Phẫu thuật van tim là biện pháp tối ưu được chỉ định để sửa chữa hoặc thay thế van trong các trường hợp van tim bị tổn thương nặng, gây hở van, hẹp van hoặc vừa hẹp vừa hở van. Phẫu thuật van tim giúp người bệnh cải thiện triệu chứng và ngăn ngừa nguy cơ xảy ra các biến chứng nghiêm trọng như suy tim hoặc đột quỵ.
Phẫu thuật van tim là phương pháp điều trị các vấn đề về van tim. Hệ thống van tim có 4 phần bao gồm: Van hai lá, van ba lá, van động mạch phổi và van động mạch chủ. Bệnh van tim xảy ra khi ít nhất một trong bốn van tim này hoạt động không đúng cách, khiến việc lưu thông máu không diễn ra như bình thường. (1)
Trong phẫu thuật van tim, bác sĩ sẽ phẫu thuật để sửa chữa hoặc thay thế van tim bị tổn thương. Các phương pháp thực hiện có thể bao gồm phẫu thuật tim hở hoặc phẫu thuật tim ít xâm lấn. Phương pháp phẫu thuật van tim sẽ phụ thuộc vào độ tuổi, sức khỏe tổng thể, cũng như mức độ nghiêm trọng của từng bệnh nhân.
Người bị bệnh van tim có thể sống gần như bình thường nếu được phát hiện sớm, điều trị hợp lý và theo dõi thường xuyên. Khi van tim tổn thương nặng có nguy cơ dẫn đến suy tim, phẫu thuật là cần thiết. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể sửa van để khắc phục tình trạng hẹp hoặc hở van. Nếu tổn thương quá nặng, van sẽ cần được thay thế.
Phẫu thuật thay van tim là giải pháp điều trị tối ưu cho những bệnh nhân bị tổn thương van tim nặng, chẳng hạn như hẹp hoặc hở van, khi mà phương pháp điều trị khác không mang lại hiệu quả. Phẫu thuật van tim có vai trò trong việc cải thiện triệu chứng, ngăn ngừa xảy ra các biến chứng nghiêm trọng như suy tim, rối loạn nhịp tim, đồng thời giảm thiểu nguy cơ tử vong và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
Hầu hết bệnh nhân sau khi phẫu thuật van tim đều có sự cải thiện rõ rệt về sức khỏe. Thời gian hồi phục sau phẫu thuật có thể khác nhau, nhưng phần lớn bệnh nhân thường quay lại các hoạt động sinh hoạt nhẹ nhàng hàng ngày sau vài ngày đến vài tuần. Một số trường hợp có thể cần thời gian dài hơn để hồi phục hoàn toàn.
Phẫu thuật sửa chữa hoặc thay thế van tim thường được chỉ định khi các van tim bị tổn thương nghiêm trọng, gây ảnh hưởng đến chức năng tim và không thể điều trị hiệu quả bằng các phương pháp khác. (2)
Những người mắc bệnh van tim thường gặp phải các triệu chứng như:
Nếu gặp phải những dấu hiệu này ở tình trạng nghiêm trọng, hoặc khi bác sĩ chẩn đoán van tim đã bị tổn thương đến mức cần can thiệp. Thì phẫu thuật van tim có thể là lựa chọn cần thiết để phục hồi sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
Mặc dù là một phương pháp điều trị hiệu quả cho những người mắc bệnh van tim, tuy nhiên phẫu thuật van tim không được chỉ định tuyệt đối cho tất cả bệnh nhân. Một số đối tượng có thể không được chỉ định thực hiện phương pháp điều trị này, bao gồm:
Phẫu thuật van tim không chỉ là một bước tiến quan trọng trong việc điều trị các vấn đề tim mạch, mà còn mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Phẫu thuật sửa chữa van tim mang lại những lợi ích đáng kể, bao gồm: (3)
Phẫu thuật thay van tim mang lại những lợi ích lâu dài cho người bệnh. Đối với phương pháp điều trị phẫu thuật xâm lấn tối thiểu và phẫu thuật nội soi mang lại các ưu điểm như:
Tùy vào độ tuổi, tình trạng sức khỏe và mức độ nghiêm trọng của người bệnh. Bác sĩ sẽ có chỉ định phương pháp phẫu thuật phù hợp. Có hai loại phẫu thuật van tim được sử dụng: Phẫu thuật sửa chữa van và thay van. Mỗi loại có những đặc điểm khác nhau, bao gồm:
Phẫu thuật sửa chữa van tim là phương pháp tập trung vào việc khắc phục các van tim bị hỏng hoặc có chức năng kém, trong khi vẫn bảo tồn phần lớn mô tim tự nhiên của người bệnh. Đây là lựa chọn phổ biến nhất cho van hai lá, nhưng cũng có thể áp dụng cho các van động mạch chủ và van ba lá.
