Bệnh suy tim nên ăn gì, kiêng gì để khỏe mạnh, cải thiện bệnh?

Hiểu rõ suy tim nên ăn gì và không nên ăn gì sẽ góp phần nâng cao hiệu quả điều trị và sức khỏe, chất lượng sống cho người bệnh. Vậy người bệnh suy tim nên ăn gì và nên làm gì để kiểm soát bệnh tốt hơn?

Tại sao chế độ ăn uống quan trọng đối với bệnh suy tim?

Để làm rõ vấn đề suy tim nên ăn gì, trước tiên cần tìm hiểu tác động của chế độ dinh dưỡng đối với sức khỏe của người mắc bệnh suy tim. Chế độ ăn uống cho bệnh nhân suy tim đóng vai trò quan trọng, ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị bệnh. Suy tim được đặc trưng bởi tình trạng cơ tim không đủ khả năng để bơm máu đến các cơ quan và tế bào. Đây là bệnh lý có liên quan đến sự rối loạn chức năng tâm thất, khiến người bệnh gặp phải nhiều vấn đề sức khỏe như khó thở, tức ngực, suy kiệt…

Bên cạnh phác đồ điều trị y khoa, người bệnh suy tim cần kết hợp chế độ dinh dưỡng và lối sống khoa học, cân bằng, góp phần nâng cao hiệu quả điều trị bệnh. Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh suy tim rất quan trọng, và cần điều chỉnh theo từng giai đoạn của bệnh. Một số nguyên tắc chính gồm:

• Hạn chế muối và các thực phẩm giàu natri để giảm phù nề;
• Hạn chế đường, tinh bột, chất cồn;
• Tăng cường thực phẩm giàu chất xơ để hỗ trợ tiêu hóa;
• Cân bằng lượng kali trong khẩu phần ăn;
• Ưu tiên các món luộc, hấp thay vì chiên xào.

Nhớ đó, sức khỏe tổng thể của người bệnh suy tim sẽ được nâng cao, đồng thời ngăn chặn hiệu quả nguy cơ xảy ra biến chứng nguy hiểm.

Suy tim nên ăn gì?

Người bệnh nên đi khám, tư vấn bác sĩ điều trị hoặc bác sĩ dinh dưỡng để có chế độ ăn phù hợp với từng cá thể. Một số lưu ý gồm:

1. Thực phẩm giàu chất xơ

Người bệnh suy tim nên ăn gì chứa nhiều chất xơ để góp phần cải thiện sức khỏe hệ tim mạch, hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả, giúp tránh táo bón và các vấn đề đường ruột khác. Các loại thực phẩm giàu chất xơ nên có trong thực đơn dinh dưỡng của người bệnh suy tim chẳng hạn như bông cải xanh, mồng tơi, rau cải, đậu lăng, đậu ngự, đậu đen, táo, chuối, đậu nành, đậu phụ…

2. Các loại thực phẩm giàu omega-3

Axit béo không no omega-3 có khả năng giúp làm giảm nồng độ triglyceride (chất béo trung tính) và tăng cường nồng độ cholesterol HDL (cholesterol có lợi cho sức khỏe). Ngoài ra, loại axit béo không no này còn hỗ trợ làm giảm độ dính của tiểu cầu, tăng cường độ đàn hồi của động mạch, hạn chế nguy cơ tắc nghẽn mạch vành và nguy cơ rối loạn nhịp tim.

Cơ thể người không tự sản xuất được omega-3, vì vậy cần bổ sung axit béo không no từ chế độ dinh dưỡng. Một số thực phẩm giàu omega-3 nên có trong chế độ dinh dưỡng của người bệnh tim bao gồm hạt dẻ, hạt điều, hạnh nhân, quả bơ, dầu ô-liu, cá hồi, cá trích, cá ngừ, cá mòi, cá thu…

