Tất cả trường hợp mổ lồng ngực, ung thư phổi tại Tâm Anh đều có chương trình tập luyện giúp người bệnh phục hồi chức năng hô hấp tốt nhất. Người bệnh nên duy trì tập thở ngay cả khi đã xuất viện về nhà để đạt hiệu quả tốt nhất.
Hiện chưa xác định ung thư phổi có di truyền hay không. Tuy nhiên, nếu trong gia đình có người thân bị ung thư phổi, những thành viên còn lại nên tầm soát ung thư phổi sớm. Hiện nay, kỹ thuật tầm soát tốt nhất là chụp CT phổi JCP liều chiếu xạ thấp tầm soát ung thư phổi, cho kết quả tốt, có thể phát hiện những nốt tổn thương nhỏ chỉ 3mm tại phổi, từ đó có hướng điều trị sớm, phù hợp.
Mặc dù tôi đã bỏ thuốc lá được 10 năm nhưng gần đây thường xuyên cảm thấy đau ngực và khó thở. Liệu đây có phải là dấu hiệu của ung thư phổi dù tôi đã ngừng hút thuốc không thưa bác sĩ? Có những yếu tố nào ngoài việc hút thuốc làm tăng nguy cơ ung thư phổi ạ?
TTND.PGS.TS.BS.CKII Nguyễn Hữu Ước – Trưởng khoa Phẫu thuật Tim, Mạch máu và Lồng ngực, BVĐK Tâm Anh HN
Nếu bạn ngoài 40 tuổi, có hút thuốc lá nhiều năm thì theo các triệu chứng bạn mô tả, bác sĩ sẽ tìm những bệnh lý về phổi. Nếu trên 50 – 55 tuổi, bác sĩ sẽ tìm bệnh lý phổi và tim mạch. Các triệu chứng như khó thở, mệt khi gắng sức, tức ngực, khó chịu ở ngực là dấu hiệu bệnh lý mạch vành. Trường hợp tức ngực vô căn, khó thở, ho kéo dài, bác sĩ sẽ nghi ngờ bệnh lý hô hấp.
Vì vậy, bạn nên đến các cơ sở y tế sớm để được chẩn đoán bệnh bằng chụp mạch vành, siêu âm tim, chụp cắt lớp CT và chụp cắt lớp ngực liều thấp. Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, hiện có gói kỹ thuật chụp tầm soát ung thư phổi với xạ liều thấp kết hợp với chụp mạch vành với chi phí hợp lý, giúp kiểm tra thương tổn mạch vành, kết hợp siêu âm tim để xác định nguyên nhân chính gây tức ngực.
Ba em 71 tuổi, mắc ung thư phổi tuýp ung thư tế bào vảy xâm nhập giai đoạn sớm khối u đang cư ngụ. Hiện tại khối u khoảng 1.6cm. Ba em không bị tiểu đường, cao huyết áp và bệnh lý nền khác. Bác sĩ cho em hỏi có nên mổ cắt bỏ không? Nếu mổ thì phương pháp nào tối ưu nhất?
TS.BS Nguyễn Anh Dũng – Trưởng khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, BVĐK Tâm Anh TP.HCM
Ba bạn trên 70 tuổi, tổn thương 1.6cm vẫn được gọi là một nốt ở phổi. Nếu tổn thương này là ác tính, trên cơ địa bệnh nhân lớn tuổi cần cân nhắc kỹ các yếu tố trên hình ảnh để đánh giá mức độ ác tính. Nếu trên hình ảnh CT tính chất ác tính không nhiều, có thể cân nhắc theo dõi thêm. Trường hợp nghi ngờ ác tính cao, ba bạn nên phẫu thuật. Với tổn thương 1.6mm vẫn có thể mổ để cắt thùy phổi và các phần ít xâm lấn. Kỹ thuật ít xâm lấn ở người lớn tuổi, không nhiều bệnh nền sẽ có kết quả có thể sẽ tốt. Vì vậy, bạn nên đưa ba đến bệnh viện để bác sĩ đánh giá kỹ hơn, áp dụng biện pháp điều trị tốt nhất cho ba bạn.