Bằng cách giữ lại các mô tim tự nhiên, phương pháp này giúp giảm thiểu các rủi ro liên quan đến phẫu thuật, và đẩy nhanh quá trình hồi phục cho bệnh nhân.
Phẫu thuật thay van tim liên quan đến việc loại bỏ van tim bị lỗi và thay thế bằng một van mới. Đây có thể là van sinh học (lấy từ mô của lợn, bò hoặc người) hoặc van cơ học (làm từ kim loại hoặc carbon). Tất cả các van thay thế đều có tính tương thích sinh học, giúp hệ thống miễn dịch của người bệnh chấp nhận van mới.
Các lựa chọn van tim thay thế phổ biến bao gồm phương pháp Ross hoặc thủ thuật ít xâm lấn như thay van động mạch chủ qua da TAVR (Transcatheter Aortic Valve Replacement) hoặc sửa van 2 lá qua da (mitral clip). Các phương pháp này cho phép thực hiện phẫu thuật với vết mổ nhỏ hơn, giúp giảm đau, giảm biến chứng và thời gian hồi phục nhanh hơn.
Khi tim cần được chăm sóc đặc biệt, phẫu thuật van tim trở thành giải pháp quan trọng nhằm khôi phục chức năng tim mạch và nâng cao chất lượng cuộc sống. Tại BVĐK Tâm Anh, quy trình phẫu thuật van tim gồm các bước sau:
Trước khi thực hiện phẫu thuật van tim, người bệnh sẽ được thực hiện các xét nghiệm tiền phẫu, chẩn đoán hình ảnh, hội chẩn hội đồng chuyên môn tim mạch kỹ lưỡng trước khi quyết định phẫu thuật.
Vào tối trước ngày phẫu thuật người bệnh cần cạo sạch lông ở những khu vực sẽ thực hiện phẫu thuật. Một loại xà phòng đặc biệt có thể được sử dụng để vệ sinh da, nhằm ngăn ngừa nguy cơ nhiễm trùng.
Đầu tiên, bệnh nhân sẽ được vô cảm phù hợp. Sau đó, bác sĩ đặt ống thở qua miệng bệnh nhân, để giúp người bệnh hô hấp trong quá trình thực hiện phẫu thuật. Tùy vào loại phẫu thuật, bác sĩ sẽ có những bước thực hiện cụ thể, bao gồm:
Phẫu thuật sửa chữa van tim có thể được thực hiện bằng phương pháp phẫu thuật tim hở tiêu chuẩn và phẫu thuật xâm lấn tối thiểu. Phẫu thuật tim hở tạo một vết mổ qua giữa ngực để tiếp cận tim. Trong khi đó, phẫu thuật xâm lấn tối thiểu sử dụng những vết mổ nhỏ hơn nhiều. Trong quá trình sửa chữa van tim, bác sĩ sẽ thực hiện các bước, bao gồm:
Nếu van tim không thể sửa chữa và các phương pháp điều trị khác không khả thi, van có thể cần được thay thế. Để thay thế van tim, bác sĩ phẫu thuật sẽ lấy van tim ra và thay thế bằng một van cơ học, sinh học hoặc van tự thân.
Quy trình thay van tim sẽ được thực hiện, tùy thuộc vào phương pháp bác sĩ lựa chọn phù hợp bệnh nhân.
Phương pháp này ít xâm lấn hơn, không cần sử dụng máy tim phổi nhân tạo và giúp bệnh nhân hồi phục nhanh hơn. Tuy nhiên, đây là phương pháp đòi hỏi kỹ thuật cao và không phải ai cũng phù hợp để áp dụng phương pháp này.
Sau khi kết thúc ca phẫu thuật, bệnh nhân sẽ được chuyển đến phòng hồi sức đặc biệt để theo dõi cẩn thận. Tại đây, bệnh nhân sẽ được hướng dẫn thực hiện các bài tập hô hấp và tham gia vào chương trình vật lý trị liệu tại giường, bao gồm các bài tập giúp cải thiện chức năng hô hấp, ho nhẹ để loại bỏ đàm nhớt tích tụ,.. Từ đó, ngăn ngừa tình trạng ứ máu tại phổi và giảm nguy cơ viêm phổi.
Người bệnh được khuyến khích thay đổi nhiều tư thế nằm như nằm ngửa, nằm nghiêng và thường xuyên xoay trở để thúc đẩy quá trình hồi phục. Sau khoảng 48 giờ, bệnh nhân có thể bắt đầu tập đi bộ ngắn để hỗ trợ lưu thông máu và tăng cường sức khỏe.