3. Thực phẩm giàu Kali

Kali là khoáng chất quan trọng đối với sức khỏe, trong đó có hệ tim mạch. Bổ sung kali sẽ góp phần kiểm soát huyết áp ổn định, làm giảm thiểu nguy cơ khởi phát cơn đau tim. Thông thường, phác đồ điều trị bệnh suy tim bằng thuốc có thể tiềm ẩn nguy cơ khiến hàm lượng kali trong cơ thể bị đào thải qua đường tiểu. Vì vậy, người bị suy tim nên ăn gì giàu kali để kịp thời bổ sung lượng đã bị hao hụt, chẳng hạn như bông cải xanh, chuối, quả bơ, củ cải, cá hồi…

4. Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa

Bổ sung chất chống oxy hóa (như carotenoid, vitamin C, Flavonoid, polyphenol…) có thể hỗ trợ kiểm soát quá trình quá trình peroxy hóa lipid, làm giảm nguy cơ hình thành các mảng xơ vữa động mạch, giúp bảo vệ sức khỏe tim mạch. Vì vậy, bệnh nhân suy tim nên ăn gì giàu chất chống oxy hóa như quả mọng (dâu tây, mâm xôi…), trái cây họ cam quýt (bưởi, quýt, cam…), ớt chuông…

5. Thức ăn ít muối

Người suy tim nên ăn gì ít muối để tránh gây tăng huyết áp – yếu tố thúc đẩy bệnh tim mạch tiến triển nhanh chóng. Chế độ dinh dưỡng giảm muối còn góp phần giảm tải cho gan, thận, giúp người bệnh suy tim hạn chế các biến chứng liên quan đến hai cơ quan này. Thực đơn dinh dưỡng của người bệnh tim cần ưu tiên thực phẩm chứa hàm lượng muối thấp và ít sử dụng muối trong quá trình chế biến.

6. Thực phẩm giàu vitamin

Các loại vitamin góp phần tổng hợp, chuyển hóa chất dinh dưỡng và năng lượng trong cơ thể. Không những vậy, bổ sung vitamin (đặc biệt là vitamin D, B9, B12, K2…) còn hỗ trợ bảo vệ cơ tim khỏi sự tấn công các gốc tự do, làm giảm nguy cơ suy tim do xơ cứng động mạch. Người bị suy tim nên ăn gì chứa nhiều vitamin, chẳng hạn như trái cây tươi, các loại rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt…

7. Thực phẩm giàu Magie

Magie là khoáng chất đa lượng tham gia vào nhiều quá trình chuyển hóa của cơ thể. Bổ sung magie có thể góp phần làm hạ huyết áp, tránh nguy cơ co cứng mạch máu. Ngoài ra, magie còn tương tự như một chất chống oxy hóa, có tác động giúp hạn chế tổn thương mạch máu. Bổ sung magie từ chế độ dinh dưỡng là điều cần thiết cho người bệnh suy tim, góp phần kiểm soát bệnh hiệu quả. Một số thực phẩm giàu magie tốt cho người bệnh suy tim gồm socola đen, đậu nành, chuối, rau lá xanh đậm, gạo lứt, quả bơ…

8. Coenzyme Q10 giúp cải thiện các triệu chứng suy tim

Coenzyme Q10 là thành phần thiết yếu đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành các chuỗi phản ứng hóa học để tạo ra nguồn năng lượng trong lớp tế bào của cơ thể. Nghiên cứu cho biết, thiết hụt Coenzyme Q10 có ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tim mạch, ngược lại duy trì nồng độ chất này ở mức bình thường có thể hỗ trợ bảo vệ sức khỏe mạch máu tối ưu. Một số thực phẩm cung cấp Coenzyme Q10 nên có trong bữa ăn của người bệnh suy tim gồm cá thu, cá hồi, bông cải xanh, thịt gà, thịt bò, thịt heo, hạt vừng, hạt dẻ…

Gợi ý 10 nhóm thực phẩm tốt cho người bệnh suy tim

1. Rau củ quả nhiều màu sắc

Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh suy tim nên bổ sung các loại rau củ quả đa dạng màu sắc vì chúng cung cấp nhiều chất chống oxy hóa (nhóm flavonoids và carotenoids) có lợi cho sức khỏe hệ tim mạch.

