Phẫu thuật nối mật ruột: Quy trình, chỉ định và điều cần biết

Phẫu thuật nối mật ruột là một trong những phương pháp điều trị tình trạng tắc nghẽn đường mật. Vậy, quy trình kỹ thuật nối mật ruột là gì và thực hiện như thế nào? Ai có thể được chỉ định nối mật ruột?

Phẫu thuật nối mật ruột là gì?

Phẫu thuật nối mật ruột là một phương pháp ngoại khoa nối túi mật hoặc đường mật với ruột non. Mục đích cho phép dịch mật di chuyển từ gan đến ruột trong trường hợp ống mật chủ bị tắc nghẽn. Từ đó mở đường lưu thông mới cho mật và cải thiện tình trạng ứ mật.

Khi nào cần thực hiện phẫu thuật nối mật ruột?

Phương pháp nối mật ruột có thể được chỉ định cho những trường hợp như:

• Tắc nghẽn hoặc hẹp đường mật:
  • Sỏi ống mật chủ, sỏi gan tái phát hoặc còn sót lại.
  • Hẹp cơ vòng Oddi.
  • Hẹp đường mật thứ phát sau viêm tụy mãn tính.
  • Nang ống mật chủ.
• U vùng đầu tụy hoặc tá tràng:
  • Khối u gây tắc nghẽn đường mật mà không thể cắt bỏ hoàn toàn.
• Tổn thương đường mật:
  • Tổn thương đường mật trong phẫu thuật trước đó.
• Các trường hợp khác:
  • Tái tạo đường mật sau phẫu thuật cắt bỏ một phần đường mật hoặc sau ghép gan.
  • Giải pháp giảm nhẹ trong trường hợp tắc nghẽn đường mật do ung thư không thể cắt bỏ.

Các kỹ thuật phẫu thuật nối mật ruột phổ biến

Những kỹ thuật nối mật ruột phổ biến gồm:

1. Nối mật ruột theo kiểu Roux-en-Y

Đây là một trong những kỹ thuật phổ biến được ứng dụng trong phẫu thuật nối mật ruột. Bác sĩ sẽ cắt hỗng tràng (một đoạn của ruột non) cách dây chằng Treitz khoảng 15 – 20 cm thành 2 đầu: đầu gần (afferent limb) vẫn thông với dạ dày tá tràng và đầu xa (afferent limb). Từ đầu xa, bác sĩ tiếp tục đo khoảng 40 cm, rồi đưa đoạn ruột này nối với ống gan chung để dẫn mật xuống ruột.

Mối nối thường được thực hiện bằng các mũi khâu rời nhằm đảm bảo quá trình lưu thông mật và hạn chế rò rỉ sau phẫu thuật. Cuối cùng làm miệng nối ruột non – ruột non giữa đầu gần và chân Y.

2. Nối ống mật chủ với tá tràng (choledocho-duodenostomy)

Phẫu thuật nối ống mật chủ với tá tràng (CDD) là kỹ thuật tạo điểm nối giữa ống mật chủ (CBD) với một phần tá tràng (đoạn đầu ruột non), để cho phép mật chảy tự do từ CBD vào ruột. CDD gồm 2 thủ thuật nối bên bên (Side-to-side anastomosis) và nối tận bên (end-to-side anastomosis). Kỹ thuật này có thể được chỉ định cho những trường hợp mắc sỏi ống mật chủ, hẹp bóng Vater và viêm tụy mạn tính.

Quy trình phẫu thuật nối mật ruột

1. Chuẩn bị trước phẫu thuật

• Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra sức khỏe và chỉ định các chẩn đoán cận lâm sàng như xét nghiệm chức năng gan, siêu âm gan, chụp cộng hưởng từ mật tụy (MRCP), nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP), chup CT… Qua đó xác định vị trí tắc nghẽn đường mật, đường kính ống mật chủ và những tổn thương khác để đảm bảo đủ điều kiện thực hiện phẫu thuật và lựa chọn kỹ thuật phù hợp.
• Người bệnh sẽ được tư vấn chế độ dinh dưỡng cần thiết để chuẩn bị tốt nhất cho ca mổ nối mật ruột.

2. Trong quá trình phẫu thuật

• Người bệnh được gây mê toàn thân
• Có thể phẫu thuật nội soi hoặc mổ mở, vào bụng tiếp cận ống mật chủ và quai ruột (tá tràng hoặc hỗng tràng)
• Tiến hành nối ống mật chủ với tá tràng hoặc hỗng tràng theo kỹ thuật được lựa chọn
• Khâu kín các đường nối vừa khít với nhau nhưng không quá chặt để phòng tránh tình trạng ứ mật hoặc rò mật sau mổ
• Kiểm tra, đặt ống dẫn lưu (nếu cần) và đóng bụng theo từng lớp để kết thúc.

3. Theo dõi sau phẫu thuật

Người bệnh cần nằm viện khoảng 7 – 14 ngày để theo dõi và đánh giá mức độ hồi phục; đồng thời phát hiện sớm các biến chứng (nếu có) như rò mật hoặc nhiễm trùng vết mổ để được can thiệp kịp thời.

