Thuốc điều trị hen phế quản cần được bác sĩ chỉ định dựa theo tình trạng bệnh và thể trạng của từng người. Vậy người bị hen phế quản dùng thuốc gì hay thuốc trị hen phế quản cho người lớn gồm những loại nào?
Lưu ý: Thông tin trong bài viết mang tính chất tham khảo. Việc sử dụng thuốc điều trị hen suyễn phải tuân theo chỉ định của bác sĩ. Bài viết chia sẻ thông tin, không nhằm mục đích giới thiệu thuốc.
Trong điều trị hen phế quản, việc kiểm soát cơn hen cấp tính là rất quan trọng để đảm bảo thông khí và hạn chế nguy cơ biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là các thuốc điều trị hen phế quản trong cơn cấp tính:
Thuốc chủ vận beta-2 tác dụng ngắn (SABA) là nhóm thuốc giãn phế quản, có thể được bác sĩ chỉ định dùng để điều trị hen suyễn. SABA giúp cải thiện tình trạng khó thở trong cơn hen cấp, tác dụng trong vòng 3-5 phút và kéo dài từ 4-6 giờ. Thuốc có thể được sử dụng để cắt cơn hen cấp tính và ngăn ngừa co thắt phế quản do gắng sức.
Cơ chế tác dụng của thuốc xịt chữa hen suyễn chủ vận beta-2 tác dụng ngắn (SABA) là làm giãn cơ trơn phế quản, giúp giảm nhanh các triệu chứng như khó thở, ho và khò khè do co thắt phế quản. Thuốc còn có khả năng ức chế sự phóng thích histamine, ngăn ngừa sự thoát dịch vi mạch vào đường thở và cải thiện quá trình thanh thải niêm mạc. (1)
Một số thuốc điều trị hen phế quản chủ vận beta-2 tác dụng ngắn (SABA) phổ biến có thể được bác sĩ chỉ định tùy tình trạng người bệnh, gồm: Albuterol (Salbutamol), Fenoterol, Terbutaline và Levalbuterol.
Thuốc kháng cholinergic tác dụng ngắn (SAMA) là nhóm thuốc được sử dụng trong điều trị bệnh hen suyễn, đặc biệt là để kiểm soát cơn hen cấp tính. Cơ chế hoạt động của thuốc điều trị bệnh hen suyễn này là ngăn chặn tác động của acetylcholine lên cơ trơn phế quản. Với acetylcholine là một chất dẫn truyền thần kinh, có thể gây co thắt cơ trơn và tăng tiết dịch nhầy. Khi ức chế acetylcholine, SAMA giúp giảm co thắt phế quản và giảm tiết dịch, từ đó cải thiện tình trạng khó thở.
Thuốc giúp giảm co thắt phế quản nhanh chóng, hỗ trợ điều trị cơn hen cấp và có tác dụng hiệp đồng khi kết hợp với thuốc đồng vận beta-2, làm tăng hiệu lực và thời gian tác động của thuốc, dùng trong dự phòng hen phế quản.
Một số loại thuốc chữa trị hen suyễn kháng cholinergic tác dụng ngắn (SAMA) phổ biến gồm: Ipratropium bromide, oxitropium (có tác dụng tương tự như ipratropium).
Thuốc trị hen phế quản cho người lớn tiếp theo có thể kể đến là corticosteroid đường uống hoặc đường tiêm. Đây là nhóm thuốc kháng viêm mạnh mẽ cần được bác sĩ chỉ định, có thể được sử dụng trong điều trị hen suyễn, đặc biệt là trong các trường hợp cơn hen cấp tính nặng.
Tác dụng của corticosteroid trong điều trị hen phế quản bao gồm kháng viêm, giúp giảm viêm và phù nề trong đường thở, từ đó kiểm soát các triệu chứng của cơn hen cấp như khó thở, ho, khò khè và nặng ngực. Ngoài ra, corticosteroid còn có tác dụng kiểm soát hen mạn tính trong các trường hợp nặng, giảm nguy cơ nhập viện khi sử dụng sớm và ngăn ngừa tái phát. (2)
Các loại corticosteroid phổ biến gồm:
Magnesi sulfat (tiêm tĩnh mạch) là một loại thuốc điều trị hen phế quản, đặc biệt là trong các cơn hen cấp tính nặng. Cơ chế thuốc chữa hen suyễn Magnesi sulfat tương tự như một chất giãn cơ trơn phế quản, giúp giảm co thắt phế quản bằng cách ức chế kênh calci. Magnesi sulfat còn có tác dụng cải thiện tình trạng viêm trong đường thở.
Thuốc được chỉ định để điều trị cơn hen cấp nặng, khi các thuốc giãn phế quản khác không hiệu quả. Magnesi sulfat cũng có thể được sử dụng ở những người bệnh hen suyễn nặng, không đáp ứng với các phương pháp điều trị thông thường.
