4 thuốc kháng sinh chữa viêm phế quản bác sĩ có thể chỉ định

Người bệnh cần dùng các loại thuốc kháng sinh chữa viêm phế quản theo đúng chỉ định của bác sĩ. Tùy trường hợp, bác sĩ sẽ cân nhắc cho người bệnh dùng thuốc kháng sinh. Vậy thường có những loại kháng sinh điều trị viêm phế quản nào?

Viêm phế quản là bệnh gì?

Viêm phế quản là tình trạng niêm mạc tại ống phế quản bị viêm, sưng, dẫn đến tình trạng ho, xuất hiện đờm. Bệnh viêm phế quản có thể biểu hiện dưới dạng cấp tính hoặc mạn tính. Nguyên nhân gây bệnh chủ yếu là do hít phải các chất gây kích thích phế quản, khói bụi… Virus chiếm 60 – 70% là nguyên nhân thường gặp dẫn đến chứng viêm phế quản cấp tính. (1)

Khi nào nên dùng kháng sinh điều trị viêm phế quản?

Hầu hết các trường hợp mắc bệnh viêm phế quản cấp đơn thuần xảy ra ở người lớn sẽ tự khỏi trong khoảng một vài tuần. Vào lúc này, người bệnh được khuyến nghị nên uống nhiều nước và tăng cường nghỉ ngơi. Để làm giảm bớt triệu chứng, giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn hay khi chữa trị chứng viêm phế quản mạn tính, bác sĩ có thể chỉ định cho dùng một số loại thuốc. (2)

Thuốc kháng sinh thường không được chỉ định dùng để chữa trị bệnh viêm phế quản cấp vì đa phần tình trạng này do virus gây ra. Thuốc kháng sinh chỉ có tác dụng tiêu diệt vi khuẩn, không có hiệu lực tiêu diệt virus.

Các loại thuốc kháng sinh chữa viêm phế quản có thể được bác sĩ cân nhắc chỉ định nếu nghi ngờ tình trạng viêm phế quản do vi khuẩn gây ra (dấu hiệu bao gồm khạc đờm mủ, đờm vàng, đờm xanh; diễn tiến hơn 10 ngày; xét nghiệm máu thấy số lượng tế bào bạch cầu trong máu ngoại vi tăng cao…). Thuốc kháng sinh có thể được chỉ định khi người bệnh có biểu hiện bị bội nhiễm, tiềm ẩn nguy cơ nhiễm trùng.

Bác sĩ có thể chỉ định thuốc kháng sinh điều trị viêm phế quản trong các trường hợp: người bệnh trên 60 tuổi; người mắc bệnh mạn tính liên quan đến tim mạch (bệnh mạch vành, tăng huyết áp…), bệnh hô hấp (COPD, hen, lao phổi…), xơ gan, đái tháo đường…; người có hệ miễn dịch suy yếu, chẳng hạn như người bị ung thư, HIV, ghép tạng, gặp tình trạng suy giảm miễn dịch sau điều trị bằng steroid…

Việc sử dụng thuốc kháng sinh điều trị viêm phế quản từ sớm ở các đối tượng này góp phần giúp ngăn chặn những biến chứng nặng có thể xuất hiện như suy hô hấp, viêm phổi, nhiễm trùng huyết…

Tìm hiểu thuốc kháng sinh chữa viêm phế quản có thể được bác sĩ chỉ định

Người bị viêm phế quản nên thăm khám trực tiếp để được bác sĩ kiểm tra, đưa ra phác đồ điều trị chuyên biệt. Tùy trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc kháng sinh điều trị viêm phế quản cho người bệnh sử dụng. Thường gặp là các thuốc:

1. Fluoroquinolone

Các loại thuốc này thường được chỉ định cho người bị tắc nghẽn đường thở nghiêm trọng, bao gồm: levofloxacin, moxifloxacin. Thế nhưng các thuốc này tiềm ẩn nguy cơ gây ra tác dụng phụ cao hơn so với một số loại kháng sinh khác. Bác sĩ sẽ cân nhắc xem liệu chúng có phải là sự lựa chọn phù hợp cho tình trạng nhiễm trùng mà người bệnh đang mắc phải hay không.

2. Aminopenicillin

Aminopenicillin (còn được gọi là penicillin thế hệ thứ ba) có tác dụng tiêu diệt vi khuẩn theo cùng cơ chế như penicillin thế hệ đầu tiên nhưng ít xảy ra tình trạng vi khuẩn kháng thuốc hơn. Amoxicillin và clavulanate potassium là penicillin có thể được dùng để chữa bệnh viêm phế quản do vi khuẩn.