Mẹ chồng em đang trong giai đoạn hồi phục sau phẫu thuật ung thư phổi. Bác sĩ cho em hỏi mẹ em cần tránh những hoạt động nào trong thời gian này ạ. Chế độ nghỉ ngơi, ăn uống có cần kiêng khem gì nhiều không ạ bác sĩ?
ThS.BS.CKII Nguyễn Lê Vinh – Phó khoa Phẫu thuật Tim, Mạch máu và Lồng ngực, BVĐK Tâm Anh HN
Đối với việc chăm sóc bệnh nhân sau phẫu thuật ung thư phổi, cần chú ý 4 điều sau:
Về vấn đề sinh hoạt vận động, trong một vài tháng đầu chỉ nên sinh hoạt nhẹ nhàng. Sau vài ba tháng, khi sức khỏe đã phục hồi lại so với trước mổ thì mới có thể làm các công việc nặng tốt hơn.
Rất may mắn là hiện tại có rất nhiều phương pháp hiện đại giúp phát hiện sớm, điều trị triệt căn ung thư phổi với tỷ lệ chữa khỏi rất cao, trên 90% ở giai đoạn sớm chưa di căn. Vậy thưa TS.BS Nguyễn Anh Dũng, bác sĩ có lời khuyên nào đến quý độc giả để chủ động tầm soát ung thư phổi? Và với những bệnh nhân mới phát hiện hoặc đang điều trị ung thư phổi, bác sĩ có lời động viên, nhắn nhủ nào đến họ để họ yên tâm điều trị và lạc quan sống chung với bệnh ạ?
TS.BS Nguyễn Anh Dũng – Trưởng khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, BVĐK Tâm Anh TP.HCM
Người bệnh phát hiện ung thư phổi giai đoạn sớm, phẫu thuật nội soi, ít xâm lấn và sắp tới đây có phẫu thuật với hỗ trợ của robot sẽ đem lại kết quả tốt, trên 90% người bệnh có thể sống được trên 5 năm. Bệnh ở giai đoạn 2, 3a vẫn có khả năng phẫu thuật điều trị.
Phẫu thuật xâm lấn có thể áp dụng cho hầu hết các trường hợp ung thư phổi cho kết quả tương đối tốt. Bệnh nhân tiếp tục được điều trị với hóa, xạ trị, bổ trợ sau mổ sẽ giúp nâng cao hiệu quả, tăng tỷ lệ sống lên đến 50% sau 2 năm. Bệnh nhân ở giai đoạn trễ hơn vẫn có nhiều phương pháp điều trị như hóa trị, đích, miễn dịch, tác động đến gen, chăm sóc giảm nhẹ… nhằm nâng cao chất lượng sống cho người bệnh.
Thuận lợi tại BVĐK Tâm Anh để triển khai kỹ thuật phẫu thuật lồng ngực ít xâm lấn, điều trị ung thư phổi giai đoạn sớm, điều trị nội soi bằng robot
TTƯT.BS.CKII Trần Công Quyền – Phó khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, BVĐK Tâm Anh TP.HCM
Trong các phương pháp điều trị ung thư phổi, phẫu thuật nội soi được lựa chọn đầu tiên nếu vẫn thực hiện được. Phẫu thuật robot tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM sẽ được đưa vào hoạt động vào đầu năm 2025. Phẫu thuật robot còn được ứng dụng tại các cơ quan khác, mang lại kết quả rất tốt như tiết niệu, sản phụ khoa, ung thư đường tiêu hóa, ung thư gan… Phẫu thuật robot hiện đã được đưa vào chương trình giảng dạy của Mỹ từ những năm nội trú đầu tiên. Hiện tại trên toàn thế giới có hơn 6000 robot đang hoạt động mỗi ngày, đem lại rất nhiều lợi ích cho người bệnh.