Oxy liệu pháp là một phương pháp điều trị quan trọng, góp phần kiểm soát bệnh hen suyễn, đặc biệt là trong các cơn hen cấp tính. Mục tiêu chính của oxy liệu pháp là đảm bảo nồng độ oxy trong máu ở mức an toàn, thường là trên 92%. Điều này giúp ngăn ngừa tình trạng thiếu oxy nguy hiểm khi đường thở bị tắc nghẽn trong cơn hen.
Oxy liệu pháp giúp cung cấp oxy bổ sung cho cơ thể khi người bệnh không thể tự hô hấp. Ngoài các thuốc chữa bệnh hen phế quản, oxy liệu pháp cũng là cách điều trị cơn hen cấp tính, giúp người bệnh dễ thở hơn, tạo điều kiện cho các thuốc khác có thời gian phát huy tác dụng. Đồng thời, việc duy trì nồng độ oxy trong máu ở mức ổn định còn giúp ngăn ngừa nhiều biến chứng nguy hiểm.
Theophylin là một loại thuốc có nguồn gốc từ methylxanthine, từng được dùng trong điều trị hen suyễn, nhưng hiện nay ít được sử dụng hơn do các tác dụng phụ và tương tác thuốc. Tác dụng của thuốc điều trị hen phế quản Theophylin trong điều trị hen suyễn là làm giãn cơ trơn phế quản, mở rộng đường thở và cải thiện tình trạng co thắt phế quản, từ đó người bệnh sẽ dễ thở hơn. Ngoài ra, thuốc còn cải thiện chức năng tim và cơ hoành, giảm viêm, ức chế giải phóng calci nội bào, giảm rò rỉ vi mạch vào niêm mạc đường thở và ức chế đáp ứng muộn với dị nguyên.
Theophylin có thể được bác sĩ chỉ định cho các trường hợp hen suyễn nhẹ dai dẳng, hen suyễn về đêm (dạng phóng thích chậm) hoặc như một thuốc bổ trợ cho thuốc chủ vận beta-2. Tuy nhiên, do có nhiều tác dụng phụ và tương tác thuốc, Theophylin hiện ít được sử dụng hơn so với các thuốc khác như corticosteroid dạng hít, thuốc chủ vận beta-2 và thuốc kháng leukotriene… Tóm lại, Theophylin không phải là lựa chọn đầu tiên trong điều trị hen suyễn mà chỉ được bác sĩ cân nhắc khi các thuốc khác không hiệu quả hoặc không dung nạp.
Thuốc kháng sinh không phải là thuốc thuộc các nhóm thuốc điều trị hen phế quản và chỉ nên sử dụng khi có nhiễm trùng do vi khuẩn. Tình trạng hen phế quản (hen suyễn) là một bệnh viêm mạn tính của đường hô hấp, không phải do nhiễm khuẩn, nên việc sử dụng kháng sinh trong điều trị hen thường không được khuyến cáo.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, nếu người bệnh hen suyễn bị bội nhiễm vi khuẩn, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng kháng sinh. Việc lựa chọn kháng sinh phụ thuộc vào mức độ nhiễm trùng và loại vi khuẩn gây bệnh.
Trong điều trị hen phế quản, ngoài việc kiểm soát cơn cấp, điều trị dự phòng đóng vai trò quan trọng giúp kiểm soát triệu chứng lâu dài, ngăn ngừa các đợt cấp, và cải thiện chất lượng sống cho người bệnh. Dưới đây là các thuốc điều trị dự phòng hen phế quản được sử dụng phổ biến:
Hen phế quản dùng thuốc gì? Corticosteroid dạng hít là thuốc dùng trong điều trị lâu dài và ngăn ngừa cơn hen cấp tính, giúp giảm viêm và phản ứng quá mức của đường thở, từ đó cải thiện chức năng phổi và giảm nguy cơ biến chứng. Thuốc có công dụng chống viêm mạnh mẽ, ngăn ngừa tái phát cơn hen cấp và giúp giảm sự phụ thuộc vào corticosteroid đường uống.
Tùy theo tình trạng cụ thể mà bác sĩ có thể chỉ định cho người bệnh sử dụng những loại corticosteroid dạng hít để chữa trị hen suyễn, chẳng hạn như: Beclomethasone, Budesonide, Ciclesonide, Flunisolide, Fluticasone propionate, Fluticasone furoate, Mometasone và Triamcinolone. Các thuốc này có thể ở dạng bình xịt định liều, bình hít bột khô hoặc dung dịch thở khí dung.
Thuốc chủ vận beta-2 tác dụng kéo dài (LABA) giúp kiểm soát và dự phòng các triệu chứng hen suyễn lâu khỏi. LABA hoạt động bằng cách làm giãn phế quản và có tác dụng kéo dài lên đến 12 giờ, giúp kiểm soát triệu chứng hen cả ngày và đêm. Thuốc điều trị hen phế quản này thường không dùng đơn độc mà phải kết hợp với corticosteroid dạng hít để nâng cao hiệu quả điều trị và giảm liều corticosteroid.
