Sau các phản ứng viêm, nếu melanin sản sinh quá mức hoặc phân bố không đồng đều sẽ dẫn đến hiện tượng tăng sắc tố da. Dù tình trạng này thường không để lại sẹo nhưng mất rất nhiều thời gian để cải thiện. Vậy làm thế nào để nhận biết dấu hiệu tăng sắc tố sau viêm và đâu là giải pháp khắc phục hiệu quả?
Tăng sắc tố sau viêm (PIH) là một dạng rối loạn sắc tố xảy ra khi số lượng tế bào hắc tố (melanocytes) hoạt động quá mức, tạo ra nhiều melanin hơn bình thường tại vùng da bị tổn thương (lột da hóa học, mài da, hay laser) hoặc viêm do mụn hoặc các bệnh lý liên quan. Đặc điểm nổi bật là các mảng da phẳng, đổi màu, có thể là nâu đen, xám xanh hoặc đỏ tùy thuộc vào đặc điểm từng loại da và độ sâu của lớp pigment gây ra.
Nguyên nhân tăng sắc tố da sau viêm xảy ra do lớp bì bị tổn thương dẫn đến rối loạn sắc tố melanin khiến nó phân bổ không đều hoặc lắng đọng tại lớp thượng bì, trung bì. Tình trạng này biểu hiện dưới dạng các mảng và đốm màu nâu, nâu sẫm, hoặc thậm chí là xám xanh trên da. Một số nguyên nhân phổ biến gây tăng sắc tố sau viêm bao gồm: (1)
Các nguyên nhân tự nhiên bên trong cơ thể liên quan đến phản ứng sinh lý của da đối với các tổn thương, gây ra hiện tượng tăng sắc tố bao gồm:
Tổn thương da do các tác nhân bên ngoài cũng nguyên nhân dẫn đến tăng sắc tố da sau viêm bao gồm:
Triệu chứng tăng sắc tố sau viêm thường biểu hiện rõ ràng trên da như các mảng da sẫm màu, phẳng, đổi màu rõ rệt so với các vùng da xung quanh, có thể kèm cảm giác nhạy cảm hoặc ngứa nhẹ. Mức độ và vị trí của các triệu chứng này phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra, loại da cũng như các biện pháp chăm sóc và điều trị.
Tăng sắc tố da sau viêm có thể tự hết, nhưng điều này phụ thuộc vào nhiều yếu tố như nguyên nhân và phương pháp chăm sóc. Trong một số trường hợp, sau khi lành vùng viêm, màu sắc da có thể trở lại bình thường mà không cần can thiệp nào khác. Quá trình này có thể mất thời gian lâu từ vài tuần, vài tháng thậm chí lâu hơn đối với trường hợp nặng.
Đối với các trường hợp nặng kéo dài, người mắc có thể cần đến sự điều trị bằng những phương pháp chuyên nghiệp để làm mờ các mảng sắc tố này.
Mỗi người đều có nguy cơ gặp phải viêm sắc tố da nhưng một số đối tượng có thể dễ bị ảnh hưởng như:
Bác sĩ sẽ xem xét kỹ lưỡng tình trạng da của người bệnh, thu thập thông tin về triệu chứng và tiền sử gia đình của bệnh nhân, những biểu hiện bên ngoài để xác định có phải tăng sắc tố sau viêm hay không. Sau đó, việc thực hiện kiểm tra da có thể bao gồm soi da, chụp hình để theo dõi sự thay đổi của sắc tố theo thời gian. Đồng thời bác sĩ có thể làm thêm một số xét nghiệm hoặc sinh thiết để loại trừ nguyên nhân khác như bệnh ác tính hay bệnh lý nội tiết khác.
Điều trị da bị tăng sắc tố sau viêm thường yêu cầu sự kết hợp giữa điều trị tại chỗ và phương pháp chăm sóc toàn diện.
Một số kem bôi ngoài da chứa thành phần làm sáng da như hydrocondone, axit azelaic, hoặc vitamin C. Những thành phần này giúp ức chế việc sản sinh melanin từ đó giảm sắc tố tối màu trên da bị ảnh hưởng.
Ngoài ra, việc sử dụng kem chống nắng hàng ngày cũng là điều cực kỳ quan trọng trong quá trình điều trị, kết hợp với chăm sóc da với các bước làm sạch và dưỡng ẩm sẽ giúp tăng hiệu quả điều trị.
Một số loại thuốc chuyên biệt có thể giúp điều tiết hoạt động của melanin và làm sạch các vùng da tổn thương, các loại vitamin E, A, C thường được kê để hỗ trợ làn da khỏe mạnh, phục hồi vết thương mà còn cung cấp độ ẩm và làm dịu da giúp da có sự cân bằng tối ưu.
Các biện pháp can thiệp công nghệ cao như laser có thể sử dụng để làm giảm sắc tố da sau viêm nhanh chóng, đồng thời thúc đẩy quá trình tái tạo da. Laser tập trung vào việc phá hủy melanin mà không làm tổn thương vùng da xung quanh.
Tuy nhiên, trước khi điều trị người bệnh cần tham khảo ý kiến ý kiến bác sĩ chuyên khoa để lựa chọn phương pháp điều trị an toàn và hiệu quả.
Bảo vệ làn da khỏi các tác nhân gây hại từ bên trong lẫn bên ngoài có thể giúp giảm thiểu tình trạng tăng sắc tố da sau viêm và những ảnh hưởng tiêu cực lâu dài đến sắc tố da. Ngoài ra, chú ý đến chế độ ăn uống cũng là cách phòng ngừa hiệu quả, nên duy trì chế độ ăn uống cân bằng dinh dưỡng cũng như cung cấp đủ nước cho cơ thể để duy trì cho da sự ẩm mượt và không bị khô.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tăng sắc tố sau viêm (Post inflammatory hyperpigmentation )là hiện tượng thường gặp khi da bị tổn thương, có thể cải thiện nhanh chóng nếu được chăm sóc và điều trị đúng cách. Tại Khoa Da liễu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, khách hàng được thăm khám, điều trị bằng phác đồ cá nhân hóa cùng hệ thống máy móc công nghệ cao, hiện đại bậc nhất, mang lại hiệu quả tối ưu và an toàn.