Mẹ em bị lao. Chữa lao được 5 tháng thì phát hiện khối u. Bác sĩ bên lao cắt khối u đi sinh thiết thì phát hiện ung thư ác tính. Di căn hạch trung thất. Hiện tại mẹ em vẫn điều trị lao. Hiện tại không xét nghiệm được gen lỗi. Nhưng bác sĩ ung thư khẳng định trong trường hợp vừa lao vừa ung thư thì có gen lỗi để tìm thuốc đích và khẳng định mẫu bệnh phẩm bảo quản không tốt và đang định lấy mẫu ở hạch trung thất xét nghiệm lại. Em có 2 câu hỏi ạ. Thứ nhất thường ung thư phổi sống được bao lâu nếu có thuốc đích? Câu hỏi thứ 2 là mẹ em phải chữa lao xong mới chữa ung thư được đúng không ạ?
TTND.PGS.TS.BS.CKII Nguyễn Hữu Ước – Trưởng khoa Phẫu thuật Tim, Mạch máu và Lồng ngực, BVĐK Tâm Anh HN
Do bạn không cung cấp đủ thông tin nên bác sĩ hiểu là bệnh nhân xét nghiệm có lao phổi, trên chụp cắt lớp có hình u nên bác sĩ sẽ định hướng ban đầu là u lao, u lành tính, lâu dần sẽ biến thành nấm. Điều trị u lao bằng điều trị lao, theo dõi từ 6 tháng đến 1 năm/lần, chụp cắt lớp để đánh giá. Nếu khối u không nhỏ đi hoặc nhỏ đi không đáng kể, sau khi điều trị lao có thể mổ cắt đi.
Trường hợp mẹ của bạn bị lao, khối u bác sĩ nghi ngờ là ung thư phổi. Vì vậy, nếu chỉ tập trung vào u lao, khối u sẽ to lên thành ung thư phổi. Khi cắt được khối u có chứa ung thư phổi, bác sĩ sẽ giải phẫu bệnh, hóa mô miễn dịch, đột biến gen… Nếu ung thư có đột biến gen, bệnh nhân sẽ được điều trị thuốc đích để đem lại hiệu quả tốt, kéo dài thời gian sống gấp 2 – 3 thậm chí là 4 lần so với bình thường. Bên cạnh đó, bác sĩ thăm khám sẽ chỉ định làm thêm các chỉ định lâm sàng khác.
Như chúng ta đã biết thì ung thư phổi ngày càng trẻ hóa và ai cũng có thể mắc bệnh. Trước khi khép lại chương trình, xin Phó giáo sư Nguyễn Hữu Ước chia sẻ về các biện pháp giúp phòng ngừa ung thư phổi, các dấu hiệu sớm cảnh báo bệnh, khi thấy triệu chứng nào thì cần đi khám thưa PGS?
TTND.PGS.TS.BS.CKII Nguyễn Hữu Ước – Trưởng khoa Phẫu thuật Tim, Mạch máu và Lồng ngực, BVĐK Tâm Anh HN
Nguyên nhân gây ung thư phổi có 2 yếu tố: môi trường và gen thuận lợi cho phát triển ung thư. Vì vậy, để phòng ngừa ung thư phổi, có thể áp dụng các cách:
Lối sống lành mạnh và chẩn đoán sớm là giải pháp tốt nhất giúp phòng ngừa ung thư phổi. Nếu đã có biểu hiện u phổi, cần chẩn đoán sớm u phổi bằng các biện pháp như xét nghiệm máu, sinh thiết mở….
Nếu có thêm bất cứ băn khoăn, lo lắng nào, Quý vị có thể tiếp tục gửi về BVĐK Tâm Anh bằng cách đặt câu hỏi ở phần Hỏi đáp tại website tamanhhospital.vn, inbox cho fanpage BVĐK Tâm Anh, hoặc liên hệ Tổng đài của Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh: 024 7106 6858 – 024 3872 3872 (tại Hà Nội) và 028 7102 6789 – 093 180 6858 (tại TP.HCM) để được tư vấn chi tiết.
Xin chào và hẹn gặp lại trong những chương trình Giao lưu trực tuyến lần sau. Để được khám, tư vấn với các chuyên gia của Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, quý vị có thể đến trực tiếp địa chỉ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