Các loại LABA phổ biến gồm: Salmeterol, Formoterol và Bambuterol. Tuy nhiên, thuốc chủ vận beta-2 tác dụng kéo dài (LABA) không dùng để cắt cơn hen cấp tính vì tác dụng giãn phế quản chậm hơn so với thuốc chủ vận beta-2 tác dụng ngắn (SABA).
Thuốc ổn định tế bào mast được sử dụng chủ yếu để dự phòng các triệu chứng hen suyễn, đặc biệt là hen do gắng sức hoặc dị ứng. Thuốc hoạt động bằng cách ức chế sự phóng thích histamine cùng các chất trung gian hóa học từ tế bào mast, giúp ngăn ngừa phản ứng viêm và co thắt phế quản.
Các loại thuốc ổn định tế bào mast phổ biến là: Cromolyn và Nedocromil. Lưu ý, thuốc không dùng để điều trị cơn hen cấp và không gây giãn phế quản đáng kể.
Thuốc đối kháng thụ thể leukotriene được sử dụng để điều trị và kiểm soát bệnh hen suyễn, đặc biệt là hen do dị ứng. Thuốc hoạt động bằng cách ngăn chặn hoạt động của leukotriene, giúp giảm viêm và phản ứng dị ứng gây co thắt đường thở.
Một số thuốc đối kháng thụ thể leukotriene có thể được bác sĩ chỉ định gồm: Montelukast (Singulair), Zafirlukast (Accolate) và Pranlukast. Thuốc giúp kiểm soát lâu dài triệu chứng hen, giảm số lượng cơn hen và tùy trường hợp có thể kết hợp với corticosteroid dạng hít để tăng hiệu quả.
Thuốc điều hòa miễn dịch là một nhóm thuốc được sử dụng trong điều trị hen suyễn nặng, khó kiểm soát bằng các phương pháp điều trị thông thường. Các thuốc này nhắm vào một số yếu tố cụ thể của hệ miễn dịch, từ đó giảm viêm và các triệu chứng hen.
Các thuốc điều hòa miễn dịch phổ biến gồm: Omalizumab, Mepolizumab, Reslizumab, Benralizumab và Dupilumab, mỗi loại có cơ chế tác động riêng nhằm giảm đợt hen cấp, cải thiện chức năng phổi và giảm nhu cầu sử dụng corticosteroid. Thuốc có thể được bác sĩ chỉ định cho người bệnh hen suyễn nặng, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống.
Bên cạnh việc sử dụng thuốc điều trị hen phế quản theo phác đồ điều trị, người bệnh cũng có thể được bác sĩ chỉ định dùng liệu pháp khác để chữa bệnh hen suyễn, gồm:
Lưu ý:
Việc sử dụng thuốc điều trị hen phế quản, dù là trong cơn cấp hay dự phòng, có thể gây ra một số tác dụng phụ – tùy thuộc vào loại thuốc, liều lượng, cách dùng và cơ địa từng người. Dưới đây là tổng hợp các tác dụng phụ thường gặp theo từng nhóm thuốc điều trị hen phế quản:
Lưu ý: Hầu hết các tác dụng phụ kể trên là hiếm gặp hoặc nhẹ, nhưng việc theo dõi và tham khảo ý kiến bác sĩ khi sử dụng thuốc điều trị hen phế quản là rất cần thiết.
Khi sử dụng thuốc chữa trị hen phế quản, việc tuân thủ đúng cách dùng và lưu ý các yếu tố liên quan sẽ giúp kiểm soát bệnh hiệu quả, giảm nguy cơ tác dụng phụ và ngăn ngừa cơn hen cấp. Dưới đây là những lưu ý quan trọng:
Lưu ý: Tất cả các thuốc kể trên đều cần được sử dụng theo chỉ dẫn của bác sĩ và tuân thủ đúng chỉ định về liều lượng, cách dùng để đảm bảo hiệu quả cũng như an toàn trong điều trị cơn hen suyễn. Bạn có thể đến Bệnh viện Tâm Anh đễ được các chuyên gia đầu ngành tư vấn chi tiết!
Các dạng bào chế của các nhóm thuốc điều trị hen phế quản rất đa dạng, phù hợp với nhu cầu điều trị của từng người bệnh. Một số dạng bào chế chính gồm:
Lưu ý: Việc chọn dạng thuốc và loại thuốc cụ thể phụ thuộc vào độ tuổi, mức độ bệnh và khả năng sử dụng của từng người. Người bệnh cần trao đổi trực tiếp với bác sĩ để được tư vấn về các phương pháp, loại thuốc điều trị phù hợp.
Người bệnh hen phế quản cần nhập viện khi có các dấu hiệu nghiêm trọng cho thấy tình trạng bệnh không được kiểm soát tốt hoặc có nguy cơ biến chứng, cụ thể như:
Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Thuốc điều trị hen phế quản đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát bệnh và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Việc lựa chọn đúng thuốc và sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ sẽ giúp giảm thiểu triệu chứng, góp phần ngăn ngừa các cơn hen tái phát. Người bị hen suyễn cần tuân thủ lịch khám định kỳ và tuân thủ phác đồ điều trị đúng cách.