Ngoài ra, bệnh nhân còn cần đội ngũ chăm sóc y tế:
Phẫu thuật van tim cũng giống như bất kỳ loại phẫu thuật nào, đều tiềm ẩn những rủi ro và biến chứng nhất định. Dưới đây là một số rủi ro có thể gặp phải sau phẫu thuật van tim, bao gồm:
Chăm sóc bệnh nhân sau phẫu thuật van tim là một phần quan trọng trong quá trình hồi phục, góp phần đảm bảo sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Dưới đây là một số cách, giúp hỗ trợ bệnh nhân sau khi phẫu thuật van tim:
Với sự chăm sóc đúng cách, và tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc trên. Bệnh nhân sau khi thuật van tim, có thể tăng có cơ hội trở lại cuộc sống bình thường cùng một trái tim khỏe mạnh.
Trong một số trường hợp, van tim có thể phục hồi mà không cần phẫu thuật. Các phương pháp điều trị như thuốc, thay đổi lối sống hoặc các thủ tục xâm lấn tối thiểu có thể giúp cải thiện tình trạng van tim mà không cần trải qua các ca phẫu thuật lớn. Tuy nhiên, điều này còn phụ thuộc vào tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh van tim.
Tuổi thọ của bệnh nhân sau khi phẫu thuật van tim phụ thuộc vào nhiều yếu tố bao gồm tình trạng sức khỏe tổng quát, mức độ nghiêm trọng của bệnh tim trước phẫu thuật, và sự tuân thủ điều trị sau phẫu thuật.
Theo các nghiên cứu gần đây, tỷ lệ sống sót sau 5 năm đối với bệnh nhân thay van động mạch chủ đạt khoảng 94%, trong khi tỷ lệ này đối với bệnh nhân thay van hai lá là 91%. Điều này cho thấy sự thành công và hiệu quả của phẫu thuật thay van tim, đặc biệt đối với bệnh nhân tuân thủ đúng phác đồ điều trị và chăm sóc hậu phẫu.
Phẫu thuật van tim thường được bảo hiểm y tế chi trả, tuy nhiên điều này còn phụ thuộc vào chính sách của từng công ty bảo hiểm và loại bảo hiểm mà bệnh nhân đang tham gia. Người bệnh nên liên hệ trực tiếp với cơ sở thực hiện phẫu thuật, để được bác sĩ đánh giá tình trạng sức khỏe và tư vấn về chi phí phẫu thuật, bao gồm thông tin liên quan đến bảo hiểm.
Trung tâm Tim mạch Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là nơi quy tụ của các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực tim mạch, luôn cập nhật các phác đồ điều trị mới nhất dựa trên hướng dẫn từ các Hiệp hội Tim mạch quốc tế và trong nước.
Trung tâm sở hữu hệ thống thiết bị y tế tiên tiến, bao gồm máy chụp CT 1975 lát cắt độc quyền tại Việt Nam, được đặt hàng đầu tiên tại Đông Nam Á, cùng với các thiết bị như MRI, siêu âm tim và siêu âm mạch máu 4D thế hệ mới, và hệ thống DSA hiện đại cho phép chụp và can thiệp mạch số hóa. Nhờ đó, trung tâm có thể cung cấp dịch vụ tầm soát, chẩn đoán và điều trị bệnh tim mạch một cách nhanh chóng và chính xác.
Phòng khám tim mạch 4 – Van tim, do ThS.BS Phạm Đỗ Anh Thư là Trưởng đơn vị Van tim thuộc Trung tâm Tim mạch BVĐK Tâm Anh. Phòng khám tự hào với hệ thống trang thiết bị hiện đại cùng đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao. Dịch vụ chăm sóc tại đây đạt chuẩn 5 sao, kết hợp với các phương pháp điều trị hiệu quả và chính xác, mang lại sự an tâm cho bệnh nhân.
Đặt lịch tư vấn, thăm khám và điều trị tại Trung tâm Tim mạch, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách có thể liên hệ theo thông tin sau:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Thực hiện phẫu thuật van tim, không chỉ giúp khắc phục các vấn đề như hẹp van, hở van hoặc vừa hẹp vừa hở van, mà còn góp phần ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm đến tính mạng người bệnh. Với sự phát triển của y học hiện đại, phẫu thuật van tim ngày càng tăng tỷ lệ thành công và trở thành phương pháp điều trị an toàn và hiệu quả, mang lại cơ hội sống cho những bệnh nhân tim mạch.