Biến chứng có thể gặp sau phẫu thuật nối mật ruột

Phẫu thuật nối mật ruột giúp mở đường lưu thông mới cho dòng mật và cải thiện tình trạng tắc mật. Tuy nhiên, phương pháp này có thể gây ra một số biến chứng nhất định, đặc biệt nếu quá trình phẫu thuật không đảm bảo hoặc chăm sóc hậu phẫu không đúng cách. Vì vậy, người bệnh nên lựa chọn những cơ sở y tế uy tín để thực hiện, đồng thời theo dõi sức khỏe thường xuyên để hạn chế tối đa những ảnh hưởng đến sức khỏe. Những biến chứng có thể gặp do các phương pháp nối mật ruột gồm:

1. Rò mật sau mổ

Đây là một trong những biến chứng tại chỗ có thể gặp sau phẫu thuật nối mật ruột. Rò mật xảy ra khi có mật rò rỉ ở mối nối, có thể gây đau bụng dữ dội, sốt, mệt mỏi và chảy dịch ở vết mổ. Nếu không được xử lý kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến viêm phúc mạc hoặc nhiễm trùng ổ bụng.

2. Hẹp chỗ nối

Biến chứng này có thể làm chậm dòng chảy của mật và giãn ống mật chủ, gây vàng da tiến triển. Bác sĩ có thể tiến hành mở rộng chỗ nối bằng cách sử dụng phương pháp nong bóng nội soi.

3. Viêm đường mật ngược dòng

Viêm đường mật ngược dòng là biến chứng phẫu thuật nối mật ruột xảy ra do vi khuẩn đi ngược từ ruột lên đường mật và gây viêm. Tình trạng này có thể dẫn đến những triệu chứng gồm sốt, vàng da và đau hạ sườn phải. Bác sĩ có thể chỉ định nội soi mật tụy ngược dòng hoặc chụp CT để xác định vị trí viêm và lựa chọn phương án can thiệp phù hợp.

Phục hồi và chăm sóc sau phẫu thuật nối mật ruột

1. Dinh dưỡng và chế độ ăn

Chế độ dinh dưỡng sau phẫu thuật túi mật đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi và cải thiện sức khỏe tổng thể. Tùy theo từng phẫu thuật, bệnh nền, thể trạng và mức độ hồi phục, bác sĩ sẽ tư vấn thực đơn ăn uống phù hợp nhằm đạt hiệu quả tối ưu. Nhìn chung, người bệnh cần lưu ý những vấn đề trong chế độ ăn uống như:

• Chia bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày (khoảng 4 – 6 bữa)
• Lựa chọn thực phẩm mềm và dễ tiêu hóa để tránh đầy bụng
• Nên chế biến món ăn theo kiểu hấp và luộc
• Bổ sung thực phẩm giàu protein, chất xơ và vitamin bằng cách tiêu thụ trái cây, các loại rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đầu…
• Tránh tiêu thụ thực phẩm giàu chất béo, đồ ăn chiên rán và nhiều dầu mỡ, đồ uống có cồn
• Uống đủ 2 – 2,5 lít nước mỗi ngày

2. Theo dõi tái khám

Vệ sinh vết mổ theo hướng dẫn của bác sĩ giúp hạn chế nguy cơ nhiễm trùng và giúp vết thương mau hồi phục. Đồng thời, người bệnh nên tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ hoặc ngay khi nhận thấy những dấu hiệu bất thường. Trong quá trình thăm khám, bác sĩ sẽ kiểm tra sức khỏe tổng quát và chỉ định những cận lâm sàng cần thiết để đánh giá quá trình hồi phục và phát hiện sớm những biến chứng nếu có.

3. Cảnh báo dấu hiệu bất thường

Người bệnh cần thăm khám ngay khi nhận thấy những dấu hiệu bất thường như:

• Đau bụng dữ dội và dai dẳng
• Buồn nôn hoặc nôn mửa
• Vàng da và mắt
• Táo bón hoặc tiêu chảy kéo dài
• Sốt cao, mệt mỏi
• Vết mổ chảy máu hoặc rò rỉ dịch

Phẫu thuật nối mật ruột là lựa chọn quan trọng giúp khôi phục dòng chảy dịch mật, từ đó giảm ứ tắc, cải thiện tiêu hóa và hạn chế biến chứng gan mật về lâu dài. Khi được thực hiện bởi đội ngũ giàu kinh nghiệm, phương pháp này mang lại khả năng hồi phục ổn định hơn nhờ kỹ thuật tạo miệng nối chính xác. Để tiếp cận phác đồ tối ưu cùng giải pháp cá thể hóa cho từng trường hợp, bạn có thể đặt lịch khám tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh và trao đổi trực tiếp với bác sĩ ngoại gan mật.

Để đặt lịch thăm khám tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, vui lòng liên hệ:

Phẫu thuật nối mật ruột có thể được chỉ định nhằm cải thiện tình trạng tắc nghẽn đường mật do sỏi mật hoặc tổn thương đường mật sau phẫu thuật. Tùy theo trường hợp, bác sĩ sẽ chỉ định kỹ thuật nối mật ruột phù hợp. Người bệnh sau khi thực hiện nên theo dõi sức khỏe và tái khám theo chỉ định hoặc có dấu hiệu bất thường để được đánh giá hiệu quả và can thiệp nếu xảy ra biến chứng.