Hà Nội – Bé gái 25 tuần tuổi chào đời không khóc, toàn thân tím tái, ngừng thở, không có phản xạ được hồi sức ngay trên bụng mẹ, đóng ống động mạch lúc 3 ngày tuổi do phát hiện bệnh tim bẩm sinh.

ThS.BS Nguyễn Thu Vân, Phó trưởng khoa Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết đây là ca sinh cực non nhiều thử thách với các biến chứng nặng nề. “Chúng tôi đã trải qua giai đoạn ‘nghẹt thở’ để cứu sống em bé 700g”, bác sĩ Vân cho biết, thêm rằng mỗi mililit dịch truyền, mỗi chỉ định thuốc hay từng bước can thiệp đều được tính toán cẩn trọng. Toàn bộ ê-kíp túc trực 24/24, theo dõi sát sao từng thay đổi nhỏ nhất để kịp thời điều chỉnh phác đồ, từng bước giúp bé vượt qua giai đoạn nguy kịch.

Mẹ bé từng có tiền sử sinh non ở tuần thai thứ 22, em bé mất ngay khi vừa chào đời. Lần này, chị mang thai nhờ kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) sau 7 năm mong con. Song đến tuần 22 của thai kỳ, chị có dấu hiệu rỉ ối và chuyển dạ. Chị quyết định nhập viện theo dõi thai tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội để điều trị bằng thuốc giảm co và khâu eo cổ tử cung, mục tiêu giữ thai càng lâu càng tốt cùng mong muốn em bé được điều trị và chăm sóc tốt nhất nếu sinh non.

Tình trạng rỉ ối tiếp tục tái diễn ở tuần thai 25, các bác sĩ điều trị cấp cứu dự phòng bằng truyền kháng sinh và corticosteroid trưởng thành phổi, giúp ngăn nhiễm trùng, tăng cơ hội sống sót và giảm biến chứng nặng. Thai phụ đồng thời xuất hiện dấu hiệu sa dây rau buộc phải mổ lấy thai khẩn cấp đảm bảo an toàn cho mẹ và con. Trước mổ, bác sĩ khoa Sản và Sơ sinh hội chẩn, giải thích rõ nguy cơ cho gia đình. Ở tuổi thai 25 tuần là ngưỡng cực non (extremely preterm), các cơ quan của thai nhi – đặc biệt là phổi, não, hệ tiêu hóa, hệ miễn dịch,… còn rất non nớt. Bé chưa tự thở được vì phổi chưa sản xuất đủ surfactant; hệ mạch máu và thần kinh dễ tổn thương, ruột chưa hoàn thiện nên nguy cơ biến chứng sau sinh cực cao. Vì vậy, chỉ những bệnh viện có đơn vị chăm sóc sơ sinh chuyên sâu (NICU) và năng lực hồi sức trẻ cực non từ 24-25 tuần mới đủ điều kiện tiếp nhận và nuôi dưỡng trẻ.

Êkíp Sơ sinh phối hợp với Trung tâm Sản Phụ khoa chủ động chuẩn bị toàn bộ trang thiết bị và phương tiện hồi sức như hệ thống thở máy, ống nội khí quản, máy theo dõi chuyên dụng, thuốc hồi sức, dụng cụ giữ ấm và nâng nhiệt độ phòng mổ lên mức phù hợp để đón bé trong điều kiện tốt nhất.

Phác đồ “giờ vàng” được triển khai từ giây phút đầu tiên em bé chào đời. Em bé chào đời không phản xạ, ngừng thở, chỉ nặng 700 gram. Bác sĩ Sơ sinh lập tức hồi sức tích cực cho em bé ngay trên bụng mẹ, kẹp rốn muộn giúp bé nhận trọn vẹn nguồn máu từ bánh rau. Khi ổn định tại phòng mổ, bé được nhanh chóng chuyển về khoa Sơ sinh, ổn định thân nhiệt, thở máy, thiết lập đường truyền trung tâm, khởi động kháng sinh và nuôi dưỡng tĩnh mạch trong vòng một giờ đầu sau sinh.