3. Cephalosporin

Cephalosporin thế hệ thứ hai đặc biệt có hiệu quả trong việc chống lại vi khuẩn gram âm và thường được bác sĩ chỉ định để chữa trị các căn bệnh nhiễm trùng đường hô hấp do vi khuẩn (bao gồm cả viêm phế quản).

4. Doxycycline

Người bị viêm phế quản uống kháng sinh gì? Tùy trường hợp, bác sĩ có thể cân nhắc chỉ định dùng Doxycycline. Đây là loại thuốc kháng sinh được dung nạp tốt, có thể được dùng trong một số trường hợp viêm phế quản do vi khuẩn.

Kháng sinh nhóm macrolide (như azithromycin) từng được chỉ định cho người bệnh viêm phế quản. Tuy nhiên, tình trạng kháng thuốc xảy ra ngày càng tăng nên chúng không còn được xem là thuốc kháng sinh chữa viêm phế quản tốt có thể được bác sĩ chỉ định.

Tác dụng phụ của thuốc kháng sinh chữa viêm phế quản

Những tác dụng phụ thường gặp khi dùng thuốc kháng sinh điều trị viêm phế quản gồm:

• Phát ban.
• Tiêu chảy.
• Buồn nôn.
• Phản ứng dị ứng với thuốc kháng sinh, bao gồm cả tình trạng phản vệ, tiềm ẩn nguy cơ gây tử vong.
• Nhiễm trùng kháng thuốc kháng sinh cần được chữa trị bằng nhiều loại thuốc kháng sinh khác nhau.
• Nhiễm trùng do vi khuẩn đường ruột Clostridioides difficile (C. diff), dẫn đến bệnh tiêu chảy nghiêm trọng.

Lưu ý khi dùng thuốc kháng sinh chữa viêm phế quản

Chúng ta đã tìm hiểu về một số loại thuốc kháng sinh tốt. Vậy người bệnh cần lưu ý gì khi dùng thuốc kháng sinh điều trị viêm phế quản?

• Người bệnh cần đến bệnh viện thăm khám, không nên tự ý sử dụng thuốc kháng sinh điều trị viêm phế quản tại nhà khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
• Không được tự ý ngưng dùng thuốc kháng sinh sớm hơn chỉ định của bác sĩ ngay cả khi cảm thấy khỏe hơn hoặc không còn triệu chứng, do việc làm này có thể dẫn đến tình trạng kháng kháng sinh, khiến bệnh dễ tái phát trở lại và diễn tiến nghiêm trọng hơn so với ban đầu.
• Việc sử dụng thuốc kháng sinh khi chưa cần, tự ý tăng/giảm liều hoặc ngưng dùng thuốc… còn làm gia tăng nguy cơ vi khuẩn phát triển tình trạng kháng thuốc kháng sinh.
• Sử dụng thuốc kháng sinh có thể tiêu diệt cả lợi khuẩn và hại khuẩn, làm phá vỡ sự cân bằng vi sinh trong đường ruột, tạo điều kiện cho sự phát triển của những loại hại khuẩn có sẵn hoặc mới xâm nhập, dẫn đến tình trạng loạn khuẩn đường ruột (với các triệu chứng như viêm ruột, tiêu chảy). Thế nên, sau mỗi đợt dùng kháng sinh, người bệnh nên được bổ sung lợi khuẩn thông qua cách ăn sữa chua, uống men vi sinh.
• Thuốc kháng sinh nên được uống sau bữa ăn. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể khuyến khích người bệnh nên dùng thuốc trước hoặc trong bữa ăn.
• Đảm bảo mỗi ngày uống khoảng 2 – 3 lít nước để giúp duy trì lượng nước cho cơ thể khi dùng thuốc kháng sinh (giúp loại bỏ các hóa chất độc hại).
• Người bệnh có thể dùng những chế phẩm làm giảm axit trong dạ dày, bổ sung thêm vitamin khi sử dụng thuốc kháng sinh (theo hướng dẫn của bác sĩ).
• Người bệnh nên tập yoga, tập thể dục nhẹ nhàng để tăng cường sự chuyển hóa năng lượng, trao đổi chất khi sử dụng thuốc kháng sinh.