Nghiên cứu đã chứng minh hợp chất chống oxy hóa flavonoids và carotenoids có tác động giúp ngăn chặn quá trình oxy hóa cholesterol xảy ra ở động mạch, ức chế sự hình thành các mảng xơ vữa – yếu tố làm tắc nghẽn dòng chảy của máu qua tim. Các loại rau củ quả nhiều màu sắc tốt cho sức khỏe người bệnh suy tim gồm ớt chuông, cà chua, măng tây, khoai lang, cà rốt, cải bó xôi…

2. Suy tim nên ăn ngũ cốc nguyên hạt

Mỗi ngày, tiêu thụ khoảng 48 g ngũ cốc nguyên hạt đã được chứng minh có thể hỗ trợ nâng cao sức khỏe tim mạch và làm giảm 20% nguy cơ khởi phát bệnh suy tim. Bởi hàm lượng chất xơ và tinh bột phức hợp dồi dào trong ngũ cốc nguyên hạt sẽ giúp:

• Phòng tránh nguy cơ xơ cứng động mạch: Bổ sung chất xơ sẽ góp phần kiểm soát mức cholesterol trong máu, hạn chế nguy cơ xơ cứng động mạch hiệu quả.
• Kháng viêm, giúp ổn định đường huyết: Tinh bột phức hợp trong ngũ cốc nguyên hạt không chỉ giúp no lâu mà còn hỗ trợ làm giảm hiệu quả hấp thu chất béo và đường của cơ thể. Từ đó giúp mức đường huyết ổn định, hỗ trợ giảm viêm và ngăn chặn nguy cơ tiểu đường – yếu tố thúc đẩy bệnh suy tim phát triển nhanh chóng.

Vì vậy, nếu chưa biết suy tim nên ăn gì để hỗ trợ kiểm soát bệnh, người bệnh nên chọn các loại ngũ cốc nguyên hạt như yến mạch, hạt kê, diêm mạch, gạo lứt, lúa mạch…

3. Người suy tim nên ăn các loại đậu

Các loại đậu như đậu nành, đậu đen, đậu xanh… là nguồn cung cấp protein thực vật dồi dào, cần thiết cho sức khỏe của mỗi người, đặc biệt là người bệnh suy tim. Bởi chế độ dinh dưỡng giàu đạm đã được chứng minh có thể giúp cải thiện chức năng của các tế bào, hạn chế nguy cơ suy giảm chức năng tâm thất trái, hỗ trợ làm chậm quá trình phát triển của bệnh suy tim. Ưu tiên bổ sung đạm từ nguồn thực vật thay vì nguồn động vật sẽ giúp người bệnh suy tim hạn chế dung nạp quá mức cholesterol và chất béo bão hòa – yếu tố khiến bệnh suy tim phát triển.

4. Bệnh suy tim nên ăn các loại cá béo

Hàm lượng omega-3 trong các loại cá béo (cá hồi, cá ngừ, cá mòi, cá thu, cá trích…) đã được chứng minh góp phần phòng tránh và kiểm soát bệnh suy tim, đồng thời hỗ trợ làm giảm 9% nguy cơ tử vong ở người mắc bệnh suy tim. Vì vậy, người bệnh suy tim nên bổ sung các loại cá béo vào thực đơn ăn uống hàng ngày với khối lượng tiêu thụ phù hợp.

5. Dầu ô liu nguyên chất

Chế độ dinh dưỡng sử dụng dầu ô-liu nguyên chất thay vì mỡ hoặc bơ từ động vật là biện pháp giúp người bệnh suy tim giảm thiểu đáng kể hàm lượng chất béo bão hòa và cholesterol dung nạp vào cơ thể. Ngoài ra, dầu ô-liu là thực phẩm giàu axit béo omega-3 có lợi cho sức khỏe hệ tim mạch. Vì vậy, bổ sung dầu ô-liu và hạn chế bơ hoặc mỡ động vật là điều cần thiết, góp phần giúp kiểm soát bệnh suy tim.