Ngày thứ ba bé xuất hiện tình trạng thở rút lõm ngực và không dung nạp tiêu hóa. Siêu âm tim phát hiện còn ống động mạch lớn, các bác sĩ chỉ định điều trị đóng ống động mạch hai đợt liên tiếp, đồng thời điều trị viêm ruột bằng kháng sinh, nuôi dưỡng tĩnh mạch hoàn toàn trong một tuần, kết hợp chăm sóc miệng bằng sữa mẹ để duy trì phản xạ bú.

Tình trạng hô hấp của bé được cải thiện ở ngày thứ 5, chuyển sang hỗ trợ thở không xâm nhập (CPAP). Trong những tuần tiếp theo, bé được nuôi ăn tối thiểu qua đường miệng.

Trẻ sinh non, đặc biệt là trẻ 23-32 tuần, chưa có đủ trương lực cơ, các khớp rất mềm, phổi và hệ thần kinh còn non yếu. Chỉ cần một tư thế nằm sai đã có thể ảnh hưởng đến hô hấp của trẻ, biến dạng đầu và chi (do nằm lệch, không được cố định đúng cách), ảnh hưởng đến phát triển thần kinh – vận động sau này. Do đó, ngay cả khi trẻ đang phải thở máy, bé vẫn được chăm sóc theo tư thế chuẩn (tư thế sinh lý tự nhiên nhất), ngay từ trong lồng ấp, cả khi thở máy hoặc thở CPAP, giúp hỗ trợ hô hấp, bảo vệ não bộ, xương khớp và thúc đẩy phát triển toàn diện. Đồng thời, bác sĩ kết hợp áp dụng Kangaroo Mother Care (KMC) (da kề da giữa mẹ và bé) dưới sự giám sát chặt chẽ của đội ngũ Hồi sức sơ sinh, giúp bé hồi phục tốt hơn và được lớn lên trong hơi ấm yêu thương từ mẹ.

Sau hơn hai tháng hỗ trợ hô hấp và điều trị tích cực, bé chuyển sang thở oxy, tăng cân tốt và được tập bú. Cuối tháng 8/2025, ngày bé xuất viện trong tình trạng tự thở, bú tốt, nặng 3kg, sức khỏe ổn định cả gia đình và đội ngũ y bác sĩ hạnh phúc vỡ òa.

Tái khám sau hai tháng, bé tăng cân tốt theo đúng biểu đồ tăng trưởng dành cho trẻ sinh non. Kết quả khám thần kinh – vận động, hô hấp và tim mạch không phát hiện bất thường. Bé được tiêm chủng với lịch tiêm điều chỉnh phù hợp với trẻ sinh non, đồng thời bác sĩ hướng dẫn mẹ các biện pháp vệ sinh, phòng bệnh hô hấp.

Theo bác sĩ Vân, BVĐK Tâm Anh hiện là một trong số ít bệnh viện tại Việt Nam nuôi sống thành công trẻ sinh cực non từ tuần thai 25. Kết quả điều trị phụ thuộc vào hàng loạt yếu tố như khả năng hồi sức ngay tại phòng sinh, thiết lập chế độ thông khí phù hợp, nuôi dưỡng sớm bằng sữa mẹ, kiểm soát nhiễm khuẩn và chăm sóc toàn diện trong môi trường hồi sức sơ sinh (NICU). Nhờ áp dụng phác đồ hồi sức “giờ vàng”, “gói phòng chống xuất huyết não 72h đầu sau sinh”, chăm sóc bảo vệ não bộ, nuôi dưỡng bằng sữa mẹ, phương pháp Kangaroo và hệ thống chăm sóc sơ sinh chuyên sâu hiện đại, cơ hội sống của trẻ sinh cực non, cực nhẹ cân ngày càng được cải thiện.

Để phòng ngừa sinh non và giảm nguy cơ biến chứng, bác sĩ khuyến cáo thai phụ cần được theo dõi thai kỳ sát sao, khám thai định kỳ, duy trì chế độ dinh dưỡng khoa học, nghỉ ngơi hợp lý và kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ như nhiễm trùng, tăng huyết áp, hoặc bệnh lý mạn tính. Phát hiện sớm và xử trí kịp thời các bất thường giúp đảm bảo thai kỳ an toàn, tạo điều kiện cho trẻ chào đời khỏe mạnh.