Các cách chữa viêm phế quản không dùng kháng sinh

Ngoài các thuốc kháng sinh chữa viêm phế quản, bác sĩ có thể tư vấn cho người bệnh áp dụng một số cách chữa viêm phế quản không dùng kháng sinh để giúp làm giảm triệu chứng, nâng cao sức khỏe tổng thể như:

• Nghỉ ngơi đầy đủ, vận động nhẹ nhàng, phù hợp với thể trạng.
• Uống nhiều nước hơn.
• Nếu gặp tình trạng nghẹt mũi, người bệnh có thể sử dụng máy tạo độ ẩm, bình xịt nước muối sinh lý hoặc hít hơi nước từ bát nước nóng (nước sạch) để làm thông thoáng đường thở.
• Mật ong có thể giúp làm dịu tình trạng đau họng và ho, thế nhưng phụ huynh cần lưu ý tránh cho trẻ dưới 1 tuổi uống mật ong.
• Người bệnh có thể dùng các loại kẹo, viên ngậm giúp làm giảm tình trạng đau họng.
• Người bệnh có thể tham khảo ý kiến của bác sĩ xem việc dùng thuốc tiêu đờm hoặc thuốc ho không kê đơn có phù hợp hay không.
• Thuốc giảm đau không kê đơn có thể giúp làm giảm tình trạng đau nhức cơ thể, đau ngực hoặc đau họng. Người bệnh cần trao đổi với bác sĩ trước khi dùng các loại thuốc này.

Nếu người bệnh đang mang thai, chỉ nên dùng thuốc OTC (thuốc không kê đơn) theo chỉ định của bác sĩ. Thuốc Tylenol (acetaminophen) được sử dụng để chữa trị tình trạng sốt. Sau 19 tuần có thai, người bệnh cần tránh dùng thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen và bất kỳ loại thuốc cảm lạnh hoặc thuốc ho nào có chứa NSAID.

Những loại thuốc điều trị kể trên không thể thay thế thuốc kháng sinh nếu người bệnh cần chúng để chữa trị chứng viêm phế quản do vi khuẩn, lúc này các loại thuốc khác chỉ giúp cải thiện triệu chứng. Thuốc kháng sinh sẽ giúp cơ thể chống lại các vi khuẩn gây ra tình trạng nhiễm trùng nhưng không giúp làm dịu cơn ho về đêm hoặc làm loãng chất nhầy.

Khi nào nên đến cơ sở y tế?

Bên cạnh việc tìm hiểu về các loại thuốc kháng sinh chữa viêm phế quản tốt, người bệnh cần biết khi nào nên đến cơ sở y tế thăm khám. Biểu hiện của viêm phế quản có thể tương tự hoặc liên quan đến chứng cảm lạnh thông thường, cúm hoặc Covid-19. Người bệnh cần chú ý đến các triệu chứng, đặc biệt là khi gặp tình trạng ho hoặc khó thở. Người bệnh cần đi thăm khám nếu gặp bất kỳ dấu hiệu này dưới đây:

• Những triệu chứng cảm lạnh kéo dài hơn 3 tuần.
• Sốt cao hơn 38,9℃ trong hơn 3 ngày.
• Khạc hoặc ho ra máu.
• Khó thở.
• Gặp tình trạng sức khỏe tiềm ẩn, ví dụ như COPD hoặc hen suyễn.

Nếu đang sử dụng thuốc kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ và gặp bất kỳ tác dụng phụ nào ở trên, người bệnh cần ngưng sử dụng thuốc và liên hệ với bác sĩ ngay lập tức để được hỗ trợ. Trong trường hợp người bệnh nghĩ mình đang bị dị ứng, hãy đến bệnh viện gần nhất để được cấp cứu.

Chuyên khoa Nội Tổng hợp – Nội Hô hấp tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Tâm Anh Quận 7, Tâm Anh Quận 8 chuyên thăm khám, điều trị các bệnh lý hô hấp, bao gồm cả bệnh viêm phế quản. Bệnh viện Tâm Anh quy tụ đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Hô hấp giỏi chuyên môn, dày dặn kinh nghiệm, tận tâm, chu đáo, ứng dụng nhiều hệ thống máy móc, thiết bị tiên tiến phục vụ tối ưu cho quá trình chẩn đoán, điều trị bệnh hô hấp nói chung như:

• Hệ thống các máy xét nghiệm hiện đại.
• Máy đo đa ký hô hấp NOX A1, T3S.
• Máy đo chức năng hô hấp KoKo 1000.
• Máy chụp cắt lớp vi tính 1975 lát cắt duy nhất tại Việt Nam.
• Hệ thống X-quang kỹ thuật số treo trần cao cấp GXR-52SD.
• Hệ thống sinh thiết kim màng phổi mù.
• Hệ thống siêu âm tổng quát cao cấp ACUSON Sequoia…

Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

Tóm lại, thuốc kháng sinh chữa viêm phế quản chỉ phát huy tác dụng, hiệu quả và an toàn khi người bệnh dùng thuốc đúng theo chỉ định của bác sĩ. Người bị viêm phế quản cần sớm thăm khám bác sĩ và tuyệt đối không được tự ý dùng thuốc kháng sinh để tránh gặp các vấn đề sức khỏe bất lợi.