6. Bệnh nhân suy tim nên ăn các loại hạt

Các loại hạt như hạnh nhân, hạt óc chó, hạt chia, hạt điều, hạt dẻ… cũng là nguồn cung cấp axit béo omega-3 dồi dào, góp phần nâng cao sức khỏe hệ tim mạch. Ngoài ra, các loại hạt còn chứa nhiều kali và magie, giúp điều hòa nhịp tim và duy trì ổn định điện thế màng tế bào. Vitamin E trong các loại hạt cũng có vai trò làm giảm nguy cơ xơ cứng động mạch. Vì vậy, người bệnh suy tim nên thêm các loại hạt vào chế độ dinh dưỡng hàng ngày để hỗ trợ sức khỏe tim mạch.

7. Các loại gia vị thảo mộc tốt cho người suy tim

Các loại gia vị thảo mộc như nghệ, tỏi, gừng… sở hữu nhiều đặc tính giúp bảo vệ sức khỏe hệ tim mạch. Một số lợi ích của các gia vị thảo mộc đối với sức khỏe của người bệnh suy tim gồm:

• Gừng: Chất gingerol trong củ gừng sở hữu đặc tính kháng viêm mạnh mẽ góp phần kiểm soát bệnh suy tim hiệu quả.
• Tỏi: Nghiên cứu cho biết, bổ sung tỏi vào chế độ ăn uống có thể góp phần kiểm soát huyết áp hiệu quả, nhờ vậy giúp người bệnh suy tim hạn chế biến chứng nguy hiểm.
• Nghệ: Curcumin trong củ nghệ có tác dụng chống oxy hóa mạnh mẽ và hỗ trợ cải thiện thể tích tâm thất trái, thúc đẩy tăng phân suất tống máu, qua đó giúp kiểm soát hiệu quả các triệu chứng của bệnh suy tim.

8. Thịt nạc không da

Da động vật thường chứa nhiều chất béo bão hòa và cholesterol, tiêu thụ quá mức có thể hình thành xơ vữa động mạch, gây hại cho sức khỏe hệ tim mạch. Vì vậy, lựa chọn thịt nạc không da sẽ góp phần giúp người bệnh suy tim giảm thiểu tối đa hàm lượng chất béo xấu vào cơ thể. Người bệnh suy tim nên ưu tiên chọn thịt nạc không da như thịt ức gà hoặc ức vịt bỏ da, thịt đùi heo bỏ da, thịt bò không da ít mỡ…

9. Các sản phẩm từ sữa ít béo

Nghiên cứu cho biết, ưu tiên sử dụng sữa tách kem ít béo thay vì loại nguyên chất có liên quan đến việc hỗ trợ làm giảm tỷ lệ tử vong của người mắc bệnh lý về tim mạch. Vì vậy, để hỗ trợ kiểm soát sự tiến triển của bệnh, người bị suy tim nên bổ sung sữa ít béo và các loại sản phẩm từ sữa ít béo vào chế độ dinh dưỡng của mình với hàm lượng phù hợp.

10. Sô cô la đen

Sô cô la đen nguyên chất là thực phẩm giàu chất chống oxy hóa, có tác dụng giúp ổn định huyết áp, kiểm soát tình trạng stress oxy hóa. Ngoài ra, bổ sung sô cô la đen còn góp phần ngăn ngừa nguy cơ tắc nghẽn động mạch, giúp cải thiện tính linh hoạt của động mạch và hạn chế các tế bào bạch cầu bám vào thành mạch máu. Tuy nhiên, người bệnh cần tư vấn bác sĩ để biết nên hấp thu sô cô la đen bao nhiêu là vừa.

Người suy tim không nên ăn gì?

Người suy tim không nên ăn gì có chứa nhiều chất béo bão hòa, cồn, đường và muối, cụ thể gồm:

• Thực phẩm chứa cồn: Tiêu thụ quá mức các loại thực phẩm chứa cồn như bia, rượu, cocktail… (trên 56 g cồn / ngày ở nam giới và trên 28 g cồn / ngày ở nữ giới) đã được chứng minh có thể liên quan đến việc thúc đẩy các yếu tố khiến bệnh suy tim tiến triển như tăng huyết áp và bệnh cơ tim do rượu bia (alcoholic cardiomyopathy).
• Thực phẩm nhiều muối: Người bệnh suy tim cần tránh tiêu thụ nhiều muối để ngăn chặn nguy cơ tăng huyết áp. Duy trì chế độ dinh dưỡng khoa học, giảm muối có thể hỗ trợ kiểm soát bệnh suy tim và bảo vệ sức khỏe tổng thể của người bệnh tối ưu. Vì vậy, bên cạnh việc hạn chế dùng muối khi chế biến món ăn, người bệnh suy tim nên tránh tiêu thụ các loại thực phẩm nhiều muối như cá khô, mắm, thịt hộp, xúc xích, nước sốt pha sẵn…
• Thực phẩm giàu chất béo bão hòa, cholesterol: Hạn chế thực phẩm giàu cholesterol và chất béo bão hòa trong chế độ dinh dưỡng của người bệnh suy tim sẽ giúp tránh tình trạng thừa cân (gây áp lực lên tim), làm giảm nguy cơ hình thành xơ vữa động mạch. Vì vậy, người bệnh suy tim cần kiêng ăn các loại thực phẩm chứa hàm lượng cholesterol và chất béo bão hòa cao như bơ động vật nguyên kem, phô mai, mỡ – da – nội tạng động vật, thức ăn chiên rán ngập dầu, các loại thịt chế biến sẵn đóng hộp…
• Thực phẩm nhiều đường: Tiêu thụ nhiều đường có thể gây tăng mức đường huyết, khiến phản ứng viêm trong mô cơ tim và mạch máu khởi phát, thúc đẩy bệnh suy tim tiến triển nhanh chóng. Vì vậy, người bệnh tiểu đường cần hạn chế tiêu thụ thực phẩm nhiều đường như bánh kẹo, nước ngọt, trái cây đóng lon, siro, mứt…

Lưu ý: Những thông tin về các loại thực phẩm người bệnh suy tim nên và không nên tiêu thụ trên chỉ mang tính chất gợi ý. Người bệnh suy tim cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn thực đơn ăn uống phù hợp với thể trạng.

Bị suy tim nên làm gì để tránh bệnh trở nặng?

Bên cạnh việc tìm hiểu suy tim nên ăn gì và không nên ăn gì, người bệnh cần tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, duy trì lối sống khoa học để kiểm soát bệnh hiệu quả. Một số điều người bệnh suy tim cần lưu ý để giúp ngăn chặn bệnh tiến triển, gồm:

• Tuân thủ chỉ định điều trị của bác sĩ: Người bệnh suy tim cần tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ điều trị bằng thuốc, lịch hẹn tái khám và các vấn đề liên quan. Có như vậy, hiệu quả điều trị bệnh mới được bác sĩ theo dõi và có hướng xử trí kịp thời khi cần thiết.
• Cân bằng chất lỏng trong cơ thể: Để tránh gây phù nề, người bệnh suy tim cần tránh uống quá nhiều nước. Tốt hơn hết, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ về việc bổ sung lượng chất lỏng trong ngày như thế nào là phù hợp với thể trạng.
• Kiểm soát cân nặng ở ngưỡng khỏe mạnh: Thừa cân, béo phì sẽ gây áp lực nặng nề lên tim. Vì vậy, người bệnh suy tim cần theo dõi cân nặng thường xuyên và có biện pháp duy trì mức cân nặng phù hợp.
• Không hút thuốc lá, không sử dụng chất kích thích: Hút thuốc lá là tác nhân gây tăng mức cholesterol máu, trong khi đó tiêu thụ chất kích thích (cồn, caffeine…) có thể làm tăng huyết áp khiến nhịp tim đột ngột tăng nhanh.

Bệnh suy tim nên ăn gì để giảm gánh nặng cho tim, kiểm soát huyết áp và phòng ngừa biến chứng là vấn đề then chốt trong điều trị. Chế độ ăn ít muối, ít chất béo bão hòa, giàu kali và chất xơ được khuyến nghị. Tuy nhiên, cần được điều chỉnh phù hợp với mức độ suy tim và thuốc đang sử dụng. Bạn có thể ấn nút đặt lịch khám với các chuyên gia Tim mạch của Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được hướng dẫn chi tiết và an toàn.